Les 28: Meer dan lezen; Vaste tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo
• Leerjaar 3,4

Meer dan lezen

Tekststructuren

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

...

Programma:

• Uitleg tekststructuren

• Z.s.

• Nakijken

• Afronden

Vorige les:

Pecha Kucha - cijfers voor bijna iedereen in Som

Volgende les:

Behandelen we paragraaf 5 & 6 van meer dan lezen.

Onderdeel van de laatste leestoets tijdens de toetsweek. 

Tijdens de toetsweek lezen toets meer dan lezen 1 t/m 6.

Kunnen/kennen

Vaste tekststructuren herkennen en gebruiken

Tekststructruren

Een tekststructuur is een manier waarop een tekst is opgebouwd. Het helpt de schrijver om de informatie logisch te ordenen en het helpt de lezer om de tekst beter te begrijpen.

Er zijn zeven veelvoorkomende tekststructuren:

Tekststructruren

Argumentatiestructuur

Aspectenstructuur

Probleem-oplossingsstructuur

Verklaringsstructuur

Verleden-hedenstructuur

Voor- en nadelenstructuur

Vraag-antwoordstructuur

Argumentatiestructuur

Doel: de schrijver geeft een mening (standpunt) en onderbouwt die met argumenten.

Inleiding: standpunt (de mening van de schrijver)

Middenstuk: argumenten vóór (en soms tegen) het standpunt

Slot: herhaling of conclusie van het standpunt

Signaalwoorden: want, omdat, dus, immers, namelijk, ten eerste, bovendien

Voorbeeld: “Waarom alle middelbare scholen mobiele telefoons zouden moeten verbieden.”

Aspecten

structuur

Doel: het onderwerp van verschillende kanten (aspecten) bekijken

Inleiding:  onderwerp wordt geïntroduceerd

Middenstuk: verschillende aspecten worden besproken (bijv. geschiedenis, gebruik, problemen)

Slot: soms een samenvatting, vaak géén duidelijke conclusie

Signaalwoorden: verschillende kopjes of alinea's over deelonderwerpen

Voorbeeld: “Alles over social media: hoe het werkt, de voordelen en de gevaren.”

 Probleem-oplossingsstructuur

Doel: een probleem wordt uitgelegd, met daarbij één of meer oplossingen

Inleiding: omschrijving van het probleem

Middenstuk: gevolgen of oorzaken van het probleem, oplossingen

Slot: beste oplossing of oproep tot actie

Signaalwoorden: het probleem is..., een oplossing zou kunnen zijn..., daardoor, zodat

Voorbeeld: “Hoe lossen we het lerarentekort op?”

Verklaringsstructuur

Doel: een verschijnsel wordt uitgelegd, met de oorzaak of reden erbij

Inleiding: beschrijving van het verschijnsel

Middenstuk: oorzaken of redenen

Slot: samenvatting of conclusie

Signaalwoorden: omdat, doordat, de oorzaak is, dat komt door, want

Voorbeeld: “Waarom slapen jongeren te weinig?”

Verleden-hedenstructuur

Doel: het onderwerp wordt in tijd behandeld: van vroeger naar nu (soms ook toekomst)

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: situatie vroeger en situatie nu

Slot: toekomstverwachting of conclusie

Signaalwoorden: vroeger, nu, in de loop der jaren, tegenwoordig, later

Voorbeeld: “Hoe het gebruik van telefoons is veranderd.”

Voor- en nadelenstructuur

Doel: van een onderwerp worden de voordelen en nadelen besproken

Inleiding: onderwerp of vraag

Middenstuk: voor- en nadelen

Slot: afweging of conclusie (bijv. wat is beter?)

Signaalwoorden: een voordeel is..., een nadeel is..., daarentegen, maar, aan de andere kant

Voorbeeld: “Wat zijn de voor- en nadelen van online onderwijs?”

Vraag-antwoordstructuur

Doel: een vraag wordt gesteld en vervolgens beantwoord

Inleiding: de vraag

Middenstuk: een of meerdere antwoorden met uitleg

Slot: samenvatting of conclusie

Signaalwoorden: wie, wat, waarom, hoe, waar..., het antwoord is, dat komt doordat

Voorbeeld: “Wat doet een influencer eigenlijk de hele dag?”

De toets

Leer de theorie

Zorg dat je van elke structuur weet:

• Wat het doel is (bijv. uitleggen, overtuigen, probleem oplossen)
  
• Hoe de tekst is opgebouwd (inleiding – middenstuk – slot)
  
• Welke signaalwoorden erbij horen
  

De toets

Stel jezelf deze vragen:

• Wat is het onderwerp?
  
• Is er een duidelijke vraag, mening, probleem, of verschijnsel?
  
• Worden er argumenten, aspecten, voordelen/nadelen of oorzaken besproken?
  
• Hoe is de tekst opgebouwd?
  
• Welke signaalwoorden zie ik?
  

De toets

Toetsvragen kunnen zijn:

• Wat is de structuur van deze tekst?
  
• Welke alinea bevat het standpunt?
  
• Waarom past deze tekst bij de verklaringsstructuur?
  
• Zet de alinea’s in de juiste volgorde op basis van een bepaalde structuur.
  
• Schrijf een inleiding volgens een argumentatiestructuur.
  

Aan de slag met:

• Tekststructuren blz 32 - opdracht. 3 &4

Hoe? Per boek/schrift

Vragen:

Ik loop door door het lokaal. Vragen mag je alleen stellen als ik bij je ben.

Wat te doen als je wacht/klaar bent:

• Opdracht 5 & 6 blz. 36

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Je kan nu:

• De verschillende tekststructuren herkennen

Op schaal van één tot vijf, hoe goed denk jij het leerdoel te hebben behaald. Eén betekent helemaal niet. Bij vijf beheers je de leerstof perfect!

Na vandaag:

• Kan jij één ding benoemen, die je nog niet wist, maar vandaag hebt geleerd?

De volgende les:

Afmaken paragraaf 5