lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Wat kun je aan het eind van de les?

Je weet wat een meewerkend voorwerp, lijdend voorwerp en bepalingen zijn en hebt hiermee geoefend.

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Bepaling

Wat weten jullie nog over de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde?

Persoonsvorm

Altijd een werkwoord, dat wat zegt over het onderwerp.

Ik vind de persoonsvorm door:

1. De zin vragend te maken

2. De zin te veranderen van tijd

"De persoonsvorm is altijd een werkwoord."
Wat is de persoonsvorm in deze zin?

1. De persoonsvorm
2. is
3. altijd
4. een werkwoord

Onderwerp

Ik vind het onderwerp door:

Stap 1: Vind de persoonsvorm

Stap 2: Wie of wat + persoonsvorm

Wat is het onderwerp?

De meester legt het onderwerp uit.

1. De meester
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Het gezegde

Alle werkwoorden in de zin.

Wat is het gezegde in deze zin:
"Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen."

1. Ik
2. kan benoemen
3. benoemen
4. kan

Lijdend voorwerp (lv)

• Zinsdeel dat iets ondergaat
• Wie / wat + gezegde+ onderwerp
• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp
  
• Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel
  

Als er geen lijdend voorwerp in de zin zit, zit er ook geen meewerkend voorwerp in

Voorbeeld

De hond bijt de man.

Wat is het lijdend voorwerp?
Zij had haar aandelen voor weinig geld verkocht.

1. weinig geld
2. verkocht
3. haar aandelen
4. had

Wat is het lijdend voorwerp in de zin:
"Jij kan het lijdend voorwerp in deze zin vinden."

1. jij
2. het lijdend voorwerp
3. in deze zin
4. kan vinden

Wat is het lijdend voorwerp in de zin:
"De buurman wast de auto."

Meewerkend voorwerp (mv)

Het zinsdeel dat aangeeft aan wie of voor wie iets wordt gedaan of over wie iets wordt gezegd

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp = meewerkend voorwerp

Voorbeeld

Johan gaf zijn vriendin een nieuw horloge.

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:
Anne schonk Rik een glas limonade in.

1. schonk
2. een glas limonade
3. een glas
4. Rik

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:
Pieter gaf de voorzitter een hand.

1. gaf
2. de voorzitter
3. voorzitter
4. een hand

Wat is het meewerkend voorwerp:
"De moeder gaf haar dochter een nieuw boek."

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bep.

Bijwoordelijke bepaling

Geeft antwoord op de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Voorbeeld

Gaf hij zijn zusje een oud mobieltje op haar verjaardag?

De rest (alle woorden/ zinsdelen die je overhoudt): 

Op haar verjaardag.

Benoem de bijwoordelijke bepaling:
Gisteren gaf hij zijn moeder een bos bloemen op haar verjaardag.

1. gisteren
2. een bos bloemen
3. op haar verjaardag
4. zijn moeder

Wat is de bepaling in deze zin?
Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Ontleed de volgende zin (pv, ow, gez, lv, mv, bep).
Vanochtend gaf Jop mij het boek van Nederlands terug.