6.1 + 6.2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H9: Erfelijkheid

H6: Soorten en populaties

Hoofdstuk 6

6.1 De verwantschap tussen soorten 

6.2 Populaties

6.3 Soorten en hun omgeving

6.4 Relaties tussen soorten

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 6.1 Verwantschap tussen soorten

Leerdoel 6.1

• Je kunt uitleggen wat de definitie van een soort is (en dat deze definitie niet waterdicht is)
• Je weet hoe de indeling van soorten tot stand komt
• Je snapt de naamgeving van soorten

Biologische definitie van een soort:

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze: 

1) Met elkaar kunnen voortplanten
en 
2) Daar vruchtbare nakomelingen uit komen.

Wat is een soort?

• Soms ontstaan uit ongeslachtelijke voortplanting ook vruchtbare nakomelingen (bijv. wandelende takken)
• Soms ontstaan er hybrides (mix tussen twee soorten) die wél vruchtbaar zijn. Dit kan alleen bij nauwe verwantschap (zelfde geslacht).
  

-> dit maakt de definitie niet helemaal sluitend. DNA onderzoek kan dan uitsluitsel geven.

Carl Linnaeus (1707 – 1778)

Grondlegger taxonomie – wetenschappelijke indeling van soorten/ Binominale naamgeving/ Op uiterlijke kenmerken

6.2 Leerdoelen

3. Je past methoden toe om een populatiegrootte te bepalen.

4. Je herkent de invloed van een beperkende factor op de populatiegrootte en legt uit wat de relatie is tussen de draagkracht van het gebied en de populatiegrootte.

5. Je herkent hoe natuurbeheerders populatiegroottes beïnvloeden.

Wat is een populatie?

De hoeveelheid individuen van een bepaalde soort in een gebied.

Populatiegrootte

Roofdieren

Voedsel

Competitie

Populatiegrootte

Wat bepaalt hoe groot een populatie in een bepaald gebied kan worden?

De beperkende factor.

Voedsel, nestplaatsen, beschutting, roofdieren.

Biotisch/ abiotisch

Populatiedichtheid - konijnen?

Wat is de populatiedichtheid van de konijnen?

1. 3,5 konijnen
2. 7 konijnen
3. 3,5 konijnen /km2
4. 7 konijnen /km2

Populatiegrootte bepalen

Schatten

Vangst - terugvangst methode

Schatten

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Vangst - terugvangst

Stap 4: Rekenen 

Aantal gemerkten dieren (M) = 9

Aantal gevangen dieren (G) = 8

Aantal gemerkten 2e vangst (Gm) = 2

Populatiegrootte?

Rekenvraag

Mario vangt in de visvijver de eerste keer 37 stekelbaarsjes, die hij allemaal markeert met een groene stip. Vervolgens laat hij de dieren vrij.

Een week later vangt hij 44 vissen, waarvan er 2 een stip hebben.

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

37 x 44 / 2 = 814

Rekenvraag

Stekelbaarsjes met een groene stip vallen echter eerder op voor hun roofdier (de snoek), waardoor ze sneller opgegeten worden.

In de vorige vraag was een populatie berekend van 814 stekelbaarsjes. 

Je vangt weer 44 stekelbaarsjes waarvan 2 met een stip.

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

1. groter
2. gelijk aan
3. kleiner

Rekenvraag

Want:

aantal stekelbaarsjes is 37*44/2 = 814

Maar die 2 is eigenlijk te laag.

37*44/>2 is kleiner dan 814.

Veranderingen in populaties

Sterfte en migratie worden beïnvloed o.a. door intraspecifieke competitie (competitie om ruimte/ voedsel)

--> Competitie omhoog:

overlevingskans omlaag/ sterftecijfer omhoog

emigratie omhoog/ immigratie omlaag

--> Competitie omlaag:

Overlevingskans omhoog/ sterftecijfer omlaag

emigratie omlaag/ immigratie omhoog

Oostvaarders plassen

Predator prooi

Oostvaarders plassen

Uit rapport staatsbosbeheer

Natuurbeheer

Herintroductie otters

Bron: natuurmomnumenten

Ontsnippering

Verwerking

Opdrachten van 6.2

Nadruk op casusvraag 23

https:

Afronden 6.1

• Maak 6.1 opdr. 1 t/m 11
  
• Controleer of je de leerdoelen beheerst
• Nog vragen? Noteer ze in de voor volgende opdracht