6. Schoonheidsidealen

• CKV
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Schoonheidsidealen

Lesdoelen

• Tijdens deze les denk je na over schoonheid door de       eeuwen heen.  
• Je leert dat er veel gemanipuleerd wordt op gebied van   schoonheid en welke gevolgen dit heeft. 
• Je ziet verschillende kunstvormen die zich bezig houden   met het thema 'schoonheidsidealen'.    
• Je kent de dikgedrukte begrippen uit deze LessonUp.  

Schoonheidsideaal

Mensen kijken graag naar andere mensen. Daarom zijn er door de kunstgeschiedenis heel veel portretten en figuurstukken gemaakt. Dankzij deze kunstwerken kunnen we zien dat het schoonheidsideaal door de eeuwen heen veranderd is.  

 Botticelli, De geboorte van Venus, 1482

Rubens, Nimfen en saters,  1638

Nefertiti, 14e eeuw
voor Christus

De bovenstaande kunstwerken belichamen de schoonheidsidealen
van hun tijd, ook al weten we niet eens of de afgebeelde vrouwen er
 echt zo uitzagen. Het is goed mogelijk dat ze geïdealiseerd zijn. 

Pablo Picasso

Picasso zet zich aan het begin van de 20e eeuw af tegen dit westerse schoonheidsideaal. Eeuwenlang werden vrouwen met zachte, ronde vormen weergegeven. Hij kiest juist voor hoekige, agressieve vormen. 

Het grote publiek vond zijn kunst lelijk: hij doorbreekt met zijn werk een traditie en dat wordt niet door iedereen begrepen. 

Pablo Picasso, Les demoiselles d'Avignon, 1907

Dit werk van Picasso is een
vorm van...

1. Publieke smaak
2. Esthetiek
3. Goede smaak
4. Amusement

Rineke Dijkstra

Ook de Nederlandse fotografe Rineke Dijkstra zet zich bewust af tegen het geldende schoonheidsideaal en wil haar modellen weergeven zoals ze écht zijn.   

Rineke Dijkstra, Kolobrzeg Poland, July 26, 1992

Welk begrip is geen kenmerk van het werk van Rineke Dijkstra?

1. Ongekunsteld
2. Ongemak
3. Analoog
4. Geposeerd

Rineke wacht net zo lang met het afdrukken van de foto tot er niet meer geposeerd wordt, maar de kinderen voor haar les zichzelf laten zien zoals ze echt zijn. 

Het begrip 'analoog' moet misschien uitgelegd worden => ze werkt met een 'ouderwetse' analoge camera. 

Knappe man

We zien in de kunstgeschiedenis veel geïdealiseerde versies van vrouwen, maar ook voor mannen gelden stereotypen als het gaat om schoonheid. 

Wat zijn de eerste woorden waar leerlingen aan denken als ze een knappe man moeten beschrijven?

Manipulatie

Veel mensen hebben zich door de kunstgeschiedenis heen mooier of 'beter' laten afbeelden dan ze in werkelijkheid waren. Dat geldt zeker niet alleen voor vrouwen.

De kleine, magere Napoleon wilde vooral laten zien dat hij een krachtig leider was. Hij liet zich daarom heldhaftig op een steigerend paard portretteren. Doordat het van onderaf geschilderd is, lijkt hij groter. 

David "Napoleon steekt de Alpen over", 1801

Reclamewereld

In de reclamewereld werden modellen vaak mooier gemaakt en met Photoshop gemanipuleerd. Uit wereldwijd onderzoek bleek dat slechts een klein percentage vrouwen zichzelf mooi vond, doordat ze steeds met deze beelden geconfronteerd werden. Dove kwam als reactie hierop met een campagne waarin 'echte schoonheid' getoond werd. Sindsdien richten steeds meer merken zich op diversiteit, inclusiviteit en het tonen van realistische beelden 

Dove Campaign for Real Beauty, 2004

Leggen de (sociale) media mensen extra
druk op als het gaat om uiterlijk?

Ja

Nee

Bespreek deze vraag klassikaal. Laat leerlingen hun mening onderbouwen. 

De eerste campagne van Dove was gericht op het vergroten van het zelfbeeld bij vrouwen en later volgde een versie voor mannen. 

In 2017 kondigde Beyoncé via Instagram aan dat ze zwanger was van een tweeling. Met 7,2 miljoen likes brak ze hiermee het Instagramrecord. 

Door met haar 'dikke' buik te
poseren, benadrukt ze dat dit
een fase is waar je trots op
mag zijn. Ook verwijst ze met
deze foto naar schilderijen
van Maria: de 'oermoeder'. 

Opdracht

1. Welke uitingen van schoonheid zie je in dit nummer en de videoclip? 
2. In dit nummer is het stelletje blij dat ze 'not beautiful' zijn. Welk commentaar hebben ze op de andere mensen?
3. Wat denk je dat zij verstaan onder schoonheid?
4. Wat is de moraal van dit liedje?
   

Ed Sheeran, "Beautiful People", 2019

Schrijf deze vragen op het bord, zodat de leerlingen er tijdens het kijken naar de clip over na kunnen denken. 

Opdracht

1. Welke uitingen van schoonheid zie je in dit nummer en de videoclip? 
2. In dit nummer is het stelletje blij dat ze 'not beautiful' zijn. Welk commentaar hebben ze op de andere mensen?
3. Wat denk je dat zij verstaan onder schoonheid?
4. Wat is de moraal van dit liedje?
   

Ed Sheeran, "Beautiful People", 2019

1. Schoonheid = rijkdom en sexy

2. Deze mensen zijn eenzaam.

Deze mensen zijn niet zichzelf.

Deze mensen zijn alleen maar bezig met wat anderen van ze vinden, wie ze kennen en wat ze doen in hun leven.

3. Hun versie van schoonheid = liefde, er voor elkaar zijn, humor en eenvoud.

4. Moraal: iedereen kan mooi zijn op zijn eigen manier.
Simpel leven/ jezelf zijn = ook schoonheid.

Welke twee tegenstrijdige betekenissen kan dit kunstwerk hebben?

Betekenis 1: zorg er (door middel van hard werken) voor dat je lichaam in topvorm is. 

Betekenis 2: je mag zijn zoals je bent, het lichaam is niet maakbaar zoals een sculptuur. 

De term body positivity verwijst naar een maatschappelijke beweging die ernaar streeft om het zelfbeeld van mensen met overgewicht te versterken en tegelijkertijd de wijze waarop de maatschappij het menselijk lichaam beoordeelt ter sprake te brengen.