3.4 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.4 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

H3 Zuid-Amerika

Lesdoel

• Je weet wat op hoofdlijnen het demografische beeld van Zuid-Amerika is.
  
• Je begrijpt hoe de demografische patronen in Zuid-Amerika zijn ontstaan en hoe die aan verandering. onderhevig zijn en door welke factoren.

Wat is het verschil tussen bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding?

Geef meerdere oorzaken voor de huidige bevolkingsdichtheid Zuid-Amerika

Bevolking

Samenstelling

Indianen, mestiezen, inheemse, Afrikaanse, Europese en Aziatische bevolkingsgroepen.

Opdracht

• Bekijk bron 16 in het boek of op de slide.

• Beschrijf en verklaar aan de hand van de bron de positie van de verschillende bevolkingsgroepen in Zuid-Amerika:
  

1. Blank

2. Afrikanen en mulatten (mix blanken en Afrikanen)

3. Inheemse bevolking (indiaan) en mestiezen (blank en indiaan)

• Waarom zijn er ook gebieden waar nauwelijks iemand woont?

Spreiding verklaart

• Blank: kolonialisme, kustgebied (logistiek c-p model), lagere delen Andes voor klimaat.
• Donkere bevolking en mulatten (blank en donker): (noord)oostkust vanwege slavernij. 
• Indianen en Mestiezen: Indianen van oudsher oevers rivieren in Amazonegebied en hogere delen Andes (later naar kust).

Wat is een mesties?
(meervoud = mestiezen)

1. persoon met blanke en Afrikaanse (voor)ouder.
2. Afstammeling van Indiaanse en blanke (voor)ouder.
3. Afstammeling van Indiaanse (voor)ouders
4. persoon met Aziatische en Indiaanse (voor)ouder.

Demografisch transitiemodel

1. Hoe zat het ook alweer?
2. Welke fases kun je onderscheiden?
3. Wat is de positie van de verschillende Zuid-Amerikaanse landen in dit model?

Demografische

ontwikkeling

Veel Zuid-Amerikaanse landen in de jaren '70 nog in fase 2, nu vooral in fase 3.

Verklaring voor deze opschuiving?

• Stijgende welvaart
• Scholing
• Verstedelijking
• Rol media (vooral soaps) in gezinsplanning

Demografisch transitiemodel:
beschrijf het verschil tussen fase 2 en 3?

In fase 3 daalt het geboortecijfer. Waarom? Geef twee oorzaken.

Ondanks dalende geboortecijfer is er nog steeds een absolute groei van de bevolking, hoe valt dat te verklaren?

Noem een oorzaak waardoor het vruchtbaarheidscijfer in een land kan afnemen.

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).
Door mechanisatie:

• Uitstoot landbouwarbeiders (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.

De gevolgen voor de spreiding van de bevolking waren / zijn:

• Het (te) snel ontstaan van megasteden (met favela’s)
• Snelle groei kleinere steden
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, na 1980 vlakt dit af
  

Favela

Wonen in een informal city

Wat is er gezegd over het wonen in een informal city?

Veiligheid in de favela's

Wat is er gezegd over de veiligheid in de favela's?

Wat we net zagen is een voorbeeld van een bottom-up initiatief. Kun je een voorbeeld van een top-down initiatief bedenken?