6.3: De spanning loopt op

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6: Over de muur

6.3: De spanning loopt op

Leerdoelen

1. Je kunt de Koude Oorlog uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Je kunt het proces van blokvorming tussen Oost en West beschrijven.

3. Je kunt uitleggen waarom de Cubacrisis gezien wordt als ´hoogtepunt´ van de Koude Oorlog.

Bommen & bondgenoten

Door alle spanningen in Berlijn was duidelijk dat de VS en de SU niet met elkaar konden samenwerken. 

Stalin gaf de opdracht om, net als de VS, een kernwapen te ontwikkelen. Dit lukte in 1949. De VS schrokken hiervan en lieten meer atoomwapens bouwen. 

Zo ontstond er een wapenwedloop tussen de 2 landen. Binnen korte tijd waren er zoveel atoomwapens dat de aarde in één oorlog vernietigd kon worden. Beide landen waren echter wel bang om de wapens daadwerkelijk in te zetten. De wederzijdse afschrikking zorgde ervoor dat de Koude Oorlog 'koud' bleef.

Hiernaast zie je een spotprent over de Koude Oorlog.

In de tekstballonnen staat: Help, ik word achtervolgd.
Op het bordje op de grond naast de liggende man staat: Stop.

Welke beschrijving hoort bij de spotprent?

1. Door de afnemende wapenwedloop ontstond de Koude Oorlog.
2. Door de bestaande vijandbeelden ontstond een wapenwedloop die niet te stoppen was.
3. Door de nieuwe vijandbeelden kwam er een einde aan de wapenwedloop.
4. Door de toenemende wapenwedloop kwam er een einde aan de Koude Oorlog.

Bommen & bondgenoten

In Oost-Europa verstevigde Stalin zijn macht. Deze landen moesten precies doen wat de Sovjet-Unie zei. De Oost-Europese landen werden satellietstaten van Rusland. 

De Verenigde Staten probeerden meer samenwerking te creëren in West-Europa. Zo werd in 1951 de EGKS opgericht voor de industrie. 

Ook op militair gebied kwamen er bondgenootschappen. De westerlijke landen richtten de NAVO op. Als reactie hierop werd in Oost-Europa het Warschaupact opgericht. 

Opstanden

In de satellietstaten van de SU heerste een totalitaire, communistische dictatuur. Hier werd vaak tegen geprotesteerd. Bijvoorbeeld in Oost-Berlijn, bij het overlijden van Stalin in 1953. Deze werden altijd met geweld neergeslagen. 

De opvolger van Stalin was Nikita Chroesjtsjov. Hij gaf toe dat er fouten waren gemaakt en sprak over een vreedzame co-existentie met de andere landen in Europa.

Hongaarse Opstand

Deze uitspraken werden door de Hongaarse bevolking gebruikt om meer vrijheid te eisen. Dit ging Chroesjtsjov te ver. Hij liet de Hongaarse Opstand met geweld neerslaan. De westerse landen durfden niet in te grijpen, uit angst voor een oorlog. 

Veel Hongaren waren tijdens de opstand naar het westen gevlucht. In deze landen werd de woede tegen de Sovjet-Unie erg groot. Zo werd in Amsterdam het kantoor van de Communistische Partij Nederland (CPN) in Amsterdam bestormd.

De Berlijnse Muur

Tot dat moment had de Oost-Duitse bevolking nog een makkelijke vluchtweg naar het westen. Ze konden van alle plekken van de DDR naar West-Berlijn, om daar vervolgens te blijven. Hier kon de SU weinig tegen doen. 

Daarom besloot de regering in 1961 om de Berlijnse Muur te bouwen. De Muur werd omringd met prikkeldraad, wachttorens en soldaten. 

De Verenigde Staten durfden niet in te grijpen. Zo werd de muur het ultieme symbool van de Koude Oorlog.

In 1954 had Hongarije een heel goed nationaal voetbalelftal. De spelers werden de ‘Magische Hongaren’ genoemd. Maar door een historische gebeurtenis in 1956 konden enkele spelers niet meer in het Hongaarse elftal spelen.

Welke historische gebeurtenis wordt bedoeld?

Sleep de woorden naar de juiste kolom:

Het Warschau-pact

De NAVO

satellietstaten

Oostblok

BRD

DDR

Het Westen

Kapitalisme

Vrijemarkteconomie

Hongaarse Opstand

Praagse Lente

Evaluatie: Welk begrip vind je nog lastig en wil je graag in de volgende les nogmaals uitgelegd krijgen?

Wapenwedloop

Wederzijdse afschrikking

Satellietstaten

EGKS

NAVO

Warschaupact

Nikita Chroestjsjov

Vreedzame co-existentie

Hongaarse Opstand

Berlijnse Muur

1. Je kunt de Koude Oorlog uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Je kunt het proces van blokvorming tussen Oost en West beschrijven.

Voor mij zijn deze leerdoelen nu behaald: 

😒🙁😐🙂😃

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 8b

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 6b

Even wat voor jezelf.  

H6: Over de muur

6.3: De spanning loopt op

Wat weet je nog van
de vorige les?

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Cubacrisis gezien wordt als ´hoogtepunt´ van de Koude Oorlog.

Hoogspanning op Cuba

Tussen de VS en de SU waren grote spanningen over de kernraketten. Deze raketten werden vaak opgeslagen op militaire bases vlakbij elkaars grens. 

Het eiland Cuba werd onder leiding van Fidel Castro communistisch. Hierdoor kon de Sovjet-Unie wapens stallen op het eiland. 

Hoogspanning op Cuba

Toen Amerikaanse spionagevliegtuigen in 1962 de bouw van Russische raketinstallaties fotografeerden, brak er grote onrust uit in de Verenigde Staten. 

President John F. Kennedy eiste dat de Sovjet-Unie de raketbases zou afbreken. Chroesjtsjov weigerde dit. De Cubacrisis was vanaf dat moment een feit.

Uitkomst Cubacrisis

De Russische schepen keerden op het laatste moment om. 

In ruil voor het weghalen van de kernraketten op Cuba trokken de Verenigde Staten haar atoomwapens terug uit Turkije en Italië. 

Ook beloofden de Verenigde Staten om Cuba met rust te laten. Een kernoorlog werd op het nippertje voorkomen.

Welke uitspraak over de Cubacrisis is juist?
De Cubacrisis is

1. de aanleiding voor de communistische revolutie op Cuba.
2. de oorzaak van het invoeren van hervormingen in communistisch Cuba.
3. de reden voor militaire steun van de Verenigde Staten aan Cuba.
4. het gevolg van het plaatsen van raketinstallaties op Cuba.

Oorzaken Cubacrisis

Gevolgen Cubacrisis

Sleep de zinnen naar het juiste vak. Er horen 2 zinnen in elk vak. 

Sinds 1959 was Cuba communistisch

Dit zorgde voor grote irritatie én angst bij de Verenigde Staten: "Communisme in de achtertuin!"

Betere communicatie tussen de VS en de SU: directe telefoonverbinding (Hotline)

De Amerikanen halen ook hun raketten uit Turkije

Welke personen zijn afgebeeld in de bron?

1. Links: Stalin Rechts: Reagan
2. Links: Gorbatsjov Rechts: Kennedy
3. Links: Gorbatsjov Rechts: Reagan
4. Links: Chroesjtsjov Rechts: Kennedy

Schrijf de volgende gebeurtenissen op de thermometer.

Bij heel koud zet je de gebeurtenissen waarbij de spanningen tussen de VS en de SU niet heel groot waren.

Bij heel heet zet je gebeurtenissen waarbij de spanningen tussen de VS en de SU heel groot waren.

Zet niet zomaar gebeurtenissen op een willekeurige plek, maar denk er goed over na!

Hongaarse Opstand

Cuba crisis

Bouw Berlijnse muur

Blokkade van Berlijn

Conferentie van Jalta

Beschikking over atoombommen

Oprichting BRD en DDR

Praagse Lente

Instagram!

Insta-posts zijn vaak kort. Vat deze les samen in een korte tekst, die je zomaar op insta had kunnen zetten. 

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 12c

Maak 6.3: De spanning loopt op

Opdr. 1a - 8c

Nakijken via Tijd voor GS.