§6.2 Je eigen weg gaan

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

§6.2 Je eigen weg gaan

Nederland na 1945

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat het ontstaan van jeugdculturen leidde tot een generatiekloof.

• Je kunt beschrijven wat er veranderde en wat er hetzelfde bleef in de positie van vrouwen in de jaren 1950.

• Je kunt uitleggen wat feministen wilden veranderen in de jaren 1960 en 1970, en of dat lukte.

Planning:

• Leerdoelen
• Herhaling §6.1
• Uitleg
• Huiswerk
• Afsluiting

Sleep de juiste tekst naar de juiste periode

1945-1950

1950-1960

1960-1970

1970-1990

Lonen blijven laag door afspraken

Nederland wordt een consumptiemaatschappij

Wederopbouw: de economie herstelt zich

Voor het eerst sinds 1945 groeit de economie niet meer

Uit welk jaartal komt deze bron?

1. 1940
2. 1945
3. 1950
4. 1955

Welk begrip past er bij deze bron?

1. Marshallhulp
2. Consumptiemaatschappij
3. Wederopbouw

Waarom kon Nederland de Marshallhulp goed gebruiken?

1. Nederland was bang voor het ontstaan van een nieuwe oorlog
2. Nederland had na de oorlog tekort aan voedsel, kleding en grondstoffen
3. Nederlanders wilden alleen werken aan de wederopbouw voor een hoger loon
4. Nederlanders wilden luxeproducten kopen zoals tv's en koelkasten

Je ziet hier het aantal tv-bezitters tussen 1955 en 1980 in Nederland.

Welk begrip past hier het beste bij?

1. Consumptiemaatschappij
2. Marshallhulp
3. Verzorgingsstaat
4. Wederopbouw

De Wajong is een wet die regelt dat jongeren onder de 18 een uitkering krijgen, als zij niet in staat zijn om te werken.

1. Dit past WEL bij de verzorgingsstaat
2. Dit past NIET bij de verzorgingsstaat

Welke zin past bij de verzorgingsstaat?

1. De familie moet de ziektekosten betalen voor zieke familieleden
2. De overheid geeft hulp aan mensen die niet willen werken
3. Zieken en mensen die niet kunnen werken krijgen hulp van de overheid
4. Zieken en werklozen moeten betalen voor hulp van de overheid

Sleep de zinnen naar de juiste periode

Voor 1950

Jaren 1950 en 1960

Jaren 1980

Iemand zonder inkomen is afhankelijk van steun van familie en kerk

De Nederlandse verzorgingsstaat wordt opgebouwd

Uitkeringen worden verlaagd en de regels om een uitkering te krijgen worden strenger

Vanaf de jaren 1960 werden de zuilen minder belangrijk.

Wat is daarvan geen oorzaak?

1. De levens van mensen uit verschillende zuilen begonnen meer op elkaar te lijken
2. Er gingen steeds minder mensen naar de kerk
3. Jongeren hadden meer vertrouwen en durfden kritisch te zijn over de kerk of politici
4. Mensen werden minder afhankelijk van steun van de kerk of zuil

§6.2

Je eigen weg gaan

A

Jongeren willen het anders

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het ontstaan van jeugdculturen leidde tot een generatiekloof

Begin jaren 50:

• Jongeren gaan al vroeg werken
• Doen hetzelfde werk als hun ouders
• In hun vrije tijd zijn ze thuis
• Of ze gaan naar de verzuilde vereniging

Begrippen:

jeugdcultuur

individualisering

generatiekloof

§6.2

Je eigen weg gaan

A

Jongeren willen het anders

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het ontstaan van jeugdculturen leidde tot een generatiekloof

Begin jaren 50:

• Jongeren gaan al vroeg werken
• Doen hetzelfde werk als hun ouders
• In hun vrije tijd zijn ze thuis of in de verzuilde vereniging

Eind jaren 50:

• Jongeren willen plezier maken
• Racen een stukje op de brommer
• Luisteren naar muziek
• Hangen op straat
• Anders kleden en gedragen dan ouderen

Zo ontstond een jeugdcultuur.

Begrippen:

jeugdcultuur

individualisering

generatiekloof

Jaren '50:                     Vanaf de jaren '60:                   Vanaf de jaren '70:
Nozems                         Provo's                                       Hippies

§6.2

Je eigen weg gaan

Jongerengroepen

§6.2

Je eigen weg gaan

A

Jongeren willen het anders

In de jaren 60 ontstaat er individualisering:

• Jongeren keren zich tegen de normen van hun ouders, de politiek en de kerk
• Ze willen af van de regeltjes en willen eigen keuzes maken
• Bijvoorbeeld over hun uiterlijk of hun opleiding. 

§6.2

Je eigen weg gaan

A

Jongeren willen het anders

Ook op het gebied van seksualiteit verandert er veel:

• Anticonceptiepil zorgt ervoor dat je voor de lol seks kan hebben. Je wordt niet ongewenst zwanger
• Er wordt openlijk over seks gesproken
• Op scholen krijgen kinderen seksuele voorlichting

§6.2

Je eigen weg gaan

A

Jongeren willen het anders

Reactie van hun ouders:

• Er is onbegrip over zaken als:
  - lang haar bij jongens
  - samenwonen zonder trouwen
  - seks voor het huwelijk
  - geloof of baan was niet meer zo belangrijk voor jongeren

Er is dus een groot verschil tussen wat jongeren vinden en wat hun ouders vinden. Dit noemen we een generatiekloof.

§6.2

Je eigen weg gaan

B

Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen

Leerdoel:

Je kan beschrijven wat er veranderde en wat er hetzelfde bleef in de positie van vrouwen in de jaren 1950.

Het huwelijk voor 1971:

• Het huwelijk was een belangrijke waarde
• Bijna iedereen trouwde
• Ongetrouwd samenwonen kon niet
• Scheiden kon alleen als één van beide partners vreemd was gegaan. 

§6.2

Je eigen weg gaan

B

Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen

Tot 1950 waren mannen en vrouwen binnen het huwelijk niet gelijk:

• Deze ongelijkheid stond zelfs in de wet
• De man was het hoofd van het gezin
• Getrouwde vrouwen mochten geen eigen bankrekening hebben
• Vrouwen die voor de overheid werkten werden ontslagen zodra ze trouwden
• Vrouwen mochten niet zelf grote geldbedragen uitgeven

Deze wetten werden in de loop van de jaren 1950 afgeschaft.

§6.2

Je eigen weg gaan

B

Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen

Ondanks de afschaffing van deze wetten bleef er een duidelijke taakverdeling bestaan:

• De man werkte
• De vrouw zorgde thuis voor de kinderen en deed het huishouden

Er was ook ongelijkheid in het onderwijs:

• Meisjes werden vooral opgeleid om een goede echtgenote en moeder te zijn
• Of ze volgden een opleiding tot een beroep wat alleen vrouwen deden, zoals secretaris of doktersassistente

§6.2

Je eigen weg gaan

C

Vrouwen eisen meer rechten

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat feministen wilden veranderen in de jaren 1960 en 1970, en of dat lukte

In de jaren 1960 en 1970 protesteerden feministen tegen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. 

Deze periode noemen we de tweede feministische golf.

Begrippen:

feministen

tweede feministische golf

§6.2

Je eigen weg gaan

C

Vrouwen eisen meer rechten

Feministen streden voor:

• Gelijke kansen in het onderwijs
• Eerlijke verdeling zorg- en werktaken
• Recht op voorbehoedsmiddelen en abortus

§6.2

Je eigen weg gaan

C

Vrouwen eisen meer rechten

Gelijke kansen in het onderwijs:

Dit is gedeeltelijk gelukt:

• Steeds meer meisjes volgden een vervolgopleiding en gingen werken.
• Vrouwen verdienen gemiddeld nog steeds minder dan mannen
• Vrouwen hebben minder vaak een leidinggevende functie

§6.2

Je eigen weg gaan

C

Vrouwen eisen meer rechten

Eerlijke verdeling zorg- en werktaken.

Dit is gedeeltelijk gelukt:

• Er kwam betere kinderopvang
• Mannen gingen meer tijd besteden aan de zorg voor huishouden en kinderen
  
• Maar, gemiddeld wel minder dan vrouwen

§6.2

Je eigen weg gaan

C

Vrouwen eisen meer rechten

Recht op voorbehoedsmiddelen en abortus.

Openbare verkoop van voorbehoedsmiddelen en abortus waren bij wet verboden!

De feministische beweging Dolle Mina /'Baas in eigen buik' kreeg dit voor elkaar:

• De pil werd voortaan vergoed
• In 1980 werd abortus toegestaan