5.2 koolstofverbindingen naamgeving

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.2 

koolstofverbindingen naamgeving

Leerdoelen

5.2.1. Ik kan de systematische naam van alkanen, alkenen, alkynen en alkanolen 

          toepassen.

5.2.2 Ik kan structuurformules van alkanen, alkenen, alkynen en alkanolen teken.

5.2.3 Ik kan de algemene molecuulformule van alkanen, alkenen, alkynen en 

          alkanolen toepassen.

5.2.4. Ik kan een isomeer van een stof herkennen.

5.2.5 Ik ken een aantal eigenschappen en toepassingen van        

          koolstofverbindingen. 

alkanen en alkenen

Alkaan en alkeen verschillen weinig met elkaar

Alk-cijfer-een

Pent-1-een

Alkyn (drievoudige bindingen)

Alk-cijfer-yn

alkanolen

Alk(a)anol heeft -O-H  ipv  een -H 

Alk-cijfer-ol

propaan-2-ol

Functionele groepen

Voor de indeling van koolstofverbindingen in groepen kijk je naar de functionele groep (reactieve groepen):

• alkenen hebben C = C
• alkynen hebben 
• alkanolen hebben -OH

NOTEER & LEER

Algemene formules

Alkanen: enkele binding: CnH2n+2

Alkenen: dubbele binding: C_nH_2n

Alkynen: drievoudige binding: CnH2n-2

Alkanolen: -OH groep: CnH(2n+1)OH

alkanen

• C_nH_2n+2

alkenen

• CnH2n

alkynen

• CnH2n-2

alkanolen

• CnH2n+1OH

Vertakkingen 

cijfer- Alkylalkaan

methyl-   (-CH3)     ethyl- (-CH2CH3)          propyl- (-CH2CH2CH3)

als je niet alle C-at0men in een keer kunt aanraken

Wat voor soort koolstofverbinding is dit?

1. Alkaan
2. Alkeen
3. Alkyn
4. Alkanol

wat is de naam van de stof met de molecuulformule C5H12 ?

1. propaan
2. pentaan
3. butaan
4. ethaan

Is C5H12 een alkaan of alkeen?

1. Alkaan
2. Alkeen
3. alkyn
4. alkanol

Wat zijn isomeren?

1. moleculen met dezelfde structuurformule maar andere molecuulformule hebben.
2. moleculen met niet dezelfde structuurformule maar andere molecuulformule hebben
3. moleculen met dezelfde structuurformule en dezelfde molecuulformule
4. moleculen met niet dezelfde structuurformule maar wel dezelfde molecuulformule

Zijn deze drie moleculen isomeren?

1                                          2                   3

1. alle drie
2. alleen 1 en 2
3. alleen 1 en 3
4. alleen 2 en 3

Bekijk deze koolstofverbindingen: hoe zou jij ze in groepen sorteren? Alkaan, alkeen,alkyn of alkanol

A

B

C

D

H

E

F

G

Wat is de covalente van zwavel (S)?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 6

Een alkyn heeft dubbele bindingen

1. juist
2. onjuist

Bekijk deze koolstofverbindingen: welke hebben een vertakking?

A

B

C

D

H

E

F

G

Systematische naamgeving

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 2: Geef het molecuul de stam naam volgens het aantal C atomen in de langste keten

5 C = pentaan 

Systematische naamgeving

Stap 3: kijk naar welke zijgroepen er aanwezig zijn en tel het aantal C's 

Systematische naamgeving

Stap 3: kijk naar welke zijgroepen er aanwezig zijn en tel het aantal C's 

Systematische naamgeving

Stap 4: Geef voor de zijgroepen het juiste voorvoegsel + uitgang -yl

(methyl) 

Plak vóór de stam

Dus: methylpentaan

Systematische naamgeving

Stap 5: Kijk hoe vaak een bepaalde zijgroep voorkomt 

(mono gebruiken we eigenlijk niet)

Systematische naamgeving

Stap 5: Kijk hoe vaak een bepaalde zijgroep voorkomt 

(mono gebruiken we eigenlijk niet)

Dus: dimethyl

Vóór de stam:

dimethylpentaan 

Systematische naamgeving

Stap 6: nummer de C atomen in de langste keten zo dat de zijgroepen een zo laag mogelijk getal

krijgen

 

Systematische naamgeving

Stap 7: zet de getallen op volgorde vóór de zijgroep/telwoord

- getallen scheid je met een ,

- Getallen en letters scheid je met -

Dus: 2,3-dimethylpentaan

 

2,3-dimethylpentaan

Je bent klaar :)

En nu zelf:
Wat is de juiste naam
bij deze structuurformule?

1. geen idee
2. 3,3,4-trimethylpentaan
3. dimethylhexaan
4. 2,3,3-trimethylpentaan

Wat is de juiste systematische naam?

1. 4-methylhexaan
2. 1,3-dimethylpentaan
3. 3-methylhexaan
4. heptaan

Exit ticket

Geef de naam van onderstaande molecuul