Pathologie zenuwstelsel!

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Pathologie zenuwstelsel

• Parkinson
• Dementie/Alzheimer
• TIA/CVA
• Epilepsie
• MS
• Hernia

medicamenteuze behandeling Parkinson

A. Levodopa (L-Dopa)

Meest effectieve medicatie bij Parkinson.

Wordt in de hersenen omgezet in dopamine.

Gecombineerd met carbidopa of benserazide om afbraak buiten de hersenen te voorkomen.

Voorbeeld: Sinemet®, Madopar®.

Bijwerkingen: misselijkheid, duizeligheid, hallucinaties, later: onwillekeurige bewegingen (dyskinesieën).

B. Dopamine-agonisten

Boots dopamine na, maar zijn geen dopamine zelf.

Werken iets minder sterk dan levodopa, maar geven op korte termijn minder motorische complicaties.

Voorbeelden: ropinirol, pramipexol, rotigotine (pleister).

Bijwerkingen: slaperigheid, impulsief gedrag (gokdrang, koopdrang), hallucinaties.

C. MAO-B-remmers

Remmen het enzym MAO-B, dat dopamine afbreekt in de hersenen.

Verhogen dus de hoeveelheid beschikbare dopamine.

Voorbeelden: selegiline, rasagiline, safinamide.

Milde werking, vaak in vroege stadia.

Bijwerkingen: hoofdpijn, slapeloosheid, interacties met andere medicijnen/voeding.

E. Anticholinergica

Vooral tegen tremoren in vroege stadia bij jonge patiënten.

Minder vaak gebruikt vanwege bijwerkingen.

Voorbeeld: trihexyfenidyl.

Bijwerkingen: verwardheid, droge mond, obstipatie, wazig zien (vooral bij ouderen ongunstig).

4. Aanvullende behandelmogelijkheden

Apomorfine (injectie/pomp): bij ernstige "off"-momenten.

Duodopa-gel via pomp: levodopa-gel via sonde naar de dunne darm.

Diepe hersenstimulatie (DBS): bij medicamenteus onvoldoende controle.

video

Duodopa pomphttps://youtu.be/zss50JRT6xg

Wat is een CVA en wat is een TIA?

Het verschil tussen hersenbloeding, herseninfarct en een TIA? 

- ontstaan? 

- hoe maak je onderscheid? 

Welke risicofactor draagt NIET bij aan een CVA?

1. longafwijkingen
2. roken
3. ouderdom
4. diabetes

Noem symptomen van een CVA

Schade in de hersenen en symptomen

Als iemand linkszijdig verlamd is bij een CVA dan is de beschadiging

1. in de linker hersenhelft
2. in de rechter hersenhelft

Een voorbeeld van een coördinatiestoornis bij een CVA/TIA is: slikstoornissen

1. waar
2. niet waar

Symptomen die optreden bij een beroerte in het voorste deel van de grote hersenen.

1. krachtsverlies in beide benen
2. krachtsverlies in beide benen en gedragsstoornissen.
3. krachtsverlies in 1 been en visusstoornissen.
4. krachtsverlies aan 1 been en gedragsstoornissen

Wat zou een behandeling voor een herseninfarct kunnen zijn

Wat zijn kenmerken van epilepsie

Epilepsie (vallende ziekte)

Oorzaken:

- Afwijkingen in de hersenen

- Erfelijkheid van epilepsie

- Epilepsie bij syndromen

Symptomen 

Je verliest je bewustzijn (helemaal of voor een deel)

Je lichaam of bepaalde lichaamsdelen schokken

Je bent in de war of angstig

Je ogen draaien

Je hebt moeite met praten

Je hartslag, ademhaling of bloeddruk verandert

Je hebt tintelingen in je arm. 

Multiple sclerose is een spierziekte.

1. Juist
2. Onjuist

🧠 Soorten MS – Overzicht

1. Relapsing-Remitting MS (RRMS) - Meest voorkomend (± 85%)

- Afwisselend schubs (aanvallen) en herstelperiodes zonder verslechtering Plots krachtsverlies, dubbelzien, herstel na weken

2. Secundair Progressieve MS (SPMS) - Ontstaat vaak na jaren RRMS

- Geleidelijke achteruitgang met of zonder schubs Loopproblemen, blijvende restklachten

3. Primair Progressieve MS (PPMS) - Vanaf begin langzaam progressieve achteruitgang, zonder duidelijke schubs Toenemend krachtsverlies, stijve benen

4. Progressieve-Relapsing MS (PRMS) (zeldzaam) - Vanaf begin progressief, met schubs tussendoor Schub bovenop langzame verslechtering

Behandeling 

• Fysiotherapie
• Medicatie --> ontstekingsremmers/ immunosuppressiva
• Ergotherapie 
• Logopedie
• Specialistische zorg (uroloog, neuroloog etc)

medicamenteuze behandeling

1. Immuunmodulatie / ziekteverloop remmen Immunomodulatoren :Interferon beta, Glatirameeracetaat

S1P-receptor modulatoren: Fingolimod, Siponimod

Monoklonale antistoffen: Natalizumab, Ocrelizumab, Alemtuzumab

Immunosuppressiva Cladribine, Azathioprine

🧪 monoklonale antistoffen

Het zijn laboratoriumgemaakte antistoffen die zich richten op specifieke doelen (eiwitten) op immuuncellen.

Ze schakelen bepaalde delen van het immuunsysteem uit die betrokken zijn bij de auto-immuunreactie bij MS.

Ze worden meestal via een infuus (i.v.) of soms injectie (s.c.) toegediend.

voorbeelden

💊 Voorbeelden van monoklonale antistoffen bij MS:

Natalizumab α4-integrine                       RRMS Infuus (1x per 4 weken)

Ocrelizumab CD20 (B-cellen)                 RRMS en PPMS Infuus (om de 6 maanden)

Ofatumumab CD20 (B-cellen)                 RRMS Injectie (1x per maand)

Alemtuzumab CD52 (T- en B-cellen)    Hoogactieve RRMS Infuus (kuur per jaar)

bijwerkingen

Onderdrukking van het immuunsysteem → verhoogde kans op infecties

Infusiereacties (koorts, huiduitslag)

Auto-immuunbijwerkingen, vooral bij Alemtuzumab (bv. schildklierproblemen)

2. Schubbehandeling (aanvalsremming) Corticosteroïden (hoge dosering) Methylprednisolon i.v.

3. Symptomatische behandeling

Spasmolytica / spierverslappers        Baclofen, Tizanidine

Pijnstillers / neuropathische pijn   Gabapentine, Pregabaline,  Amitriptyline       Blaasmedicatie        Oxybutynine, Desmopressine

Vermoeidheid           Amantadine, Modafinil (off-label)

Antidepressiva          SSRI’s, SNRI’s