HV1 5.1 - Handel en opkomst van steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.1 Handel en de opkomst van steden

Planning

• Uitleg 5.1 (nieuw hoofdstuk!) = inlog!
• Volle en belangrijke les. Meedoen!
• Huiswerk maken/noteren

Leerdoelen

• Oorzaken opkomst steden in late middeleeuwen
• Waarom ontstond er weer een geldeconomie
• Waarom was een samenwerking voordelig?

We verlaten het tijdvak van 

De Monniken en Ridders (500-1000)

en gaan naar Steden en Staten! (1000-1500)

Waar denk je aan
bij Middeleeuwse steden?

Er komen weer steden

• Rond jaar 1000:
• Bloei handel + nijverheid
• Mensen wonen + werken op platteland
• Continuïteit en verandering?
• Continuïteit: werken en wonen op platteland

Twee oorzaken (1)

• Ideeën? Hoezo groeiden die steden?
• 1. Verbetering landbouw, zoals?
• Betere werktuigen
• Drieslagstelsel, wat is dat?
• Afwisselen van gebruik grond. Zo raakt het land niet uitgeput en is de oogst groter.
  
• Filmpje.

Andere oorzaak (2)

• 2. Ontginnen woeste gronden
• Bruikbaar maken voor landbouw
  
  

• 1 + 2 = stijging voedselopbrengst, en dus
• Stijging bevolking + ruilen voedsel
• Markten, dorpjes

Boeren hadden voedsel over. Ambachtslieden maakten genoeg.

Wat gebeurde er met deze producten?

1. Opgekocht door handelaren en met winst verkocht.
2. Die werden weggegooid, wat moet je ermee?
3. Aan de landheer gegeven, die was tenslotte eigenaar.
4. Niets, ze werden gestolen door rovers en dieven.

Er komen weer steden

• Ruilen van voedsel, welke plekken?
• Kruispunten, kloosters, kastelen. En dan?
• Ontstaan dorpen, later steden
• Tussen 900 - 1300 ontstonden er +/- 1000 steden in Europa
  
• Ontstaan agrarisch- stedelijke samenleving = Maatschappij waarin meerendeel op platteland woont + werkt, maar ook deel in steden als ambachtsman of handelaar.

De bevolking groeit, de opbrengst uit landbouw moet omhoog.
Hoe deden boeren dat?

1. Boeren gingen nieuwe technieken uitproberen.
2. Boeren waren verplicht om harder te werken.
3. Ze ontdekten dat van mest graan beter groeit.
4. Niet, hoe kan er nou meer groeien?

Ruilen niet handig, ontstaan geld

• Ruilen is niet handig, waarom?
• Opnieuw gebruik van geld

Er komt meer geld in omloop

• Verandering: ontstaan geldeconomie vanaf 13e eeuw
• Pacht in vorm oogst onhandig, waarom?
• Kan vergaan
• Geld handiger, waarom?
• Leger en hofhouding betalen.

Nadeel geldeconomie = overal een ander soort munt... moeilijk te bepalen hoeveel de munten waard zijn. 

De opbrengst uit landbouw nam toe, er was eten genoeg.
Wat was een gevolg daarvan?

1. De bevolking groeide, niet iedereen had een huis.
2. Nieuwe beroepen, want niet meer iedereen was boer.
3. Boeren werkten minder hard, er was immers eten genoeg.
4. Het voedsel lag te rotten in de opslagplaatsen.

Handelsnetwerken

• Handelssteden: steden die met handel het geld verdienen
• Samenwerkingsverband handelssteden?
• De Hanze
• Voordelen?
• Bescherming, samenwerking, geen concurrentie
• Waren meer zulke handelsnetwerken.

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Oorzaken opkomst steden in late middeleeuwen
  
• Waarom ontstond er weer een geldeconomie
  
• Waarom was een samenwerking voordelig?

Huiswerk

Lees 5.1 (nogmaals)

Maak 4, 5, 7, 9, 11, 

Noteren in agenda!

Extra filmpjes/informatie hierna

Wat weten jullie al?

0