Taalblok 4: tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Taalblok 4

Tekstverbanden en signaalwoorden

Welke tekstdoelen waren er ook alweer?

Tekstverbanden

Tekstverbanden?

- Zinnen staan in een tekst altijd met elkaar in verband.(Stevigheid!)

- Deze verbanden kan je meestal herkennen aan signaalwoorden.

 

- Signaalwoorden helpen je bij het begrijpen van een tekst.

Het opsommend verband

In een opsomming noemt de zender de delen op. 

De volgorde van die delen is niet van belang!

Signaalwoorden: eerst, en, ook, verder, nadien, vervolgens, daarnaast, ten slotte ...

Hoe kan je een opsomming herkennen?

1. Door signaalwoorden te herkennen zoals 'ook', 'tevens', 'verder'.
2. Door te letten op de letterlijke betekenis van de tekst.
3. Door te letten op de mening van de schrijver.
4. Door te letten op de emoties van de hoofdpersoon.

Waar zie je een opsommend verband?

1. Witte bonen in tomatensaus lust ik niet.
2. Op zaterdag heb ik een voetbalwedstrijd en op zondag ga ik naar de stad met vrienden.
3. Ik woon in een groot huis.
4. Ik heb een hond, een kat en drie vogels als huisdier.

Het chronologisch verband

Gebeurtenissen in een volgorde plaatsen waarin ze plaats vinden is een chronologisch verband. 

Deze volgorde staat vast!  

Signaalwoorden: eerst, vervolgens, uiteindelijk, vroeger, nu, later, dan, ten slotte, in 1989, daarna, ...

Het beschrijvend verband

Er wordt een antwoord gegeven op de topische vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe ...) van een onderwerp.

Signaalwoorden: geen typische signaalwoorden.

Het vergelijkend verband

Met een vergelijkend verband vergelijkt de schrijver twee of meer zaken. De tekst behandelt gelijkenissen en verschillen.

Signaalwoorden: hoewel, in tegenstelling tot, maar, echter, daarentegen, terwijl, integendeel, in vergelijking met, ...

Op welk tekstverband wijzen de
signaalwoorden 'maar', 'toch' en 'echter'?

1. Opsommend
2. Vergelijkend
3. Chronologisch
4. Beschrijvend

Waar zie je een vergelijking?

1. Ik wil net als mijn vader later piloot worden!
2. Morgen ben ik jarig en ga ik zwemmen . Daarna gaan we frietjes eten.
3. Ik heb geen zin in het weekend, want ik moet huiswerk maken.
4. Ik ben eet vegetarisch, omdat ik een dierenvriend ben.

Het oorzaak en gevolg verband

Met het verband oorzaak en gevolg wil de schrijver de oorzaken en/of gevolgen van iets weergeven. 

Signaalwoorden: daarom, daardoor, omdat, want, met als resultaat, dus, zodat, als gevolg hiervan, hangt samen met, ...

Wat is een voorbeeld van oorzaak en gevolg ?

1. De kat sprong uit het raam, waarna hij op vier poten landde en meteen wegrende.
2. In het weekend maak ik nooit huiswerk. Ik doe dan alleen leuke dingen, zoals afspreken met vrienden, gamen en boeken lezen.
3. Vroeger hield ik niet van spruitjes, maar intussen ben ik er dol op.
4. Doordat het regende, werd de straat glad.

Welk tekstverband wordt gebruikt in een tekst die verschillende aspecten van een onderwerp benoemt?

1. Vergelijkend
2. Beschrijvend
3. Opsommend
4. Oorzaak en gevolg

Welk tekstverband herken je?

Door de harde tegenwind was hij later bij zijn afspraak.

1. Opsommend
2. Vergelijkend
3. Oorzaak en gevolg
4. Beschrijvend

Op welk tekstverband wijzen de
signaalwoorden 'daardoor' en 'zodat'?

1. Oorzaak en gevolg
2. Opsommend
3. Chronologisch
4. Beschrijvend

Lees de tekst 

 Welke twee signaalwoorden zitten er in zin 2?

1. ze - aan
2. aan - met
3. toen - haal
4. eerst - toen

  Om welk tekstverband gaat het in zin 2?

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Beschrijvend
4. Oorzaak en gevolg

Lees de tekst

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

  door

  slecht

Tekstverband = beschrijvend

Tekstverband = opsommend

Tekstverband = vergelijkend

 

   ook

  bijvoorbeeld

    zo

    maar

Taak

Zie planner