H2 Conjunctuurschommelingen

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H2 Economisch beleid

Conjunctuurschommelingen

Het BBP geeft aan

1. wat de omzet van bedrijven is
2. wat de toegevoegde waarde van bedrijven is

De toegevoegde waarde van een bedrijf is .....

1. de inkoopprijs
2. de verkoopprijs
3. de verkoopprijs minus de inkoopprijs
4. de verkoopprijs plus de inkoopprijs

Onder welk percentage moet de inflatie zijn volgens het monetaire beleid van de ECB?

1. 1,5%
2. 2%
3. 3%
4. 1%

Als de centrale bank de inflatie te hoog vindt, zal zij een …(I) … monetair beleid gaan voeren, waardoor de rente op de … (II) … zal gaan stijgen.

1. (I) = verkrappend; (II) = geldmarkt.
2. (I) = verkrappend; (II) = kapitaalmarkt.
3. (I) = verruimend; (II) = geldmarkt.
4. (I) = verruimend; (II) = kapitaalmarkt.

Bij een ruime arbeidsmarkt

1. zullen de lonen snel stijgen
2. zullen de lonen minder snel stijgen

Laagconjunctuur

Hoogconjunctuur

Conjuncturele werkloosheid

Onderbesteding

Krappe arbeidsmarkt

Bestedingsinflatie

Conjuncturele werkloosheid

Frictiewerkloosheid

Structurele werkloosheid

Seizoenswerkloosheid

conjuncturele werkloosheid

Structurele werkloosheid

banen die naar goedkopere landen verdwijnen

vervangen door computers

afhankelijk van golven economie

Werkgevers die werknemers nodig hebben horen bij ......... op de arbeidsmarkt.

1. de vraag
2. het aanbod

Drie manieren om de productie te meten

Via de productie (objectieve methode)

= toegevoegde waarde van bedrijven + toegevoegde waarde van de overheid

Via het inkomen (subjectieve methode)

= loon + pacht + huur + rente + winst

Via de aankopen van de eindgebruikers (bestedingenmethode)

= Particuliere consumptie + Particuliere investeringen + Overheidsbestedingen + Export – Import

= C + I + O + E – M

Samengevat

Multiplier

Als autonome bestedingen of de belastingen stijgen of dalen, heeft dit gevolgen voor de bestedingen (EV) en dus voor het evenwicht op de goederenmarkt. 

Het effect op het inkomen (Y*) is echter groter dan de oorspronkelijke stijging of daling van C0, I0, O0 of B. 

Dit komt door de multiplier: 

Voorbeeld

Stel de overheid verhoogt haar bestedingen met 10 miljard. Hierdoor nemen de bestedingen toe met 10 miljard en zal ook het inkomen stijgen met 10 miljard. Een gedeelte van deze inkomensstijging zal worden geconsumeerd (hoeveel dit precies is hangt af van spaarlek en belastinglek). Stel dat dit 7 miljard is. Hierdoor stijgen de bestedingen weer verder met ditmaal ................................................... 

Hierdoor stijgen de bestedingen weer verder met ditmaal 7 miljard, zal inkomen en dus productie weer toenemen met 7 miljard, etc.

Uiteindelijk zal inkomen met 10 miljard + 7 miljard + ...., dus met meer dan 10 miljard toenemen.

...................................................................................................

Hoe groot de stijging van Y* is, hangt af van de hoogte van c en het belastinglek (dus hoeveel extra belasting er betaald moet worden over stijging van het inkomen).

Hierdoor stijgen de bestedingen weer verder met ditmaal 7 miljard, zal inkomen en dus productie weer toenemen met 7 miljard, etc.

Uiteindelijk zal inkomen met 10 miljard + 7 miljard + ...., dus met meer dan 10 miljard toenemen.

Hierdoor stijgen de bestedingen weer verder met ditmaal 7 miljard, zal inkomen en dus productie weer toenemen met 7 miljard, etc.

Uiteindelijk zal inkomen met 10 miljard + 7 miljard + ...., dus met meer dan 10 miljard toenemen.

Hoe groot de stijging van Y* is, hangt af van de hoogte van c en het belastinglek (dus hoeveel extra belasting er betaald moet worden over stijging van het inkomen).

Hoe hoger de consumptiequote, 

des te steiler de EV-lijn 

en des te groter het 

effect van een stijging 

van de autonome 

bestedingen op het 

inkomen.

Inverdieneffecten en uitverdieneffecten

Als de overheidsbestedingen of de belastingen stijgen of dalen, zullen de effecten hiervan op de overheidsfinanciën minder groot zijn dan de oorspronkelijke verandering van de overheidsbestedingen of de belastingen.

Inverdieneffecten

Inverdieneffecten ontstaan bij stijgende overheidsbestedingen of dalende belastingen.

Stel dat overheid haar bestedingen verhoogt. Hierdoor neemt EV en dus inkomen (Y) toe en hierover moet belasting worden betaald. Door een stijging van het inkomen, zal de consumptie stijgen. Hierdoor stijgt ....................................... 

Hierdoor stijgt EV en Y weer en zal er opnieuw extra belasting binnenkomen. 

Een gedeelte van de extra overheidsbestedingen komt dus terug in de vorm van hogere belastingontvangsten.

Voorbeeld:

...................................................................................................

Hierdoor stijgt EV en Y weer en zal er opnieuw extra belasting binnenkomen. 

Een gedeelte van de extra overheidsbestedingen komt dus terug in de vorm van hogere belastingontvangsten.

Voorbeeld:

Dus, er is dan bijvoorbeeld een inverdieneffect van (2 + 0,5 + ...) bijvoorbeeld 3 miljard door een extra overheidsbesteding van 10 miljard.

Uitverdieneffecten

Uitverdieneffecten ontstaan bij dalende overheidsbestedingen of stijgende belastingen.

Stel dat overheid haar belastingen verhoogt. Hierdoor neemt de consumptie en dus EV en dus inkomen (Y) af en dalen de belastingontvangsten.