Paragraaf 5.2: De Nederlandse Opstand! (Deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Paragraaf 5.2: De Nederlandse opstand!

We gaan vandaag

• Terugblikken
• de 80 jarige oorlog behandelen
• Stemmen voor de verhaal les!!!!
• werken aan opdracht 1 tm 7 

Pak je tekstboek!

Mobiel in de tas

Tas op de grond

Par. 5.2: De Nederlandse opstand.

Na deze les: kan je beschrijven

• Wie de belangrijkste figuren van de 80 jarige oorlog zijn.
• Hoe Nederland een Republiek wordt

Dit ga je leren

Woordenschat/ Personen

• Beeldenstorm.
• Willem van Oranje
• Graaf Alva
• Geuzen
• 80-jarige oorlog.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Wat herken je aan deze afbeeldingen? 

      

                          

Wie was Karel V?

1. Een rijke koning van een groot rijk
2. Een zeevaarder
3. Een sultan
4. De koning van Engeland

Wat hoort NIET bij Karel V?

1. Hij was streng katholiek.
2. Hij voerde een centraal bestuur in de Nederlanden in.
3. Hij heerste over het Spaanse Rijk
4. Hij was stadhouder.

Wie volgde Karel V op?

1. Margaretha van Parma
2. Calvijn
3. Fillips II
4. Francis de V

Waarom kwam Willem van Oranje in opstand tegen Filip II?
2 antwoorden zijn juist.

1. Willem van Oranje wilde niet dat Filip II de protestanten vervolgde.
2. De Spanjaarden mochten niet de belangrijkste banen
3. Filip II wilde niet dat Willem van Oranje katholiek was.
4. Filip II gaf de Nederlanders de belangrijkste banen.

Karel V

Maarten Luther

Welk begrip hoort bij welke persoon?

Ketters vervolgen

95 stellingen

Karel V

Reformatie

Denken vanuit de bijbel

Keizer, landheer en koning

Paus bepaalt 

Katholiek

Protestant

Wat was de belangrijkste reden dat de Nederlanders in opstand kwamen tegen Filips II?

1. Filips trad hard op tegen protestanten.
2. Filips verbood de rooms-katholieke kerk.
3. Filips wilde de centralisatie doorzetten.
4. Filips wilde de macht van de adel beperken.

Wat is de beeldenstorm?

1. Het vernielen van beelden en kostbaarheden van de katholieke kerk.
2. Het vernielen van beelden en kostbaarheden van de protestante kerk.
3. Het neerzetten van velen beelden in de katholieke kerk.
4. Een storm die alles verwoestte in de Nederlanden.

Door wie werd de beeldenstorm uitgevoerd?

1. Katholieken
2. Protestanten

Doen!

Lees nu het kopje: ¨Het begin van de Opstand¨  op blz. 58 tekstboek. 

Beeldenstorm

Koning Filips II ontslaat zijn "zwakke zus"

Margharetta 

En stelt de "sterke" Hertog van Alva aan tot landvoogd

Alva krijgt 100.000 man

"verpletter de ketters"

Alva is vet boos

De Bloedraad

De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank, ingesteld op 20 september 1567 door de hertog van Alva namens koning Filips II. De Raad had tot doel iedereen te vonnissen die op een of andere manier had deelgenomen aan de opstanden van 1566-1567 die waren uitgelopen in de beeldenstorm. 

De Raad was wettig, de koning had het recht om hoogverraad en wat daaronder viel, door een speciale rechtbank te laten beoordelen. Bij de vonnissen van de Raad, die op degelijk onderzoek berustten, stond vooral het belang van de koning voorop. Op privileges werd bij het vonnissen niet gelet.

De Raad werd door het volk vanwege het grote aantal uitgesproken doodvonnissen ook wel Bloedraad genoemd. 

De Raad van Beroerten werd ingesteld in 1567 en opgeheven in 1576.

 Alva stelt een rechtbank in: de Raad van Beroerte, die al snel 'Bloedraad' wordt genoemd.

Iedereen die iets te maken had met de protestanten of de beeldenstorm werd gedood

Veel protestanten op de vlucht!!

Willem van Oranje

Vlucht naar Duitsland

1568:Hij keert terug met een leger

De opstandelingen tegen Filips II noemen zichzelf de Geuzen

De Opstand begint

Dit is een mooi plaatje, maar het is wél ruim 400 jaar na de inname van Den Briel door de Watergeuzen gemaakt. Hierdoor klopt de gebeurtenis wél, maar heeft de tekenaar er misschien zelf veel bij verzonnen. 

Kijk daarom altijd goed wanneer de bron is gemaakt én waarom de maker de bron heeft gemaakt.

Succes met het veroveren van Spaanse steden.

Steeds meer steden in Holland en Zeeland kiezen de kant van de Geuzen

1572

Nederland onafhankelijk

Burgeroorlog

Dit schilderij laat het beleg van Haarlem zien. Op de voorgrond zie je een zeeslag tussen schepen in het Haarlemmermeer. Hier is tegenwoordig luchthaven Schiphol.

Als je goed kijkt, dan zie je schepen van de opstandelingen vechten tegen schepen van... Amsterdam! De stad Amsterdam was tot 1578 aanhanger van Filips II. Nederlanders vochten dus ook tegen Nederlanders! Dit noem je een burgeroorlog.

Dit schilderij laat het beleg van Haarlem zien. Op de voorgrond zie je een zeeslag tussen schepen in het Haarlemmermeer. Hier is tegenwoordig luchthaven Schiphol.

Als je goed kijkt, dan zie je schepen van de opstandelingen vechten tegen schepen van... Amsterdam! De stad Amsterdam was tot 1578 aanhanger van Filips II. Nederlanders vochten dus ook tegen Nederlanders! Dit noem je een burgeroorlog.

De eerste jaren van de Opstand waren er niet alleen gevechten tussen de Nederlanders en Spanjaarden.

Het was ook een burgeroorlog: een oorlog tussen protestantse- en katholieke Nederlanders.

Nederland wordt onafhankelijk

In 1581 erkenden de noordelijke gewesten het gezag (heerschappij, macht) van Filips II niet langer. 

In 1588 roepen ze zichzelf uit tot onafhankelijke staat

De 7 Verenigde Nederlanden!

Doen!

Lees nu het kopje: ¨Nederland wordt onafhankelijk¨  op blz. 59 tekstboek. 

De Republiek ontstaat! 1648

De macht van de Republiek was in handen van de Staten-Generaal. De stadhouder van Holland, altijd een erfgenaam van Willem van Oranje, zou de leiding krijgen over het leger.

De landsadvocaat (later: raadspensionaris) was de belangrijkste bestuurder van de Republiek: hij zorgde voor de agenda van de vergadering en bereidde besluiten (wetten) voor.

Klik op de kaart

De oorlog gaat nog door tot 1648 (wel 80 jaar dus!)

Spanje erkent dan de onafhankelijkheid van de Nederlanden

Omdat er geen Koning is in NL wordt het een Republiek

De moord op Willem van Oranje

Moord! 10 juli 1584

Balthasar begaf zich op dinsdag 10 juli 1584 rond het middaguur naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie dat ongure type wel was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens recente onderzoeken zou hij op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard

Het lukte de Fransman Balthasar Gerards  om Willem van Oranje te vermoorden.

Aan de bak!

Maak opdracht 1 tm 7 van H5.2 

Gebruik de teksten uit het boek

Huiswerk voor volgende week
komt in Magister :)

Het Wilhelmus

www.zapp.nl

Nog ff herhalen

Zet in de juiste volgorde van de tijd. 

5

1

2

3

4

6

Willem van Oranje wordt vermoord

De Nederlandse Opstand begint

Karel de V wordt opgevolgd door zijn zoon Filips de II

Luther begint de Hervorming

De Beeldenstorm vindt plaats

Stichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Via

de volgende slide kan je oefenvragen maken met Quizizz

quizizz.com

§5.2

De Nederlandse opstand

Leerdoel: Je kan beschrijven

Waardoor Nederlanders ontevreden werden over de politiek van hun vorsten.

Weet je waarom Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst.

Hoe Nederland een onafhankelijke staat werd.

Begrippen:

Beeldenstorm.

Willem van Oranje.

Alva.

Opstand of 80-jarige oorlog.