ZINSOPBOUW

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Zinsopbouw

Welke zinsdelen ken je nog? 

Ik heb een appel gegeten

1. Onderwerp (Iets of iemand die in de zin iets doet/iets is)

2. Persoonsvorm (eerste werkwoord in de zin)

3. De rest van de zin

4. Het tweede werkwoord

Deze volgorde komt het meest voor

Ik ben gisteren met de auto naar huis gereden

Tijd – manier – Plaats

Inversie

Als een zin niet met het onderwerp begint , wisselen het onderwerp en de persoonsvorm van plaats.

Inversie

Hij gaat morgen op reis

Inversie

Hij gaat morgen op reis

Morgen hij gaat op reis -> Fout

Morgen gaat hij op reis -> Goed

'Jan fietst.'

Nu kun je van alles toevoegen!

• Wanneer? 
• Waarheen?
• Met wie?
• Waarop?
• Hoe?
• Waarom? 

Samen bedenken! Waar kan hij naartoe? Met wie kan hij fietsen? Waarop fietst hij? Waar gaat hij naartoe? Waarom fietst hij? 

'Jan fietst snel met zijn oma naar Enschede op een Batavus.'

Verdeel de zin in zinsdelen

Waar geven alle zinsdelen antwoord op? 

De ''normale'' volgorde

Ed gaat vandaag de boodschappen bij Albert Heijn doen.

Welke is goed? 1 of 2?

1. Wie – persoonsvorm – tijd - wat – waar – werkwoord
2. Wie – persoonsvorm – tijd - manier – waar – wat – werkwoord

Maak deze zin met Inversie

Ed gaat vandaag de boodschappen bij Albert Heijn doen.

Maak zelf een zin met de onderstaande zinsdelen

• Wie – persoonsvorm – tijd - wat – waar – werkwoord
  
• Wie – persoonsvorm – tijd - manier – wat – waar – werkwoord
• Inversie

Hoofdzinnen en bijzinnen

'Jan fietst snel met zijn oma naar Enschede op een Batavus, omdat ze een afspraak hebben.'

Wat is de hoofdzin?

Wat is de bijzin?

Wat voor woord is 'omdat'? 

Waar geeft de bijzin antwoord op? 

Hoeveel persoonsvormen zie je nu?

En hoeveel onderwerpen? 

Hoeveel werkwoorden zie je?

Hoofdzinnen en bijzinnen

Maak van deze zin eens twee zinnen:

'Jan fietst snel met zijn oma naar Enschede op een Batavus, omdat ze een afspraak hebben.'

Jan fietst snel met zijn oma naar Enschede op een Batavus. Ze hebben (namelijk) een afspraak. 

Hoofdzinnen en bijzinnen

Jan fietst snel met zijn oma naar Enschede op een Batavus. Ze hebben een afspraak. 

Wat gebeurt er met de woordvolgorde als we hier één zin (hoofdzin en bijzin) van maken? 

Het werkwoord gaat naar het einde van de zin! Onderwerp en persoonsvorm staan nu verder uit elkaar. 

,omdat ze een afspraak hebben. 

Bijzin

Het werkwoord gaat naar het einde van de zin. Dus in plaats van: 

Ze hebben een afspraak

wordt het: 

.... ,omdat ze een afspraak hebben. 

De ene zin is lastiger dan de andere, maar de structuur blijft hetzelfde: 

voegwoord - onderwerp - rest - werkwoord(en) 

komen / ik / volgende week / mag / op gesprek

naar vacatures op internet / elke dag / zoekt / Willem

in een winkel / ik / werk / al twee jaar

heeft / een auto / mijn buurman / sinds twee weken

Voegwoorden

Welke voegwoorden (of signaalwoorden) zijn er? 

En, maar, dus en want

Bij deze voegwoorden blijft de woordvolgorde hetzelfde! 

Bij welke voegwoorden blijft de woordvolgorde niet hetzelfde?

De woordvolgorde blijft niet hetzelfde

• omdat
• als
• doordat
• voordat
• terwijl
• zodra
• dat

Voorbeelden

• Iris gaat straks naar het feest, hoewel ze niet uitgenodigd is.
• Martijn kwam te laat, doordat de brug open stond.
  
• Joost gaat niet naar school, omdat hij zich ziek voelt.
  
• Ik poets mijn tanden, voordat ik naar bed ga.
  
• Ik was de groenten, terwijl zij het vlees bakt.
  
• Zodra hij klaar is met werken, komt hij.
  
• Het is fijn dat we op schoolreis gaan.
  

Maak deze oefening op papier

Oefenen met voegwoorden