paragraaf 3.3: Chili brandt

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

• je kunt beschrijven en verklaren wat er gebeurt bij subductie van de Nazcaplaat onder de Zuid-Amerikaanse plaat.
• Je kunt de eigenschappen van explosieve erupties en stratovulkanen beschrijven.
• Je kunt uitleggen waarom er ook vulkanen midden op een plaat voorkomen i.p.v aan de randen.

Endogene krachten

Dwarsdoorsnede aarde

0

https:

Vulkanen in Chili zijn gevolg van subductie.

Waarom? Nazcaplaat = dunner, maar zwaarder door basalt

Zuid-Amerikaanse plaat = dikker, maar lichter door graniet

Subductie

Oceanische  aardkorst

Onder oceanen

Dun

Hoge dichtheid (zwaarder)

stolt buiten de aardkorst= uitvloeiingsgesteente

koelt snel af

Vooral basalt

Continentale aardkorst

Onder continenten en randzeeën

Dik

Lage dichtheid (lichter)

stolt binnen aardkorst=

dieptegesteente

koelt langzaam af

Vooral graniet

continentale korst

graniet

Onder oceanen

Dun

Hoge dichtheid (zwaarder)

Vooral basalt

oceanische aardkorst

basalt

Onder continenten en randzeeën

Dik

Lage dichtheid (lichter)

Vooral graniet

Stollingsgesteente

Gestold magma

Ontstaan bij vulkanisme

bijv. Graniet  / Basalt

dieptegesteente

ganggesteente

uitvloeiingsgesteente

Oceanische korst

Voornamelijk basalt

vulkanisch glas/obsidiaan

Vulkanisme

Vulkanisme

Vulkaanvorm wordt bedpaald door:

type vulkanisme

Stratovulkaan

• plaatbeweging: subductie
• explosief (eruptie)
• magma dik en stroperig
• steile helling
• vulkanische bommen
• pyroclastische stroom (gloedwolk)

Een stratovulkaan kan veranderen in een caldera op 2 manieren

1. bij een zeer explosieve eruptie blaast de vulkaan zichzelf op
2. bij een lege magmakamer stort de vulkaan in.

Pompei - veel slachtoffers door pyroclastische stroom

de randen van de caldera

nieuwe stratovulkaan in caldera

als de magmakamer zich opnieuw vult en er weer een eruptie plaatsvindt kan er in de krater van de caldera weer een nieuwe stratovulkaan vormen.

Caldera

- Eruptie (uitbarsting)

-lege magmakamer

-instorten krater

- er kan een kratermeer ontstaan (soms met verschillende kleuren door mineralen)

- Er kan een nieuwe vulkaan op de caldera ontstaan (bijv. Vesuvius)

Schildvulkaan

• Plaatbeweging: divergentie (de platen bewegen uit elkaar)
• Niet explosief= effusief
• Magma is dun en vloeibaar
• Flauwe helling

Divergentie

divergentie

magma stroomt uit en vormt onderzese bergrug

Divergentie

Bij divergentie zien we vaak rustig vulkanisme (effusief). 

Dit kan wel gevaarlijk zijn! 

Mede door de gevaarlijke stoffen die vrij komen. 

Divergentie in IJsland

Een hotspotvulkanen komen midden op een plaat voor. Het is een gebied waar de aardkorst erg dun is. 

Hotspots

Mantelpluim:

-  diepte mantelpluim verschilt per locatie

juan Fernandez-eilanden

Gevolgen van vulkaanuitbarstingen op verschillende schaalniveaus

mondiaal

continentaal

nationaal

regionaal

lokaal

Gesteentecyclus