HV2_9.1 Grammatica_zinsdelen _Naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

9 Taalverzorging 4

9 Taalverzorging 4

Leerwerkboek B

9.1 Grammatica

Uitleg nieuw onderdeel: 

Naamwoordelijk gezegde

Doel

Aan het einde van de les:

1) Weet je wat een naamwoordelijk gezegde is.

2) Kun je een naamwoordelijk gezegde herkennen in een zin.

Wat gaan we doen?

1.  Herhalen hww, zww, kww

2. Uitleg naamwoordelijk gezegde

3. Oefenen via LessonUp

4. Opdrachten maken

Wat is een kenmerk van een zelfstandig werkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Kan alleen in de zin staan.
3. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

Wat is een kenmerk van een hulpwerkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Kan alleen in de zin staan.
3. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

Wat is een kenmerk van een koppelwerkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

In een zin staat NOOIT een koppelwerkwoord en een zelfstandig werkwoord.

1. juist
2. onjuist

In een zin kan een koppelwerkwoord en een hulpwerkwoord staan.

1. juist
2. onjuist

In een zin kan een koppelwerkwoord en een zelfstandig werkwoord staan.

1. juist
2. onjuist

Josefien blijkt een goede hockeyster.

1. blijkt is een hulpwerkwoord
2. blijkt is een koppelwerkwoord
3. blijkt is een zelfstandig werkwoord

Simone is een goede pianiste.

1. 'is' is een hulpwerkwoord
2. 'is' is een koppelwerkwoord
3. 'is' is een zelfstandig werkwoord

Billy en Boaz gaan samen een uur gamen.

1. gaan is een koppelwerkwoord
2. gaan is een hulpwerkwoord
3. gaan is een zelfstandig werkwoord

Billy en Boaz gaan samen een uur gamen.

1. gamen is een koppelwerkwoord
2. gamen is een hulpwerkwoord
3. gamen is een zelfstandig werkwoord

9.1 Naamwoordelijk gezegde

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet. = werkwoordelijk gezegde

Zinnen waarin iemand iets is. = naamwoordelijk gezegde

In een werkwoordelijk gezegde staat 1 zelfstandig werkwoord.

In een naamwoordelijk gezegde staat 1  koppelwerkwoord.

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

In een werkwoordelijk gezegde staat 1 zelfstandig werkwoord + 1 of meer hulpwerkwoorden.

In een naamwoordelijk gezegde staat 1 koppelwerkwoord +  1 of meer hulpwerkwoorden.

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

In het Nederlands heb je twee soorten zinnen. 

Zinnen waarin iemand iets doet. = Ik geef les.

Zinnen waarin iemand iets is. = Ik ben docent.

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Katrien is moe.
(Is iemand iets of doet iemand iets?)

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Ze heeft hard gewerkt.
(Is iemand iets of doet iemand iets?)

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Zij wil gaan slapen.
(Is iemand iets of doet iemand iets?)

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Zij dacht aan haar grote zachte bed met haar warme deken en haar grote hoeveelheid knuffels.
(Is iemand iets of doet iemand iets?)

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Later wordt Katrien slaapspecialist.
(Is iemand iets of doet iemand iets?)

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

Je bepaalt of je te maken hebt met een werkwoordelijk of een naamwoordelijk gezegde na het onderstrepen van de pv, het verdelen in zinsdelen en het benoemen van het onderwerp.

Later / wordt / zij / slaapspecialist

pv: wordt

ow: zij

De leerling is boos geworden.

pv?

1. de leerling
2. is
3. boos
4. geworden

De leerling is boos geworden.

ow?

1. de leerling
2. is
3. boos
4. geworden

De leerling is boos geworden.

Doet de leerling iets of is de leerling iets?

1. doet iets!
2. nee, is iets!

Naamwoordelijk gezegde

De leerling / is / boos / geworden. 

ow: de leerling

ng: is [boos] geworden

Het naamwoordelijk gezegde koppelt een eigenschap met het onderwerp.

Die eigenschap is het naamwoordelijk deel van het gezegde. 

werkwoordelijk gezegde - naamwoordelijk gezegde

Je moet bij elke zin kiezen tussen een naamwoordelijk gezegde OF een werkwoordelijk gezegde. Ze staan nooit allebei in de zin. 

Werkwoordelijk gezegde: het onderwerp doet iets -> alle werkwoorden in de zin .

Naamwoordelijk gezegde: het onderwerp is iets -> alle werkwoorden in  de zin + het naamwoordelijk deel.

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

pv?

1. voor veel leerlingen
2. blijft
3. grammatica
4. een moeilijk onderdeel.

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

ow?

1. voor veel leerlingen
2. blijft
3. grammatica
4. een moeilijk onderdeel.

werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde

Voor veel leerlingen / blijft / grammatica / een moeilijk onderdeel.

ow: grammatica

Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel.

werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde?

1. werkwoordelijk
2. nee, naamwoordelijk!

Voor veel leerlingen / blijft / grammatica / een moeilijk onderdeel.

ow: grammatica

naamwoordelijk gezegde: blijft [een moeilijk onderdeel]

koppelwerkwoorden (1/2)

In het Nederlands hebben we koppelwerkwoorden:

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen

het dunkt mij = het lijkt mij

 dat komt mij verdacht voor = dat lijkt mij verdacht

Als je deze uit je hoofd leert, kan het makkelijker worden om het naamwoordelijk gezegde te herkennen. 

trucje!

koppelwerkwoorden (2/2)

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.

Bij zinnen met een naamwoordelijk gezegde kun je de koppelwerkwoorden met elkaar omwisselen. 

Ik ben docent. 

Ik word docent. 

Ik blijf docent. 

Ik blijk docent. 

Ik lijk docent. 

etc..

trucje!

Naamwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

Een naamwoordelijk gezegde heeft nooit een lijdend voorwerp.

Kijk maar:

Ik / eet / een mandarijn.

ow: ik

werkwoordelijk gezegde: eet

lv: een mandarijn

Ik / ben / een mandarijn. 

ow: ik

naamwoordelijk gezegde: ben [een mandarijn]

lv: -

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

De ijverige Hendrik bleek de beste van de klas met wiskunde.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

Sophie bleef na de les nog even zitten.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

LAATSTE
naamwoordelijk gezegde of werkwoordelijk gezegde?

De moestuin is een grote puinhoop geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde.

Aantekeningen

Naamwoordelijk gezegde

1) Bestaat uit een werkwoordelijk en een naamwoordelijk deel

2) Werkwoordelijk deel = alle werkwoorden in de zin

3) Naamwoordelijk deel = zegt iets over het onderwerp

4) In het werkwoordelijk deel staat altijd een koppelwerkwoord >

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen

Aantekeningen

Werkwoordelijk gezegde

1) Alle werkwoorden in de zin

2) Denk aan scheidbare werkwoorden (Ik maak de bedden op - wg = maak op)

3) 'aan het' + 'te' horen ook bij het werkwoordelijk gezegde (Ik ben huiswerk aan het maken - wg = ben aan het maken)

havo 2_aan het werk

Maken: opdracht 1 t/m 3 blz. 79 t/m 81

Klaar?

Verbeter de feedback (schrijfopdracht), lever dit in

Lezen in je leesboek

vwo 2_aan het werk

Maken: opdracht 1 t/m 3, blz. 91 t/m 93

Klaar?

Verbeter de feedback (schrijfopdracht), lever dit in

Maken: opdracht 7 t/m 10 + 12, blz. 95 t/m 99