5.3 De kerkhervorming

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen vandaag:

- Herhalen vorige les

- Uitleg: Luther versus Karel V

- Opdracht Luther versus Calvijn

- Zelf aan de slag

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Herhaling vorige les

Wie was Karel V ook alweer?

1. De paus die Luther excommuniseert
2. De keizer van het Heilige Roomse Rijk
3. De koning van Spanje
4. De keizer van het heilige Roomse Rijk en de koning van Spanje

Welke stappen neemt keizer Karel V tov Luther?

1. Hij maakt de excommunicatie van Luther ongedaan
2. Hij doet Luther in de Rijksban
3. Hij doet helemaal niks, dit is een kerkelijke aangelegenheid
4. Hij laat Luther oppakken en veroordelen tot ketter

Luther en de kerksplitsing

Gevolgen kerkban en rijksban:

• Volgelingen Luther stichten eigen kerken (protestantse kerken).
• Duitse keurvorsten kiezen katholieke of protestantse kant.
• Godsdienstoorlogen

o.a. Boerenoorlog (deze werd niet gesteund door Luther):

- verzet tegen belasting (boeren)

- verzet tegen centralisatie (steden en adel)

- innemen bezit katholieke kerk 

Resultaat: Vrede van Augsburg (1555)

Cuius regio eius religio; wiens gebied diens gebed

Karel V's persoonlijke nederlaag. Hij trad af.

Betekenis:

Is de vorst Luthers, dan zijn volgelingen ook.

Is de vorst katholiek, dan zijn volgelingen ook.

Grote verhuizingen naar het gebied van je geloof (katholiek of Luthers).

Vul het ontbrekende woord in:
De Vrede van Augsburg was een nederlaag voor Karel V, want het pastte niet bij zijn ............. politiek

reactie katholieke kerk op Hervorming

Contrareformatie:
Concilie van Trente (1545-1563):
1.  aflaatbrieven bleven bestaan
2. celibaat herbevestigd
3. heiligenverering bleef
4. priesteropleiding verbeterd
5. Vulgaat bleef officiële bijbel
6. bisdommen verkleind > controle
7. inquisitie pakt ketters aan

Inquisistie: kerkelijke rechtbank

Gevolgen Hervorming/Reformatie:

-> RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
Veel gebieden in 'Heilige Roomse Rijk' (Duitsland) werden lutheraans >
bezittingen RK Kerk door portestantse edelen afgenomen >
oorlogen:
- De Nederlanden (1568 - 1648): 'De Opstand'
- Frankrijk: Hugenoten <> Franse koning > Edict van Nantes (1598): gewetensvrijheid
- Duitsland: Lutherse vorsten <> Karel V (RK) >
- Vrede van Augsburg (1555)

• Opdracht: zoek uit waarom Karel V de vrede van Augsburg als een nederlang zag
  

Volgers van Calvijn

Volgers van Calvijn

Gebruik je lesboek en internet

Beantwoord in duo's:
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Luther en Calvijn?

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Maak vragen 1 t/m 5

Welke vragen heb je over 5.3 de kerkhervorming?