BVJ 2.4 Zwanger worden

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

2.4 Zwangerschap worden

Vandaag

• Terugblik
• Leerdoelen 2.4 Zwanger worden
• Theorie 2.4
• Aan de slag
• Afsluiten

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe bevruchting bij de mens verloopt.

Je kunt de verschillen tussen zaadcellen en eicellen noemen.

Je kunt de embryonale ontwikkeling beschrijven.

Je kunt beschrijven hoe eeneiige en twee-eiige tweelingen ontstaan.

Je kunt beschrijven wat prenataal onderzoek is en enkele voorbeelden noemen.

Begrippen bij 2.4 Zwanger worden

bevruchting                          Samensmelting van de kern van de eicel en de kern van de zaadcel                

eeneiige tweeling              Ontstaat uit één eicel en één zaadcel.

embryo                                    Het klompje cellen na de innesteling.

foetus                                      Het embryo vanaf de derde maand.

innesteling                            Het klompje cellen zet zich vast in het baarmoederslijmvlies.

navelstreng                           Vervoert stoffen van en naar het embryo en placenta; bestaat uit weefsel van het embryo.

placenta (moederkoek)   Bestaat uit weefsels van het embryo en van de moeder; zorgt voor uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen.

twee-eiige tweeling          Ontstaat uit twee eicellen en twee zaadcellen.

vruchtvliezen                       Soort zak waarin het vruchtwater en het embryo zitten.

vruchtwater                          Beschermt tegen uitdroging, stoten en temperatuurwisseling.

Wanneer zal deze vrouw vermoedelijk haar volgende menstruatie hebben?

Wanneer was deze vrouw vruchtbaar? (eisprong/ovulatie)

wie of wat moeten bij elkaar komen voor bevruchting?

Verschillen zaadcel eicel

Zaadcel:

• klein

• geen voedsel bij zich
• leeft +- 3 dagen
• kan zichzelf voortbewegen

Eicel:

• groot
• wel voedsel bij zich
• leeft 12-24 uur
• kan zichzelf niet voortbewegen

Wanneer kan deze mevrouw zwanger worden van seks?

Wanneer kan deze mevrouw zwanger worden van seks?

Bevruchting

Bevruchting= als de kernen van zaadcel en eicel samensmelten

het celmembraan wordt ondoordringbaar voor andere zaadcellen

KGT: Tweelingen

Als de eicel wordt bevrucht blijft het gele lichaam in stand

Gele lichaam maakt hormonen om baarmoederslijmvlies dik te houden

Baarmoederslijmvlies wordt niet afgestoten

Niet/ verminderd vruchtbaar

Niet iedereen kan door geslachtsgemeenschap zwanger worden:

onvruchtbaar/ alleenstaanden/ lesbische stellen

zaaddonor

draagmoeder

ivf: meest beweeglijke zaadcellen 

met eicellen samengebracht in laboratorium

icsi: 1 beweeglijke zaadcel in 1 eicel geinjecteerd

In Nederland 1 op de dertig geboren kinderen via ivf- of icsi

Bevruchte eicel

Bevruchte eicel gaat delen

Geen plasmagroei, klompje wordt niet groter

Klompje reis i 5-12 dagen naar de baarmoeder

Klompje > Embryo > Foetus

Bevruchting vindt plaats in de eileider

Het klompje nestelt zich in de baarmoeder

Het blijft delen

Het is gevuld met vocht

Het heeft aan 1 kant een verdikking

Uit de verdikking ontstaat het embryo

Na 8 weken noemen we het een foetus

Nu Maken

opdracht 1 blz. 104

Klaar? Probeer dan op blz. 105 de eerste twee onderdelen van de samenvatting te maken

(Huiswerk: maken opdrachten 2.4 blz. 104 t/m 106)

HCG

Vanaf innesteling maakt embryo hormoon HCG. Hierdoor: Dit hormoon zorgt Blijft gele lichaam in stand

Rijpen geen nieuwe follikels

Deel HCG uitgescheiden via de nieren van de moeder.

Vanaf week na innesteling aantoonbaar in de urine met een zwangerschapstest. Positief resultaat = zwanger

10 tot 15% van de zwangerschappen eindigt in een miskraam: het embryo wordt afgestoten, de menstruatiecyclus begint opnieuw.

Welke stoffen heeft het embryo nodig?

Embryo neemt eerst zuurstof en voedingsstoffen op uit de holtes met bloed van de moeder.

Placenta (moederkoek) ontstaat uit weefsel van moeder en weefsel van embryo.

Placenta (moederkoek) en navelstreng

Het bloed van de moeder stroomt NIET door het embryo!

De bloedvaten liggen vlak naast elkaar en wisselen stoffen uit.

De placenta bestaat uit weefsel van moeder en embryo.

De navelstreng bestaat alleen uit weefsel van het embryo.

Koolstofdioxide en andere afvalstoffen gaan van het embryo naar de moeder.

Zuurstof en voedingsstoffen (o.a. glucose) gaan de moeder naar het embryo.

Ook ziekteverwekkers en gifstoffen kunnen door de wanden van de bloedvaten heen en de groei remmen en afwijkingen veroorzaken!

Nicotine, medicijnen, drugs, alcohol.

Vooral eerste 8 weken is het embryo heel kwetsbaar.

De navelstreng bevat 3 bloedvaten

• Links zie je een embryo van 7 weken oud. Het heeft een hart en bloedvaten.
  
  
• Op de plaats in de baarmoeder waar het embryo is ingenesteld, begint nu de placenta (moederkoek) te groeien).

In de placenta stroomt bloed van het embryo vlak langs het bloed van de moeder.

Door kleine gaatjes in de wanden van de bloedvaten, gaan stoffen van het ene bloedvat naar het andere.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

In de placenta:

• gaan zuurstof en voedingsstoffen van het bloed van de moeder -> het bloed van het embryo.

• gaan afvalstoffen van het bloed van het embryo -> het bloed van de moeder.

Na 3 maanden: embryo -> foetus (spreek uit: feutus)

• Alle organen nu al gevormd en op de juiste plek

• Om de foetus liggen twee vruchtvliezen.
• De vruchtvliezen bestaan uit weefsel van het embryo

• De foetus ligt in vruchtwater.
• Het vruchtwater beschermt de foetus tegen stoten, uitdroging en verandering van de temperatuur
• Het vruchtwater zorgt voor bewegingsvrijheid

• De baby wordt gemiddeld na 38 weken geboren, de meeste organen werken hiervoor al

Prenataal onderzoek

Onderzoeken om te kijken naar de gezondheid van een kind in de baarmoeder.

Afwijkingen bij het ongeboren kind kunnen zo worden opgespoord.

Voorbeelden van prenataal onderzoek:

Altijd echoscopie

Meestal NIPT

Bij gevonden afwijkingen, erfelijke ziektes in de familie of een eerdere miskraam ook nog:

vlokkentest

vruchtwaterpunctie

De zwangerschap kan worden afgebroken naar aanleiding van prenataal onderzoek: abortus

Echoscopie: beeld gemaakt met geluidsgolven. Niet schadelijk. Groei te zien

Met 20 wk uitgebreide echo: zichtbare afwijkingen te zien zoals hartafwijkingen, ontbrekende organen

NIPT

Bloed afnemen van de moeder

Hierin zit DNA van de baby

DNA onderzoeken op afwijkingen

Veilig

Betrouwbaar

Vlokkentest: cellen uit de placenta. Je ziet: afwijkingen in DNA en chromosomen. Kleine kans op een miskraam

Vruchtwaterpunctie: cellen van de foetus opzuigen uit het vruchtwater.

Je ziet: de chromosomen. Kleine kans op een miskraam.

Afsluiten

Maken en nakijken/ verbeteren 2.3 en 2.4

Hoe ging de les?

Volgende keer: Geboorte