Hoofdstuk 8 - Ecosysteem en evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ecosysteem en evenwicht

Toetsweek: SE Hoofdstuk 5, 7 en 8!

8.1

Je licht de energiestromen in een voedselweb toe en noemt de factoren die van invloed zijn

Je legt uit hoe je voedselrelaties in een ecosysteem in een ecologische piramide kunt weergeven.

Productie

• Bruto primaire productie (BPP)
• Netto primaire productie (NPP)
• NPP = BPP - dissimilatie
• Secundaire productie

Reducenten

Energiestromen

8.2

- Je beschrijft de rol van producenten, consumenten en reducenten in de c-kringloop en in andere kringlopen.

- Je beschrijft de langzame en de snelle C-kringloop

- Je beschrijft hoe een verhoogde co- concentatie tot het versterkt broeikaseffect werkt.

1-I. Juist of onjuist? De bruto primaire productie bij algen is gelijk aan de netto primaire productie min de dissimilatie van de algen.

1. Juist
2. Onjuist

1-II. Juist of onjuist? De secundaire productie bij garnalen is altijd kleiner dan de primaire productie van de algen.

1. Juist
2. Onjuist

5. De piramide gaat over vier soorten organismen. Wat stelt deze piramide voor?

1. Aantallen slaplanten, slakken, lijsters en een sperwer
2. Biomassa boom, veel rupsen, aantal spinnen en een koolmees
3. Biomassa wortels, regenwormen, mollen en een reiger

Kringloop van stoffen 

• Producenten, consumenten, reducenten
• Autotroof en heterotroof
• Van Anorganisch naar organisch

Zorgen voor dat o.a C, N en H rondgaat in het ecosysteem

Welke kennen jullie al?

Organisch en anorganisch

• Anorganische stoffen: moleculen met één of nul C-atomen (H2O, CO2, mineralen)
• Organische stoffen: moleculen met twee of meer C-atomen (koolhydraten, eiwitten, vetten)

Welke kennen jullie al

Kringloop water

1. Verdamping uit de zee
2. Condensatie tot wolken
3. Neerslag terug op aarde
4. Waterstromen terug naar de zee

 Kringloop van stikstof

Koolstof 

kringloop

Snel en langzaam ?

Snelle kringloop

Langzame kringloop: 

.

Snelle koolstofkringloop

 Koolstof beweegt snel tussen lucht, planten, dieren en bodem.

Bijvoorbeeld: een boom neemt CO₂ op → een koe eet de bladeren → de koe ademt CO₂ weer uit.

Langzame koolstofkringloop

Koolstof zit miljoenen jaren vast,  (fossiele brandstoffen).

→ Die ontstaan uit resten van planten/dieren die onder de grond belanden.

→ Bij  verbranding, komt die oude koolstof als CO₂ weer vrij in de lucht.

Meer CO, meer broeikas?

Broeikas effect

• Dampkring met broeikasgassen (waterdamp en koolstofdioxide)
  
• Warmte-uitstraling tegen gehouden
  
• Gemiddelde temperatuur 30 graden hoger hierdoor

Versterkt broeikas effect

• Meer broeikasgassen in dampkring
  
• Meer warmte-uitstraling tegen gehouden
  
• Temperatuur is 1 graad gestegen in 100 jaar

Versterkt broeikaseffect

Koolstofkringloop maken

Pijlen in goede richting tussen verschillende onderdelen

Gebruiken de termen: fotosynthese, verbranding, fossilisatie

Laat je kringloop checken door docent

Werk gedeelte

van 8.2 : 17, 18 en 21 

8.3

Je beschrijft de stikstof kringloop in een ecosysteem 

 Je noemt de oorzaken van een stikstoftoename in ecoystemen en licht de gevolgen daarvan toe.

Stikstof

• Wat is stikstof? N
  
• Waarvoor hebben   organismen stikstof nodig?
• Hoe zit de stikstof-   kringloop  in elkaar?

Voor planten:

Bouwstof voor eiwitten: Planten hebben stikstof nodig om aminozuren te maken, die weer nodig zijn voor eiwitten en enzymen.

Groei: Stikstof is een hoofdbestanddeel van bladgroen (chlorofyl), dat belangrijk is voor fotosynthese. Zonder stikstof groeien planten slecht en worden ze geel.

🧬 Voor dieren en mensen:

Opbouw van eiwitten: Mensen en dieren hebben stikstof nodig in de vorm van eiwitten in voeding. Die eiwitten worden gebruikt voor spieropbouw, enzymen en DNA.

Niet direct opneembaar uit de lucht: Wij kunnen stikstofgas (N₂) uit de lucht niet gebruiken. We krijgen stikstof binnen via voedsel (bijv. plantaardige of dierlijke eiwitten)

Stikstofkringloop

 Stikstof (gas) wordt mbv bacteriën omgezet in een vorm die planten kunnen opnemen (bijv. ammonium of nitraat).

Afbraak van organisch materiaal: Bacteriën breken dode planten en dieren af en geven stikstof weer terug aan de bodem of lucht.

6-I. Juist of onjuist? Zonder broeikasgassen in de atmosfeer was de aarde 30 graden kouder.

1. Juist
2. Onjuist

6-II. Juist of onjuist? Het versterkt broeikaseffect ontstaat onder andere door meer CO2 in de atmosfeer.

1. Juist
2. Onjuist

(An)aeroob

• Afbraak door reducenten -anaeroob
• Ammonificatie - anaeroob
• Denitrificatie - anaeroob
• Nitrificatie - aeroob (chemosynthese)

8.4

Je legt de invloed uit van biotische en abiotische 

8. Denitrificerende bacteriën maken...

1. N2
2. NO3-

8. Stikstofbindende bacteriën gebruiken...

1. N2
2. NO3-

Steekproef

Vangen-merken-terugzetten

• N = populatiegrootte
• M = aantal individuen eerste keer vangen
• Nv = aantal individuen tweede keer vangen
• Mv = aantal gemerkte dieren tweede keer vangen
• N = (Nv/Mv)xM

8.5

Duurzaamheid

Ecologisch evenwicht

Draagkracht

Accumulatie

11. Welk diagram geeft successie juist weer?

1. A
2. B
3. C
4. D

Draagkracht

Accumulatie

• Bruto en netto primaire productie, voedselconversie
• Piramides van ecosystemen
• Koolstofkringloop, versterkt broeikaseffect
• Stikstofkringloop, ammonificatie, nitrificatie, uitspoeling, denitrificatie, eutrofiëring
• Populatiegrootte
• Successie
• Ecologisch evenwicht, draagkracht
• Accumulatie
• Duurzaamheid