2.9 - Gesteentekringloop

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

§9 - De gesteentekringloop

Vandaag

Temperatuur factoren

Luchtstreken

Vulkanen

Hotspots 

Gesteentekrinloop

Temperatuurfactoren

Drie luchtstreken

Luchtstreken op basis van breedteligging:

• Tropische luchtstreek
  
  
• Gematigde luchtstreek
  
  
• Polaire luchtstreek

   

                                                                    Soorten vulkanen

Soorten vulkanen B103

Soorten vulkanen B103

Hotspot vulkaan

• Zwakke plek in de aardkost
• Ontstaan magmapluim
  
• Top van zo'n pluim heet een hotspot

Maar? Hoe kan het dat er een eilandengroep is ontstaan?

Leerdoelen

• Je kent de drie soorten gesteenten 
• Je begrijpt hoe stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en metamorfe gesteenten ontstaan
• Je begrijpt hoe de gesteentekringloop werkt
• Je kunt de soorten gesteente herkennen op een plaatje 

Soorten gesteente

• Sedimentgesteente
  
•  Metamorf gesteente
• Stollingsgesteente

Ontstaan

Sedimentgesteente:

• Sediment wordt afgezet door wind, water of ijs
• Voorbeelden van sedimenten: grind, klei, zand
• Sediment plakt onder druk aan elkaar
• Daar komt dan weer een laagje sediment bovenop 

Uiterlijke kenmerken

Sedimentgesteente:

• Het heeft lagen 
• Vaak met fossielen
• Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

Voorbeeld: 

Fossiel in sedimentgesteente

Ontstaan

Stollingsgesteente:

• Magma/lava stolt 
• Stollen betekent weer harder worden
• Buiten de vulkaan 
• Basalt op het aardoppervlak
• Graniet binnen in de aardkorst

Uiterlijke kenmerken

Stollingsgesteente:

• Geen lagen in het steen
• Geen fossielen
• Mineralen zijn zichtbaar als aparte kristallen

Uiterlijke kenmerken

Stollingsgesteente:

Voorbeeld Basalt 

Uiterlijke kenmerken

Stollingsgesteente:

Voorbeeld Graniet

Ontstaan

Metamorf gesteente: 

• Metamorfose betekent gedaanteverandering.
  

Metamorf gesteente ontstaat wanneer sedimentgesteente

of stollingsgesteente onder hoge druk en/of temperatuur

worden omgevormd tot een ander gesteente.  

Uiterlijke kenmerken

Metamorf gesteente:

• Helemaal gekristalliseerd
• Geen holtes of barsten
• Geen fossielen
  
  voorbeelden zijn: Leisteen of marmer

             Schist                              Steenkool                          Marmer  

     

     

Voorbeeld marmer

Let op, de druk wordt in de aarde steeds groter! Ook wordt het steeds warmer

Schelpen > Kalksteen > Marmer

Voorbeeld leisteen

Let op, de druk wordt in de aarde steeds groter! Ook wordt het steeds warmer

Klei > Schalie > Leisteen

Klei

Schalie

Schist

Leisteen

Sedimentgesteente    Metamorf gesteente    Stollingsgesteente

               

                         

Sedimentgesteente    Metamorf gesteente    Stollingsgesteente

               

                         

Sedimentgesteente    Metamorf gesteente    Stollingsgesteente

               

                         

  Zandsteen                     Marmer                      Graniet

     Sediment-               Metamorf                  Stollings-

     gesteente.                gesteente                 gesteente

Graniet is een voorbeeld van ......

1. een sedimentgesteente
2. een stollingsgesteente
3. metamorfgesteente

Leisteen (samengeperste klei) en zandsteen (samengeperst zand) zijn voorbeelden van een

1. sedimentgesteente
2. stollingsgesteente
3. metamorf gesteente

Wat voor soort
gesteente is dit:

1. Metamorf gesteente
2. Stollingsgesteente
3. Sedimentgesteente

Welk gesteente is dit?

1. sedimentgesteente
2. stollingsgesteente

In welk type gesteente kan je kristallen vinden?

1. sedimentair
2. metamorf
3. stollings