Keuzedeel DWG Lesweek 3

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Keuzedeel Verdieping diergedrag, dierenwelzijn en ethiek

Lesweek 3

Gezondheid Rund

Planning vandaag 

• Herhaling vorige week 
• Lesstof deze week 
• Werken aan verslag

Waar of niet waar...
Natuurlijk gedrag is een gevolg van natuurlijke selectie.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar..

Gedomesticeerde varkens vertonen geen individuele variatie.

1. Waar
2. Niet waar

Ook gedomesticeerde varkens vertonen individuele variatie: de een is afwachtend, de andere juist roekeloos

Wat is een voorbeeld van een externe prikkel..

1. Biologische klok
2. Geslachtsdrift
3. Interne hormonen
4. Voedselgeur

Hoe wordt een reactie op een prikkel genoemd...

1. Sleutel
2. Respons
3. Signaal
4. Supranormaal

Wat is een voorbeeld van een interne prikkel..

1. Regen
2. Voedsel vinden
3. Hormonale veranderingen
4. Zonlicht

Wat is het verschil tussen een sleutelprikkel en een supranormale prikkel?

Sleutelprikkel= prikkel die één specifiek soort gedrag veroorzaakt, niet genegeerd kan worden. Een overdreven, versterkte sleutelprikkel wordt ook wel een supranormale prikkel genoemd. Sterkere respons dan sleutel prikkel.

Een voorbeeld van een sleutelprikkel komt voor bij het pikgedrag van de kuikens van zilvermeeuwen. Een oudermeeuw heeft op de snavel een rode vlek. Wanneer de kuikens honger hebben, zullen ze tegen de rode vlek op de snavel van de oudermeeuw aanpikken. Als reactie hierop geeft de oudermeeuw eten aan de kuikens. Echter, wanneer je de rode vlek op iets anders zou afbeelden, zullen de kuikens er nog steeds tegenaan pikken. De rode vlek is dan de sleutelprikkel voor het pikken van de kuikens. En als de snavel van de oudermeeuw helemaal rood zou worden gekleurd, gaan de kuikens vaker tegen de snavel pikken (supranormale prikkel).

Kat van nature achter muis aanrennen..

1. Aangeleerd gedrag
2. Geschoold gedrag
3. Aangeboren gedrag

Kat wordt steeds beter in muis vangen..

1. Aangeleerd gedrag
2. Geschoold gedrag
3. Aangeboren gedrag

Mens heeft jachtgedrag versterkt door met speelmuis aan touwtje met kat te spelen..

1. Aangeleerd gedrag
2. Geschoold gedrag
3. Aangeboren gedrag

Terugkoppeling poster

Poster/vlog: Voortplantingsgedrag, maternaal gedrag, foerageergedrag, rustgedrag, territoriumgedrag.

• Terugkoppelen, iedereen zet zijn/haar poster op de laptop klaar. Loop allemaal rond en kijk mee bij elkaar. 
• Zorg ervoor dat je bij ieder van de soorten natuurlijke gedragingen een volledig beeld krijgt.
• Posters mailen naar [e-mail] 
• Ik ga de posters bundelen, deze zet ik in de ELO. 

Voortplantingsgedrag: Naomi, Mila, Hieke, Marieke, Dana, Djurra

Maternaal gedrag: Demi, Marcy Laine, Brechtsje, Glenn, Miranda

Foerageergedrag: Remco, Sylvia, Twan, Noa, Meinke, Edith

Rustgedrag: Anna Femke, Milou, Fleur, Zara

Territoriumgedrag: Fardau, Sarah, Mariska, Lotte, Feline, Marit

Welke van de onderstaande dieren zoekt een partner voor het leven?

1. Paarden
2. Runderen
3. Pinguïns
4. Orang Oetan

Welk type (voortplanting) gedrag wordt hier omschreven:

Dit gedrag bestaat uit een aantal karakteristieke, soortspecifieke gedragingen om mogelijke partners te lokken.

Baltsgedrag

Het natuurlijke maternale gedrag van een diersoort wordt bepaalt door de weerbaarheid van de nakomelingen...

1. Waar
2. Niet waar

Benoem een opvallend punt bij de uitvoering van foerageergedrag bij een paard en bij een kip.

Paard besteed ong. 16 uren per dag aan zoeken van plantaardig/vezelrijk voedsel.

Kip heeft maagkiezel nodig om voedsel te kunnen verteren, zoeken dus naar kleine steentjes.

Stofwisseling: Sommige dieren begraven ontlasting of ontlasten op één plek, andere laten het overal lopen.

Welke factor is bepalend voor de mate waarin dieren rusten en de manier waarop ze rusten?

1. Leeftijd
2. Leefomstandigheden

En denk dan eens aan rustgedrag bij dolfijnen, walvissen of juist de egel...

Wat weten we hiervan?

Walvissen en dolfijnen verdrinken als ze zouden gaan slapen. Bij deze dieren is daarom steeds één van de twee hersenhelften min of meer in rust. Sommige dieren houden een winterslaap om zo voedselschaarste te overleven, egel.

Op welke manieren bakenen verschillende diersooten hun territorium af..

Sociale organisatie

• Groepsleven, wat zijn de voor- en nadelen?
•  Kunnen jullie voorbeelden noemen van rangorde bij dieren?

Solitair vs. groepsverband. Voordeel: jongen beschermen, samen voedsel zoeken, roofdieren opmerken. Nadeel: Delen voedsel, eerder opgemerkt door roofdieren, overdracht ziekten etc.

De mens...

• Productie
• Gezelschap - recreatie
• Proefdieren 

Als een dier bepaald gedrag wil uitvoeren, maar de omstandigheden laten dat niet toe, dan raakt het dier verveeld of gestrest. Dit zou kunnen leiden tot afwijkend gedrag.

Welke voorbeelden van afwijkend gedrag kunnen jullie bedenken?

Welk type gedrag wordt op het plaatje getoond?

1. Apathisch gedrag
2. Stereotiep gedrag
3. Beschadigend gedrag

En op dit plaatje?

1. Apathisch gedrag
2. Stereotiep gedrag
3. Beschadigend gedrag

En hier?

1. Apathisch gedrag
2. Stereotiep gedrag
3. Beschadigend gedrag

Harem

Matriarchale orde

Patriarchale orde

Kolonie

Solitair

Leeft allen

Een man met meerdere vrouwen

Groep vrouwen, dominant vrouwtje is de baas.

Mannen en vrouwen. Dominante man is de baas. 

Grote groep soorten genoten die op 1 plek samen leven. 

0

Vind je het getoonde gedrag natuurlijk gedrag,
afwijkend gedrag, probleemgedrag of anders?

1. Natuurlijk gedrag
2. Probleem gedrag
3. Afwijkend gedrag
4. Anders...

Conflictgedrag is een vorm van ....

1. gedrag wanneer twee soortgenoten elkaar bedreigen
2. territoriumgedrag wanneer een mannetje in het territorium komt van een mannelijke soortgenoot
3. gedrag dat ontstaat wanneer voor twee gedragssystemen een gelijke motivatie bestaat

Wat is ambivalentgedrag bij dieren?

1. Een dier vertoont tegenstrijdige gedragingen.
2. Een dier vertoont agressief gedrag.

Als een kat tijdens een gevecht ineens zijn poten gaat likken noemen wij dit gedrag:

1. conflictgedrag
2. ambivalent
3. territorium gedrag
4. overspronggedrag

Je bent met de hond aan het spelen, gooit de bal weg maar de hond mist hem en de bal valt in de vijver. De hond begint te piepen en rent heen en weer langs de rand van de vijver, komt dan weer terug bij jou en gaat dan weer terug naar de vijver. Van wat voor een gedrag is hier sprake?

1. conflictgedrag
2. ambivalent gedrag
3. territoriumgedrag
4. overspronggedrag

gedrag waarbij een dier elementen uit verschillende gedragssystemen tegelijk uitvoert is

1. Successief ambivalent
2. Simultaan ambivalent
3. Conflictgedrag
4. Overspronggedrag

Successief: gedragingen volgen elkaar op, kunnen elkaar versterken

simultaan: gedragingen worden gelijktijdig vertoont behorende tot verschillende motivaties, zijn tegengesteld

Opdracht

 Opdracht ethogram

Zoek 1 van de filmpjes uit en maak van het gedrag wat je ziet een ethogram. 

Volgende week: In groepen in het dierverblijf oefenen hiermee.

Bedrijfsonderzoek

• Opdracht 2 en 3 vanuit de Proeve horen bij het bedrijfsonderzoek 
• Let op: Je mag dit in tweetallen uitvoeren
• Hebben jullie al nagedacht over bedrijven?
• 2 dagdelen de tijd om naar bedrijf toe te gaan (Datums nader te bepalen)
• Tip: Kies bedrijf waarmee je al bekend bent en waarvan je weet dat ze open zullen staan voor de opdracht