1.3: Ruimte voor de rivier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3: Ruimte voor de rivier

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Herhalen §1.1+ 1.2

3. Doornemen theorie   

4. Huiswerk maken

Even herhalen!

Bekijk bron 10. Leg uit hoe het komt dat na een zomerse stortbui in de middag het water in de rivier pas tegen de avond begint te stijgen.

Welke twee oorzaken worden in de tekst genoemd voor een verkorte vertragingstijd?

1. Verstedelijking
2. Ontbossing
3. Beide

Welk effect heeft verstedelijking op de vertragingstijd?

1. Bij verstedelijking komt het water langzamer in de rivier terecht (oorzaak), waardoor de vertragingstijd langer wordt (gevolg).
2. Bij verstedelijking komt het water sneller in de rivier terecht (oorzaak), waardoor de vertragingstijd korter wordt (gevolg).

Welk verband bestaat er tussen een kortere vertragingstijd en het overstromingsrisico? Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Noem 2 maatregelen die de vertragingstijd verkorten.

In welk seizoen is het debiet van een rivier over het algemeen het laagst?

1. Zomer
2. Herfst
3. Winter
4. Lente

In de grafieken zie je het regiem (schommelende waterstanden)
 van drie rivieren. Welk type rivier hoort bij elke grafiek? (Debiet -> hoeveelheid water in m³   die op een bepaald moment een plek in de rivier passeert) 

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier

Geef een oorzaak waardoor klimaatverandering bijdraagt aan het onregelmatiger worden van het regiem van rivieren.

Doornemen §1.3

Leerdoelen 1.3

* Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je het Nederlandse rivierbeleid uit het recente verleden op hoofdlijnen beschrijven.

* Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je benoemen welke maatregelen genomen zijn om de rivier meer ruimte te geven en op welke manier deze de veiligheid in het rivierengebied beïnvloeden.

* Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je beredeneren waarom maatregelen om het regiem en de afvoer van een rivier te beheersen over het hele stroomgebied moeten gaan.

§1.3 Ruimte voor de rivier

Geef (met pijlen) op de foto het binnendijksgebied, uiterwaarden, kribben, buitendijksgebied, vaargeul, winterbed, zomerbed aan. 

Foto opdracht

uiterwaard

krib

winterbed

winterdijk

zomerdijk

zomerbed

Winterdijk

Zomerdijk

Kribben

Uiterwaard

Binnendijks gebied

Winterbed

Zomerbed

Overstroming van de Maas in 1995, aanleiding voor het plan Ruimte voor de rivier

De Maas door Maastricht

Tot 1995 was het beleid vooral

gericht op dijkverhoging. Vanaf 1995 veranderde dat. Men besefte dat alleen dijkverhoging niet voldoende was. Er moest meer aandacht komen voor:

rivierbedverruiming

Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van een:

noodoverloopgebied

Dat is een omdijkt gebied dat in noodsituaties kan worden gebruikt om bij hoge waterstand van een rivier te laten overstromen.

Maatregelen Ruimte voor de Rivier

Rivierbedverruiming 

Verlaging uiterwaarden

Verlaging zomerbed

Programma van Rijkswaterstaat en de waterschappen met maatregelen om de primaire waterkeringen 2050 te hebben versterkt.

Primaire waterkeringen:

Naam voor bouwwerken als stuwen, sluizen, duinen, dijken en dammen.

Hoogwaterbeschermings-

programma

Rijkswaterstaat

Nederlandse overheidsorganisatie die in opdracht van het ministerie (vaar)wegen onderhoudt.

Waterschappen

Nederlandse overheidsorganisatie die zorgt voor het waterbeheer in een regio.

Organisatie van Nederland

Waarom is samenwerking voor NL noodzakelijk op fluviaal Schaalniveau (stroomgebied van rivieren)?

Beleid over grenzen

Wat er gebeurt in de bovenloop en de middenloop van een rivier kan grote gevolgen hebben voor de benedenloop.

Met een goed internationaal beleid kan een piekafvoer in Nederland worden afgezwakt.

   Huiswerk

       §1.3 maken via je eigen leerroute

       

       Klaar?

         - Begrippen leren