6.1 Woonplaats en werkplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.1 Woonplaats en werkplaats

Deze les

Lesdoelen

Uitleg 6.1

Lesdoelen controleren

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond.
• hoe de economie zich ontwikkelde
• hoe ambachtslieden samenwerkten
• hoe handelssteden samenwerkten
  
  

kenmerkend aspect: de opkomst van handel en het ontstaan van steden.

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

• Hoe in Europa weer een landbouw-stedelijke samenleving ontstond 
• Op welke manier de nijverheid was georganiseerd
• Hoe de internationale handel groeide

In de vroege middeleeuwen was er een landbouwstedelijke samenleving in Europa

1. Juist
2. Onjuist

platteland en stad:

voor de tijd van steden en staten:

•  hofstelsel
• landbouwsamenleving: grootste deel van de bevolking was (horige) boer.

Platteland en stad

• In Europa leefden mensen van de landbouw 
• Om meer grond te kunnen gebruiken werd er land ontgonnen (grond vrijmaken)
• Gevolg: meer landbouw mogelijk dus betere landbouwtechnieken uitgevonden
• Gevolg: meer voedsel, dus groei van bevolking
• Door bevolkingsgroei ontstond nijverheid
• Gevolg: handel kwam terug en steden groeiden (landbouwstedelijke-samenleving)

Leg uit hoe in Europa de landbouwstedelijke samenleving ontstond

Geldeconomie

• Door de opkomst van markten ontstond er vraag en aanbod
• Handelaren verdienden geld door het maken van winst
• Elk gebied had een eigen munt, dus waren er geldwisselaars nodig
• Gevolg: geldbanken ontstaan
• Er ontstonden bankkantoren om geld te kunnen bewaren tegen rentes
• De kerk keurde rentes af, dus voornamelijk joodse bankiers

Gilde

• Nijverheid zorgde voor ontstaan meerdere beroepen
• Als ambachtsman moest je lid zijn van een gilde 
• Een vereniging van mensen met hetzelfde beroep die opkwamen voor hun belangen
• Ook zorgden gildes voor een opleiding

Wat doet een Gilde?

• Samenwerken om op te komen voor de belangen van de eigen groep.
• bepalen van werktijden.
• bepalen van prijzen.
• controleren van de kwaliteit van producten.
• Beroepsopleiding, je mag pas na een meesterproef zelf een bedrijf starten.

Wat doet een Gilde?

•  Zorgen voor bejaarde en zieke leden en voor de weduwen   van gestorven meesters.
• Organiseren van feesten, kerkelijke bijeenkomsten en begrafenissen.

Wat is onjuist over de gilde?

1. De gilde betaalde de begrafenis voor familie van leden
2. In een gilde mochten vrouwen in dienst zijn
3. De gilde zorgden voor een beroepsopleiding
4. Gilden organiseerden feesten

Hanze

• Er werd steeds meer gehandeld in producten uit en met andere gebieden
• Gevolg: handelssteden gingen samenwerken in een verbond: Hanze
• Een Hanzestad had kantoren in andere steden en vroegen geen tol van elkaar
• Handelaren werden beschermt en samen bestreden zij piraten
• Handelsproducten: bont, vis, graan, bier, textiel en zout
• Nederlandse Hanzesteden: Deventer, Zutphen, Zwolle, Kampen

Waar of niet waar?
Hanzesteden concurreerden onderling met elkaar

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een oorzaak van de opkomst van steden?

1. Daling bevolking
2. Opkomst handel
3. Geen romeinen meer
4. geen horigen meer

Wat is de Hanze?

1. Samenwerking tussen handelssteden.
2. Een middeleeuwse stad
3. Samenwerking tussen heren.
4. Vaarroute

Waar

Niet waar

Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.

Ambachtslieden werkten samen in gilden.

Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht. 

Niet alle ambachten hadden een eigen gilde.

Wat betekent 'rente'?

1. geld dat je leent
2. geld dat je betaalt voor het lenen van geld
3. groei van geld