Tekstverbanden en signaalwoorden theorie TB samenhang

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom 

Nederlands 

 

 Samenhang en signaalwoorden

Lezen/luisteren

Planning van deze les 

Theorie 

Examentraining 

Ik kan:

Tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden. 

signaalwoorden

Tekstverbanden en signaalwoorden 

Een goed opgebouwde tekst vertoont samenhang. 

op tekstniveau: de tekst heeft een bepaalde (vaste) structuur;

op alineaniveau: de alinea’s staan op een logische manier met elkaar in verband;

op zinsniveau: de zinnen sluiten logisch op elkaar aan.

Je hebt verschillende soorten tekstverbanden. Deze kun je herkennen aan signaalwoorden.

Vaste tekststructuren 

probleem-oplossingstructuur

standpunt-argumentstructuur

verschijnsel-verklaringstructuur

voordelen-nadelenstructuur

vraag-antwoordstructuur

Vaak is een tekst niet strak volgens één structuur opgebouwd, maar worden twee of zelfs meer structuren gecombineerd.

tekst zonder signaalwoorden

Spinnen aan de drugs

Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Een spin heeft drugs gekregen. Het web dat ze weeft neemt heel andere vormen aan. Amerikaanse onderzoekers stelden het vast. Ze deden een aantal proeven met stimulerende en verdovende middelen.

Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Na een poosje verliezen ze hun concentratie. Ze raken verdoofd. Het web ziet er in het midden uit als een normaal web. Aan de buitenkant zit het vol gaten.

tekstverband van tijd

Signaalwoorden: vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort, uiteindelijk 

• Voorbeeld: Als ik naar school ga, moet ik eerst een stuk fietsen, daarna word ik met de auto naar Leeuwarden gereden en vervolgens moet ik nog een stuk lopen.  

Opsommend tekstverband 

Dingen worden achter elkaar opgenoemd. 

Signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook (nog), verder, ten slotte, en, niet alleen … (maar) ook; ook liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of ‘dots’

• Voorbeeld: Ik moet mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen.

Tegenstellend tekstverband 

Tegenovergestelde dingen worden genoemd. 

Signaalwoorden: maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks, aan de ene kant … aan de andere kant

• Voorbeeld:  Ik ben van mening dat we met dit product moeten stoppen, maar daar denkt mijn zakenpartner anders over.

tegenstellend verband
maak een zin

Toelichtend/ voorbeeld tekstverband 

Er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp. Vaak in de vorm van een voorbeeld. 

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan

• Voorbeeld: De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5

Concluderend tekstverband 

Bij een concluderend verband trekt de auteur een conclusie uit informatie eerder in de tekst.

Signaalwoorden: dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al, het blijkt dat, dan ook

• Voorbeeld: Tekst.............................................................
  Het is dus belangrijk om regelmatig het huiswerk te controleren.

Voorbeeld: .............................................................
Het is dus belangrijk om regelmatig het huiswerk te controleren.

Redengevend tekstverband 

Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

Signaalwoorden: omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, vanwege 

• Voor het proefwerk geschiedenis had ik een slecht cijfer....

Oorzaak- gevolg tekstverband 

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt (waarop je geen invloed hebt).

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

• Er brak brand uit in het stadion, waardoor de wedstrijd niet kon doorgaan.

Doel-middelverband 

Geeft aan wel middel er nodig is om een bepaald doel te bereiken. 

Signaalwoorden: aan de hand van, zodat, om te, door middel van, met, met behulp van, middels, opdat

• 
  

Voorbeeld: Mijn buurvrouw gaat vanavond collecteren (middel) om........
Maak de zin af met het doel

Vergelijkend tekstverband 

De auteur maakt iets duidelijk door een verschil of een overeenkomst te noemen.

Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals, meer/groter/beter dan, vergeleken met 

• Voorbeeld: Net als in Amerika gaan ook in Europa steeds meer mensen naar fastfoodketens.

Probleem-oplossing 

Een tekst waarin de signaalwoorden: probleem en oplossing voorkomen.

Signaalwoorden: probleem, oplossing, uitkomst, antwoord, maar, helpen 

• Voorbeeld: In de inleiding wordt het probleem aangekaart, vervolgens worden in het middenstuk per alinea oplossingen genoemd en uitgewerkt. 

Voorwaarde 

Duidt een voorwaarde aan zinnen of alinea's aan. 

Signaalwoorden: als, indien, mits, tenzij, in (/voor) het geval dat

• Voorbeeld: Als we met de bus gaan dan wil ik wel dat we broodjes meenemen

Plaats de juiste signaalwoorden in de tekst

Spinnen aan de drugs

Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Een spin heeft drugs gekregen. Het web dat ze weeft neemt heel andere vormen aan. Amerikaanse onderzoekers stelden het vast. Ze deden een aantal proeven met stimulerende en verdovende middelen.

Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Na een poosje verliezen ze hun concentratie. Ze raken verdoofd. Het web ziet er in het midden uit als een normaal web. Aan de buitenkant zit het vol gaten.

Oefenen in taalblokken (huiswerk)

Bouwstenen 3F --> hoofdstuk 4  Samenhang --> 4.2 Lezen > maken opdracht 1 t/m 11.

Lees ook de theorie in taalblokken over vaste tekststructuren en signaalwoorden

Pauze

Pauze 

Afsluiting les