§5.4 Het ontstaan van staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

§5.4 Het ontstaan van staten

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat voor het bestuur de belangrijkste gevolgen zijn van de opkomst van de geldeconomie

- Waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hebben met elkaar

- Hoe vorsten proberen een centraal bestuur in te voeren

Leg uit waarom het leenstelsel in de vroege middeleeuwen de macht van de vorst vermindert

Bestuur late middeleeuwen

In de late middeleeuwen ontstaan steden en de geldeconomie

Dit heeft voor Europese vorsten voor- en nadelen

Nadeel

Steden worden machtig en vorsten hebben er weinig over te zeggen

Voordeel

Met belastingen krijgen vorsten een deel van de rijkdom van steden

Bestuur late middeleeuwen

De belastinginkomsten van de vorst hebben twee gevolgen:

Al met al neemt de macht van de adel (leenmannen) af en die van de vorsten toe

Ambtenaren

Met het geld nemen vorsten ambtenaren in dienst, die zijn trouwer dan leenmannen

Huurleger

Met het geld betalen vorsten een huurleger. Het leger van de leenman is overbodig

Leger van soldaten die een vorst of edelman kan inhuren om voor zich te laten vechten.

Iemand die in dienst is van het bestuur en zorgt voor het uitvoeren van besluiten, bijvoorbeeld het innen van belasting en het handhaven van de orde.

Leg uit hoe het toenemen van belastinginkomsten van de vorst leidt tot minder macht voor de adel 

Centraal bestuur

De vorsten krijgen meer macht en gaan anders besturen

In plaats van rondreizen willen zij vanuit één plek regeren

Vanuit daar gelden dan over dezelfde wetten en belastingen

Zo'n bestuur noemen we een centraal bestuur

Staten

Machtige edelen en steden bieden verzet tegen centralisatie

Zij zijn bang hun onafhankelijkheid en macht te verliezen

Maar uiteindelijk ontstaat overal in Europa een centraal bestuur

Hierdoor ontstaan ook weer staten

Landen met duidelijke grenzen waar overal dezelfde wetten en regels gelden

Filmpje

Conflict tussen de vorst en edelen

Bezig met

PO (stad, verslag, schild)