les ETHIEK

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

welkom

De beginnende beroepsbeoefenaar kan omgaan met beroepsethische vraagstukken.

 'ethiek hoe zat het ook al weer?'

Hoe gaat het met je?

😒🙁😐🙂😃

Ethiek, wat is dat?

Wat weegt zwaarder?

respect

geluk

Wat is voor jou een leugen om bestwil?

Waar ligt voor jou een ethische grens?

Ethische dilemma's zorg?

wat zijn waarden en normen?

Definitie Waarden:

Waarden:

Waarden zijn de basis van wat we belangrijk vinden in de wereld.

Ze zijn abstract en geven een richting aan ons denken en handelen.

Voorbeelden van waarden zijn vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid, respect, en eerlijkheid.

 (voortvloeiend uit de waarde eerlijkheid), en respectvol zijn (voortvloeiend uit de waarde respect). 

Definitie Normen

Normen:

Normen zijn concrete regels of gedragsrichtlijnen die voortvloeien uit de waarden.

Ze geven aan hoe we ons dienen te gedragen in specifieke situaties.

Voorbeelden van normen zijn: niet discrimineren (voortvloeiend uit de waarde gelijkheid), niet liegen (voortvloeiend uit de waarde eerlijkheid), en respectvol zijn (voortvloeiend uit de waarde respect). 

Bespreek samen:

Welke waarden vind jij belangrijk binnen je vak?

Welke Normen komen hier uit voort?

Daarna:

 Vergelijk dit met de beroepscode.

Wat valt je op?

Ethisch Dilemma

De vier ethische principes

- Autonomie – Respecteer de keuzes van de patiënt en geef hen voldoende informatie om beslissingen te nemen.

- Weldoen – Handel in het belang van de patiënt en streef naar het beste resultaat.

- Niet-schaden – Voorkom schade en minimaliseer risico’s voor de patiënt.

- Rechtvaardigheid – Zorg voor eerlijke en gelijke behandeling van alle patiënten

Ethische Dilemma's Zorg

- Informed consent: Wat als een patiënt een behandeling weigert die essentieel is?

- Geheimhouding vs. veiligheid: Wanneer moet je informatie delen over een patiënt tegen diens wil?

- Resourceverdeling: Hoe ga je om met beperkte middelen, zoals bedden of medicatie?

- Levensbeëindiging: Denk aan euthanasie of palliatieve sedatie.

Casus

Mevrouw Jansen  heeft beginnende dementie en woont nog thuis. Haar zoon Bert woont bij haar in de buurt en komt een paar keer in de week langs. Hij maakt zich zorgen over zijn moeder. Ze is al eens gevallen in de badkamer en soms lijkt de koelkast dagen ongebruikt. De zorg voor zijn moeder valt hem steeds zwaarder naast zijn dagelijks werk en hij wil graag in de gaten houden of alles bij zijn moeder goed gaat.

Monitoren bewegingen cliënt

De zorginstelling heeft hier alle begrip voor en stelt voor de bewegingen van mevrouw Jansen te monitoren met behulp van een sensor in het huis (leefpatroonmonitoring).

Zo kan Bert zijn moeder volgen met zijn iPad. Als ze naar het toilet gaat, hoe laat ze opstaat, maar ook als ze de deur uitgaat en weer thuiskomt.

Casus

Win-win situatie of niet?

Het monitoren geeft Bert een veiliger gevoel, het ontlast de zorgprofessional en het geeft mevrouw Jansen meer bewegingsvrijheid. Het lijkt een win-winsituatie voor alle betrokkenen. Mevrouw Jansen sputtert echter tegen. Voor haar is die controle helemaal niet nodig. Ze vindt het gedoe en wil met rust gelaten worden. ‘Jullie hoeven niet steeds te weten waar ik ben’, zegt ze.

opdracht

1. Wat maakt dit een ethisch dilemma? Welke belangen staan hier tegenover elkaar? (minimaal 2)
2.  Wat zou jij doen in deze situatie als verpleegkundige? Gebruik de beroepscode ter onderbouwing.
   (bekijk dit vanuit de client, mantelzorger en organisatie)

Casus

Meneer de Vries woont thuis en krijgt thuiszorg. Hij is een COPD-patiënt en heeft nog maar één long. Meneer heeft slikproblemen en krijgt daarom op advies van de kno-arts gemalen voedsel te eten. Het risico op verslikken is door het gemalen voedsel aanzienlijk kleiner. Meneer De Vries verzet zich hier hevig tegen. Eén van de grootste pleziertjes in zijn leven is nu juist lekker eten en uit eten gaan. Hij zegt: ‘Als mijn tijd komt, komt God me halen’. Meneer de Vries is bang dat zijn kaakspieren verslappen en het gemalen voedsel een grote invloed zal hebben op zijn spreekvermogen en op zijn sociale leven. Hij kan na een voetbalwedstrijd met zijn broer niet meer van een broodje kroket genieten, dat wordt gemalen.

opdracht Ethisch Dillemma

• Jij bent verpleegkundige binnen het team van
  meneer de Vries.
  Je merkt dat binnen je team er grote verschillen zijn in persoonlijke en professionele waardes.
• Je gaat dit ethisch dilemma, waar je de vier ethische principes Autonomie,  Weldoen,  Niet-schaden en Rechtvaardigheid, bespreken met je team. 
• Hoe ga je dit aanpakken?

CASUS 1: VRIJHEIDSBEPERKING

Welke waarden staan hier tegenover elkaar?

invalshoeken 

verpleegkundig handelen

en onderbouwing

stappen Ethisch Dillemma

Verkennen

Verhelderen

Beoordelen

Beslissen 

L.L.E. Bolt e.a. Ethiek in praktijk, 2010

opdracht Ethisch Dillemma

• Kijk nog eens een keer naar je aanpak. Wat wil je nog bijstellen?

• Jij bent verpleegkundige binnen het team van meneer de Vries........

• Je gaat dit ethisch dilemma, waar je de vier ethische principes Autonomie,  Weldoen,  Niet-schaden en Rechtvaardigheid, bespreken met je team. 

wat zijn mogelijke wettelijke bepalingen bij stap 4: beslissen en toetsen?

Moreel Beraad 

Moreel Beraad

• introductie
• casusselectie
• methodeselectie
• beeldvorming  
• oordeelsvorming
• afronding.
  

Methodieken

1. Dilemma methode 
2. Socratisch dialoog 
3. Nijmeegse methode 
4. Hermeneutische methode

Zie ook: 

Zorg voor Beter: Overzicht Tools Ethiek

Hoe was deze les?

😒🙁😐🙂😃

Overleg met je buur en noteer in steekwoorden welke ethische dilemma's bij jou op stage spelen.