H4 Elektriciteit

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

H4 Elektriciteit

Kijkopdracht

Noteer in je schrift 4 feiten die je kunt vinden

in het volgende filmpje.

Let op! --> sommige feiten kun je wel zien,

maar worden niet verteld.

4.1 Een stroomkring maken

4.1.1 Je kunt uitleggen hoe je een gesloten stroomkring maakt.

4.1.2 Je kunt het verschil tussen geleiders en isolatoren beschrijven.

4.1.3 Je kunt een aantal geleiders en isolatoren noemen.

4.1.4 Je kunt uitleggen op welke manier je de stroomsterkte meet.

4.1.5 Je kunt beschrijven wat een elektrische stroom is.

Gesloten stroomkring

 Dat lukt alleen als de stroom rond kan stromen: van de batterij naar het lampje, door de gloeidraad van het lampje en weer terug naar de andere kant van de batterij.

Er is dan een gesloten stroomkring. 

Als je de stroomkring onderbreekt, gaat het lampje weer uit.

Een gesloten stroomkring

Er stroomt stroom door het draadje, dit noemen we lading. Dit gaat altijd rond (stroomkring). 

• Isolator: Stof die een elektrische stroom niet of heel slecht doorlaat.

• Geleider: Stof waar een elektrische stroom gemakkelijk doorheen kan lopen.

Isolerende en geleidende stoffen

• Isolator: Hout, rubber, lucht en kunststof

• Geleider: koolstof en alle metalen zoals koper, ijzer en aluminium. Sommige metalen geleiden beter dan anderen.

Isolerende en geleidende stoffen

Een schakelaar opent en sluit de stroomkring

Stroom meten

De stroomsterkte meten we in Ampère (A). 

Als de stroomsterkte klein is, gebruiken we milliampère (mA).

1 mA = 0,001 A

1 A = 1000 mA

 

4.2 Spanningsbronnen

Bespreken huiswerk

opdracht 6 en 8

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat spanning is en hoe je spanning meet.
• Je kunt het verschil tussen stroomsterkte en spanning uitleggen.
• Je kunt de spanning berekenen als je batterijen in serie schakelt.
• Je weet voor welke spanning de meeste huishoudelijke apparaten zijn ontworpen.

Spanning

Een spanningsbron is nodig in een stroomkring. 

Batterijen hebben ieder een eigen spanning. 

Spanning

Iedere batterij heeft zijn eigen spanning.

Spanning word gemeten in Volt (V)

De juiste spanning gebruiken

Een fietslampje heeft vaak 6V nodig.

6V geeft fel licht.

1,5V geeft zwak licht.

12V zorgt ervoor dat het lampje kapot gaat. 

Stroombron in serie aansluiten

Als je een batterij of accu in serie aansluit. Kan je de spanning bij elkaar optellen. 

12 + 12 = 24 V

Aan de slag: huiswerk

Maak van paragrafen 4.2:

• Opdrachten 1 t/m 8.
• Test jezelf.
  

Klaar?

• Maak een begrippenlijst

Lukt iets niet? Vraag om hulp.

4.3 Schakelingen

4.3.1 Je kunt twaalf symbolen voor onderdelen in schakelschema’s herkennen en tekenen.

4.3.2 Je kunt het verschil uitleggen tussen een parallelschakeling en een serieschakeling.

4.3.3 Je kunt het schakelschema tekenen van eenvoudige serie- en parallelschakelingen.

4.3.4 Je kunt uitleggen waarom elektrische apparaten bijna altijd parallel geschakeld worden.

4.3.5 Je kunt de grootte van de stroomsterkte beredeneren in een schakeling.

Schakeling tekenen

Voorwaarden voor het tekenen van schakelschema's:

1. De juiste symbolen

2. Rechte hoeken tekenen

3. Een gesloten stroomkring

Schakeling tekenen

Voorwaarden voor het tekenen van schakelschema's:

1. De juiste symbolen

2. Rechte hoeken tekenen

3. Een gesloten stroomkring

Schakeling tekenen

Voorwaarden voor het tekenen van schakelschema's:

1. De juiste symbolen

2. Rechte hoeken tekenen

3. Een gesloten stroomkring

Serie Schakeling

Bestaat uit één stroomkring!

Als 1 lampje kapot gaat, gaan de andere ook uit!

Stroomsterkte is overal gelijk. 

Parallel schakeling

Bestaat 2 of meer stroomkringen

Als 1 lampje kapot gaat, blijven de andere twee branden. 

De stroomsterkte word verdeeld over de drie lampjes. 

Leerdoelen 4.4

• 4.4.1 Je kunt uitleggen wat het vermogen van een apparaat is.
• 4.4.2 Je kunt het vermogen van een apparaat berekenen.
• 4.4.3 Je kunt uitleggen waarom een apparaat met een groter vermogen meer elektrische energie verbruikt.

Het vermogen van een apparaat

• Het vermogen geeft aan hoeveel elektrische energie een apparaat in 1 sec verbruikt.
• Het vermogen wordt meestal weergegeven in de eenheid Watt (W) of kilowatt (kW).
• Bij veel apparaten staat het vermogen vermeld op de verpakking.

fohn

LED -lamp

Koffiezet- apparaat

Computer

10 W

1200 W

200 W

2000 W

Het vermogen van een apparaat is afhankelijk van:

1. De spanning waarop het apparaat werkt (in Volt)
2. De stroomsterkte die door het apparaat loopt (in Ampère) 
3. In formule vorm:                                                                      VERMOGEN  = SPANNING x  STROOMSTERKTE

Een rekenvoorbeeld

• In een klaslokaal is een netspanning van 230V. In dit lokaal hangt een een TL-buis. Als deze TL-buis aan staat loopt er een stroom van 5A.                                                                                  Wat is het vermogen van de TL-buis in kW?
• Gegevens: spanning= 230 V          stroomsterkte= 5 A
• Formule: vermogen =  spanning x stroomsterkte
• Berekening + antwoord: 230 x 5 =  1150 W = 1,15 kW

Nu zelf

• In een klaslokaal is een netspanning van 230V. In dit lokaal hangt een een TL-buis. Er zijn 3 tl-buizen van 2A in het lokaal.         Wat is het vermogen als alle TL-buizen branden in kW?
• Gegevens: spanning= 230 V                stroomsterkte= 6 A
  
• Formule: vermogen = spanning x stroomsterkte
  
• Berekening + antwoord: 230 x 6 = 1380 W = 1,38 kW

Omrekenen

1 kW = 1000 W ( x 1000)

1 W = 0,001 kW (: 1000)

Aan de slag: huiswerk

Maak van paragraaf 4.4:

• Opdrachten 1 t/m 9.
• Test jezelf.
  

Klaar?

• Maak een begrippenlijst
• Begin met een samenvatting maken.

Lukt iets niet? Lees in je boek of vragen.