1.3 Moleculaire stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

1.3 Moleculaire stoffen

In deze les

• Vragen 15 t/m 25
• Leerdoelen
• Uitleg moleculaire stoffen en structuurformules
• Samen oefenen
• Aan de slag!

Vragen over 15 t/m 25?

Leerdoel

• Je leert hoe moleculaire stoffen zijn opgebouwd.
• Je leert om structuurformules te tekenen.
• Je leert wat er gebeurd met moleculaire stoffen bij temperatuurveranderingen. 

Wat is een atoombinding?

Moleculaire stoffen

• Verbindingen die alleen uit niet-metaal atomen bestaan.
• Ook wel 'moleculen' genoemd.
• Voorbeelden: H2O, C2H6O, HCN, PCl3
• Ontstaat door vorming van atoombindingen. 
• Moleculen worden bij elkaar gehouden door vanderwaalsbindingen.

Van der Waals krachten 

Aantrekkingskracht tussen de moleculen. 

Van der Waals krachten 

Deze houden de moleculen bij elkaar. 

Hoe groter de moleculen, hoe sterker de van der waalskrachten zijn. 

Grote afstand tussen moleculen, is de kracht klein. 

Kleine afstand tussen de moleculen, dan is de kracht groot. 

Atoommodel niet-metaal 

Niet-metaalatomen missen

elektronen in hun buitenste

schil (valentie-elektronen) om

te voldoen aan de edelgas-

configuratie.

Atomen streven naar edelgasconfiguratie

Dit betekent dat ze evenveel elektronen in hun buitenste schil willen hebben als het dichtsbijzijnde edelgas.

• Helium: 2 elektronen
  
• Alle andere edelgassen: 8 elektronen
  

Gedeeld elektronenpaar

Om edelgasconfiguratie te bereiken

• kan een niet-metaal een elektron opnemen van een metaal (.  =zout, zie 2.5)

• of delen twee niet-metaalatomen de elektronen: een gedeeld elektronenpaar, ook wel atoombinding of covalente binding genoemd.

Atoombinding

• Atoombinding is heel sterk.
• Atoombinding verbreekt alleen bij chemische reacties,.
• Hoeveel bindingen een niet-metaal aangaat, hangt af van de covalentie.
• Covalentie geeft aan hoeveel elektronen gedeeld moeten worden om elektronenconfiguratie te bereiken.

Covalentie

• Geeft aan hoeveel elektronen gedeeld worden, dus hoeveel atoombindingen worden gevormd.
• Eenvoudig af te lezen uit periodiek systeem.
  
• Aantal elektronen erbij tot edelgas (groep 18) = covalentie.
• Covalentie H=1, F=1, O=2 enz.

Voorbeeld: waterstof

H heeft 1 valentie-elektron, wil er 1 elektron bij.

Covalentie = 1

Molecuulformule = H2             Structuurformule = H-H

H + H

H2

Voorbeeld: zuurstof

O heeft 6 valentie-elektronen, wil er 2 bij. 

Covalentie = 2

Molecuulformule = O2                                        Structuurformule = O=O

O + O

O2

Welke stof is dit? 

En deze?

NH₃

• stikstof komt 3 elektronen tekort voor een edelgasconfiguratie 
• waterstof komt 1 elektron tekort voor een edelgasconfiguratie
•  stikstof een covalentie heeft van 3 en waterstof heeft covalentie 1
• N kan drie bindingen aangaan met 3 H-atomen
• NH₃ ziet er dus zo uit

Structuurformules

1. Noteer de molecuulformule.
   
2. Noteer de covalenties van de atomen.
3. Zet het atoom met de hoogste covalentie centraal.
4. Teken atoombindingen naar de andere atomen, zodat alle atomen de gewenste covalentie hebben.

Tekenen

Opdracht: teken in je schrift de structuurformule van:

• waterstofcyanide of blauwzuurgas: CNH

tip!

Start met het atoom met de grootste covalentie in het midden. 

H kan er maar eentje!

Wat is de molecuulformule van CNH?

1. 
2. 
3. 
4. 

Hoeveel atoombindingen zitten er in een stikstofmolecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Fase-overgang

• Bij een fase-overgang blijven de moleculen hetzelfde (atoombinding blijft intact).
• De afstand tussen deeltjes veranderd -> Vanderwaalsbinding (molecuulbinding).
• Hoe dichter op elkaar, hoe sterker  de V/d waalsbinding.

Van der Waalsbinding 

• Aantrekkingskracht tussen moleculen
• Zwakke binding
• Aanwezig bij vaste stoffen en vloeistoffen
• Verdwijnt in de gasfase  of als een molecuul wordt opgelost. 
• Hoe groter de massa van een molecuul, hoe sterker de van der Waalsbinding, hoe hoger het kookpunt/smeltpunt.

Wat gebeurt er met de Vanderwaalsbinding als water verdampt?

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Teken de structuurformule van

Ethanol en P₂O₅

Aan de slag 

Lees 22 - 23

Maak daarna:

H: 30 & 35

B: 26 t/m 29, 31, 32&34

V: 33