Bewegingsstelsel aandoeningen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zorgvragers met een aandoening in het bewegingsstelsel

Inhoud les

• Stukje herhaling vorig keer over bot- en spierstelsel 
• Aandoeningen van het bewegingsstelsel
• Botgenezing
• 11 juni toets, vanaf 4 juni staat oefentoets open

7 Lesdoelen:

- Je kunt benoemen welke aandoeningen onder reuma vallen;

- Je kunt de symptomen bij reumatoïde artritis benoemen;

- Je kunt de verschijnselen bij artrose benoemen;

- Je kunt benoemen wat de Ziekte van Bechterew inhoudt;

- Je kunt benoemen wat het ziektebeeld osteoporose inhoudt;

- Je kunt benoemen wat de verschijnselen zijn van een heupfractuur;

- Je kunt de 4 fases van botgenezing benoemen.

Spieren

Botten en gewrichten kunnen niet bewegen  zonder spieren  bewegen.

• Dwarsgestreepte spieren Willekeurig
• Gladspierweefsel
  Onwillekeurig
• Hartspierweefsel
  Dwarsgestreept. Onwillekeurig.

Willekeurige kunnen bewust worden aangespannen. Zijn de skeletspieren, zorgen voor dat jij kan bewegen.

Onwillekeurige kunnen niet bewust worden aangespannen zoals spieren in de maag en darmen.

Een ouder persoon breekt sneller een bot dan een kind omdat ...

1. Zij hebben veel lijmstoffen en weinig kalkzouten in het bot
2. Zij hebben weinig lijmstoffen en veel kalkzouten in het bot
3. Botten van kinderen bestaan voornamelijk uit kraakbeen

Wat is hier in het rood afgebeeld?

1. Spierweefsel
2. Pees
3. Kraakbeen
4. Bindweefsel

( beenmerg)

Welke aandoeningen in het
bewegingsstelsel ken je?

Reuma

Verzamelnaam voor meerdere aandoeningen van het bewegingsapparaat:

• reumatoïde artritis
• artrose
• spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew)
• jicht 
• fibromyalgie

Reumatoïde artritis (RA)

• meer vrouwen dan mannen;  (tot 45 jr)
• ontstekingen van gewrichten; voet- en handgewrichten, pols, elleboog, schouder, enkel, knie en heup.
•  afweersysteem raakt ontregeld, waardoor ontstekingseiwitten vrijkomen = auto-immuunziekte -> lichaam maakt antistoffen tegen het eigen lichaam
• Diagnose stellen: 

- in bloed is de bezinking (BSE waarde) vaak verhoogd + reumafactor aanwezig (speciaal eiwit).

- anti-CCP test: bepaalde antistoffen aanwezig in bloedtest.

Antistoffen zijn eiwitten die door het lichaam worden gevormd als reactie op een lichaamsvreemde stof. Ze worden bijvoorbeeld aangemaakt door het lichaam als reactie op ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels). 

Reumatoïde artritis

EEN AANTAL SYMPTOMEN

• Actieve en inactieve perioden
• Pijnlijke, warme, gezwollen gewrichten
• Ochtendstijfheid
• Vermoeidheid
• Gewrichtsschade 
• Noduli, zie afbeelding:
• Symmetrie (vaak beide handen, knieen enz.

Het synovium raakt ontstoken. 

(slijmvlies dat de gewrichtsholten bekleedt) 

Vaak ook peesscheden en slijmbeurzen ontstoken.

Noduli:

benige verdikkingen aan de eindkootje van de vingers

ontsteking begint in het gewrichtskapsel. Het binnenste deel van het gewrichtskapsel, dat de gewrichtsholte omgeeft, wordt dikker door de ontsteking en voelt warm aan.  Door uittreden van vocht in de gewrichtsholte ontstaat een zwelling. Daardoor wordt het gewricht pijnlijk en stijf.

Laagje kraakbeen en bot zelf kan ook aangetast worden.

Behandeling

• reumatoloog
• reumaconsulent (verpleegkundige)
• fysiotherapeut (contracturen voorkomen)
• podotherapeut of orthopedisch schoenmaker
• pijnstillers en reumaremmers
• koudetherapie

De koudetherapie wordt tijdens een actieve periode plaatselijk toegepast om ontstekingsprocessen te verminderen.

De zorgvrager zal geneigd zijn de spieren nauwelijks te bewegen als dit te veel pijn doet. Het gevolg is dat de spieren slap en krachteloos worden, en in omvang afnemen (atrofisch). Door weinig beweging van gewrichten kan ook een dwangstand (contractuur) ontstaan.

Reumatoïde artritis is een auto immuunziekte

1. Juist
2. Onjuist

Vertel elkaar...

Wat weet je van artrose?

maak een tweetal.

schrijf op

1 min

Artrose = artrosis deformans

Gewrichtsslijtage: kraakbeen neemt in hoeveelheid af. 

De vloeistof (synovium) vermindert in het gewricht.

Osteofyt: Botvergroeiing aan de randen van gewrichtsvlakken.

Erfelijke aanleg

Vroeger opgelopen sportblessure

Overgewicht

Langdurige zware belasting

Zwaar lichamelijk werk

Te veel en te intensief sporten

RA

Oorzaken artrose

• Erfelijke aanleg
  
• Vroeger opgelopen sportblessure
  
• Overgewicht
  
• Langdurige zware belasting
  
• Zwaar lichamelijk werk
  
• Te veel en te intensief sporten
  
• RA

Verschijnselen artrose

• pijn bij vooral bewegen en belasten van het gewricht;
• pijn die in rust minder is, na rust startpijn;
  
• een bewegingsbeperking van het aangedane gewricht;
  
• lichte tekenen van een ontsteking van het aangedane gewricht, zoals zwelling en warmte. 
  

Behandeling artrose

• overgewicht vermijden of gewicht verminderen;
• overbelasting van een gewricht verminderen, bijvoorbeeld door een betere houding, betere schoenen, spiertraining en aanpassing van activiteit;
• teveel aan vocht weg te nemen met punctie, zodat de druk op de gewrichtsbanden en het kapsel wordt opgeheven;
• aangetaste gewrichten te vervangen door prothesen                                                                       (heup- en kniegewrichten zijn de meest voorkomende prothesen).
• pijnmedicatie die ook ontstekingsremmend werkt.

Artrose is…

1. Een aandoening aan het kraakbeen
2. Een aandoening aan de gewrichten
3. Een aandoening aan de botten
4. Een aandoening aan de meniscus

Ziekte van Bechterew = spondylitis ankylopoetica 

• ontsteking van de wervels en stijfheid
• de gewrichten van het bekken en de wervelkolom raken ontstoken. Maar ook schouders, heupen en knieën kunnen meedoen in het proces.  
• aantasting van de sacro-iliacale (SI) gewrichten -> pijnklachten ter hoogte van bilstreek
• Symptomen: pijn en bewegingsbeperking, vermoeidheid. pijn in de nacht erger.
• vaker bij mannen dan vrouwen
• tussen 15-35 jaar
• auto-immuunziekte

De ontsteking kan op lange termijn oorzaak zijn van vergroeiingen van de wervels, omdat door de ontsteking zich littekenweefsel vormt in de ruimte tussen twee beenderen. Zo raakt het gewricht verstijfd. Het littekenweefsel kan uiteindelijk tot bot omgevormd worden. Het gewricht is daardoor volledig verstijfd: de twee beenderen vormen nu als het ware één been. 

 keert het afweersysteem zich tegen de eigen weefsels en de gewrichten

Behandeling

De rug zoveel mogelijk bewegelijk en recht houden.

• ontstekingsremmende medicijnen ;
• fysiotherapie of oefentherapie Cesar of Mensendieck, voor houdingsadviezen en instructies voor oefeningen.

Jicht

• Reumatische aandoening, vaak in  het grote teengewricht;
• Ontstaat doordat er te veel urinezuur in het bloed zit;
• Urinezuur vormt kristallen;
• Deze kunnen neerslaan in gewrichten en andere weefsels;
• Er kan dan een ontsteking ontstaan.

Wat is urinezuur?

Ontstaat bij de afbraak van purine.

Maar wat is purine?

Dit komt via twee manieren in ons lichaam;

• Als afbraakproduct van (lichaams) eiwitten
• Via voeding (met name dierlijke producten)

Osteoporose

‘poreus bot’

Chronische aandoening

Oorzaak onbekend.

18 Trigger punten

Welke fractuur zie je hier?

Fracturen (#)

Femur

Collum

Humerus

• Dijbeen
• Heup
• Schouder

Wat is een collumfractuur?

Een collumfractuur is een medische term voor een breuk in de hals van het dijbeen (femurhals), net onder de heupkop. Dit type fractuur komt vaak voor bij ouderen, vooral bij mensen met osteoporose.

Collumfractuur

Tussen dijbeen en de kop zit de hals= collum

Symptomen: pijn in de lies, niet op kunnen staan, been lijkt korter, voet ligt naar buiten gedraaid.

Open botfractuur/ gecompliceerde fractuur

Vier fases van botgenezing

1. Grote blauwe plek rond gebroken bot. Bloed hoopt zich van binnen op.

2. Nieuwe kleine bloedvaatjes en bindweefselcellen groeien in hematoom, zacht granulatieweefsel.

3. In de eerste week gaan er nieuwe botcellen naar de plaats van de fractuur om het bot weer hard te maken. Duurt ongeveer 2 maanden.

4. Teveel aan botmateriaal wordt afgebroken. Bot krijgt oorspronkelijke vorm terug.

          Vertel elkaar:

Wat is het verschil tussen artrose en osteoporose?

Artrose versus osteoporose

Artrose is een aandoening waarbij de laag kraakbeen tussen de gewrichten afneemt, wat leidt tot pijn en stijfheid in de gewrichten.

Osteoporose, ook wel botontkalking genoemd, is een aandoening waarbij de botdichtheid afneemt, waardoor de botten brozer en kwetsbaarder worden.

de 7 Lesdoelen behaald?

- Je kunt noemen welke aandoeningen onder reuma vallen;

- Je kunt de symptomen bij reumatoïde artritis benoemen;

- Je kunt de verschijnselen bij artrose benoemen;

- Je kunt benoemen wat de Ziekte van Bechterew inhoudt;

- Je kunt benoemen wat het ziektebeeld osteoporose inhoudt;

- Je kunt benoemen wat de verschijnselen zijn van een heupfractuur;

- Je kunt de 4 fases van botgenezing benoemen.

            En dan nu

Praktijktoets..........