Par. 5.2 Einde van de wereldrijken 2mhs1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerdoelen opschrijven

4. Hoe werden de Nederlandse kolonies zelfstandig en onafhankelijk?

Zelfstandig en in stilte

Klaar? Lees "Nederlandse dekolonisatie" op blz. 76.

Volgende les:

5. Hoe is de staat Israël ontstaan?

Vorige les:

1. Welke invloed had de Tweede Wereldoorlog op de dekolonisatie?
2. Hoe werden de Britse en Franse Kolonies onafhankelijk?
3. Wat zijn de Verenigde Naties (VN) en wat doen ze?

Leerdoelen opschrijven

4. Hoe is de staat Israël ontstaan?

Zelfstandig en in stilte

Klaar? Lees "Palestina en Israël" op blz. 77

Studiewijzer

03/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

07/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

10/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

14/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

17/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

MEIVAKANTIE

08/05 -

12/05 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

15/05 Herhalingsles

19/05 SO par. 5.1 en 5.2

22/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

26/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Hemelvaartsdag

02/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Toetsweek 4

H5 par. 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4

05/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

12/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

16/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

19/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

23/06 Herhalingsles

Vandaag 

1. Uitleg par. 5.2

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Afsluiten

Verenigde Naties

Opgericht in 1945 door 54.

Samenwerken om vrede, vrijheid en welvaart te bereiken. 

Inmiddels zijn er 193 landen lid.

Het belangrijkste onderdeel van de VN is de Veiligheidsraad: 

• Een groep 15 landen die maatregelen kunnen nemen waar alle landen zich aan moeten houden. 
• De 5 grote geallieerde landen uit de WOII hebben de leiding (VS, GB, FR, RS en China). Ze zijn permanent lid en hebben vetorecht (besluisten tegenhouden). 

De invloed van de WOII

Dekolonisatie: kolonies worden zelfstandig van het moederland.

De Europese kolonies wilden na de WOII onafhankelijk zijn:

• In Zuidoost-Azië had Japan het westerse kolonialisme vernietigd. Het nationalisme van inheemse volk bloeide. 
• De Europese landen waren na de oorlog verzwakt.
• De VS en de Sovjet-Unie werden supermachten (zeer machtige staten). Ze waren voor dekolonisatie. 

Britse dekolonisatie in Azië. (1)

Groot-Brittanië wilden Brits-Indië zo snel mogelijk verlaten. 

1947: landen kregen hun soevereiniteit via hun inheemse leiders. 

Er ontstonden twee staten: India (hindoes in de meerderheid) en Pakistan (moslimstaat).

Britse dekolonisatie in Azië. (2) 

Miljoenen moslims vluchtten naar Pakistan en miljoenen hindoes naar India.

Franse dekolonisatie in Azië.

De Fransen vertrokken niet vrijwillig uit hun kolonie Indochina. 

Na 1945 kreeg de bevrijdingsbeweging Vietminh heel Vietnam in handen. 

Toen de Fransen probeerden het land te heroveren, brak een koloniale oorlog uit.

De oorlog eindigde in 1954 met het verlies van Frankrijk. 

Dekolonisatie in Afrika. 

Tussen 1956 en 1974.

In de meeste landen liep het vreedzaam (bijv. Congo en Marokko). 

Sommige landen werden pas later onafhankelijk na een onafhankelijkheidsoorlog, zoals Algerije, Angola en Mozambique. 

Opdrachten maken

Werkboek, par. 5.2 (blz. 89) opdrachten 1, 2, 3 en 4

Zelfstandig en in stilte

Max. 15 minuten

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Leerdoelen antwoorden

1. Welke invloed had de Tweede Wereldoorlog op de dekolonisatie?

2. Hoe werden de Britse en Franse Kolonies onafhankelijk?

Wat hebben we vorige les geleerd?

• Oprichting van de VN
• Dekolonisatie in Azië: Britse en Franse dekolonisatie. 
• Dekolonisatie in Afrika: in sommige landen liep het vreedzaam, andere werden pas onafhankelijk na een oorlog (Algerije, Angola, Mozambique).

Vandaag: Nederlandse dekolonisatie

Nederlandse dekolonisatie

• Nederlands-Indië
• Suriname
• Nederlandse Antillen

Soekarno

• Leider van het nationalistisch partij.
• Riep de onafhankelijk Republiek Indonesië uit. 
• Reactie van Nederland? Accepteerde deze proclamatie niet en stuurde troepen die de Nederlandse macht in delen van Indonesië herstelden. 

Politionele acties 

1945 - 1949

• Diplomatie mislukte. 
• Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. 
• Politionele acties: militaire acties van Nederland om te voorkomen dat Indonesië onafhakelijk werd. 

Het leger rukte snel op, maar de Republiek bleef terugslaan met kleine aanvallen. Nederland antwoordde met terreur: dorpen werden platgebrand, dorpsbewoners en krijgsgevangenen werden als afschrikwekkend voorbeeld doorgeschoten.

Indonesië onafhankelijk

Nederland werd door de VS en VN gedwongen om de Indonesische onafhankelijkheid te accepteren. 

Koningin Juliana ondertekende de soevereiniteitsoverdracht in 1949. 

Soekarno's regering kreeg de hoogste macht over Indonesië. 

Midden en Zuid-Amerika

Suriname werd in 1975 op een vreedzame wijze onafhankelijk.

Curaçao, Aruba en Sint Maarten werden zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. 

Bonaire, Saba en Sint Eustatius werden bijzondere gemeenten van Nederland. 

Leerdoelen antwoorden

4. Hoe werden de Nederlandse kolonies zelfstandig en onafhankelijk?

Van Nederlands-Indië naar Indonesië

Opdrachten maken en bespreken

Par. 5.2 blz. 90 opdrachten 5, 6 en 7

Max. 10 minuten

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen

NIEUWS

De Joden

• Voor het Romeinsetijd woonden de joden in het gebied dat vroeger Palestina wordt genoemd. 
• Ze vluchtten na mislukte opstand tegen de Romeinen. 
• Ze verspreiden zich over de hele wereld en volgden hun eigen tradities en geloof
• Verlangde naar hun oude land "Israël" = ZIONISTEN!

De Holocaust

• Werden vervolgd
• Holocaust

De Palestijnen

• Arabieren
• Islamistisch

Brits Mandaat (1920-1948)

Zionisme kreeg steun van GB

De Staat Israël (1948 tot heden)

Verenigde Naties kreeg de macht over het gebied. 

Gebied wordt opgedeeld: een Joodse en een Arabische (Palestijnse) staat.

De Palestijnen willen hun land terug, maar...

• De joden roepen de staat Israël uit!
• Omringende Arabische landen vielen Israël aan, maar werden verslagen.
• Half miljoen Palestijnen vluchtten het land uit of gingen in vluchtelingenkampen wonen. 

Zesdaagse Oorlog, 1967

• Israël vreest een aanval van drie kanten door Egypte, Jordanië en Syrië

• Israël besluit niet af te wachten en valt zelf aan

Zesdaagse Oorlog, 1967 

• Het sterke en moderne Israëlische leger verplettert in 6 dagen Egypte, Jordanië en Syrië
  

• Israël bezet grote stukken land: Sinaï en Gazastrook (van Egypte), Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem (van Jordanië) en de Golan (van Syrië).
• Alleen 2 gebieden zijn teruggegeven

Geëmotioneerde Israëlische soldaten bij

de Klaagmuur in Oost-Jeruzalem.

Tot de Zesdaagse Oorlog konden

Joden hier niet komen.

Geweld als oplossing? (1)

• De uitkomst van de Zesdaagse Oorlog levert de Palestijnse Arabieren niets op

• Sterker nog: de gebieden waar naartoe ze in 1948-1949 waren gevlucht, zijn nu bezet door Israël

• Teleurstelling en frustratie zorgen voor toename nationalisme onder de Palestijnse Arabieren

Geweld als oplossing? (2)

• De Hamas: terroristische organisatie.

• Doelen: de vernietiging van de staat Israël, verdrijving van de Israëli's en redding van de Palestijnen (eigen Palestijnse staat).

Dit kan volgens de HAMAS alleen 

met geweld worden bereikt: 

aanslagen, gijzelingen en kapingen

Israëlische Westoeverbarrière

De Israëlische Muur is een door Israël vanaf 2002 gebouwde constructie van bijna 10 meter hoge betonnen muren, torens en controleposten, wegen, hekken, prikkeldraad en greppels van circa 620–760 km lang.

Waarom grijpt de VN in?

• De Koude Oorlog (1945-1991): Israël werd gesteund door de Verenigde Staten en andere westerse landen. De Sovjet-Unie steunde Egypte en Syrië. Oorlog in het Midden-Oosten kon de Koude Oorlog een échte oorlog worden, waarbij mogelijk atoomwapens werden ingezet.

• Olieboycot (1973): Arabische olielanden steunden Egypte en Syrië door veel minder en veel duurdere aardolie uit te voeren naar westerse landen. Landen die Israël actief ondersteunden, zoals de VS en Nederland, kregen zelfs helemaal geen aardolie meer.

Opdrachten maken

Werkboek, par. 5.2, blz. 90 en 91, opdrachten 8 en 9 

Zelfstandig, zachtjes overleggen is toegestaan. 

Klaar? Antwoord de leerdoelen!

Leerdoelen antwoorden, volledige zinnen. 

4. Hoe is de staat Israël ontstaan?

1. Welke invloed had de WOII op de dekolonisatie?

2. Hoe werden Britse en Franse kolonies in Azië onafhankelijk?

Wat heb je vandaag geleerd?