4.3-4.4: economie: interne-externe ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Economie in Zuid-Amerika?

4.3 kennischeck

4.4 uitleg

Wat is een oligarchie?

1. Een bestuursvorm waarbij het volk bepaalt.
2. Een bestuursvorm waarbij de macht ligt bij een klein groepje.
3. Een bestuursvorm waarbij de macht centraal ligt.
4. Een bestuursvorm waarbij de koning de baas is.

Kapitaalintensief

Arbeidsintensief

Latifundia

Minifundia

Foodcrop

Cashcrop

Zelfvoorzienend

Export

Nieuw in 4.4: Flexcrops

Flexcrops

Gewas dat kan dienen als cashcrop of als brandstof

Suikerriet

Soja

Maïs

Reactie op wereldeconomie & klimaatbeleid in welvarende landen

De-agrarisatie

Minder werk in de landbouw in een gebied

Industrialisatie

Meer fabrieks en productiewerk in de samenleving

Tertiairising

Steeds meer mensen vinden werk in de (informele) diensten

Welke ontwikkeling heeft bijgedragen aan de groei van de landbouwsector in Zuid-Amerika?

1. Mechanisatie en exportgerichte landbouw.
2. Groeiende werkgelegenheid in kleinschalige boerderijen.
3. Afname van internationale handelsbetrekkingen.
4. Terugkeer naar traditionele landbouwmethoden.

Wat verklaart het grote verschil in welvaart tussen stedelijke en rurale gebieden in Zuid-Amerika?

1. De stedelijke gebieden hebben meer toegang tot natuurlijke hulpbronnen.
2. In stedelijke gebieden zijn meer banen in de formele economie beschikbaar.
3. Rurale gebieden krijgen meer investeringen in infrastructuur.
4. De meeste mensen in rurale gebieden werken in de dienstensector.

Wat is een belangrijk ecologisch gevolg van economische ontwikkelingen in Zuid-Amerika?

1. Versterking van biodiversiteit door infrastructuurprojecten.
2. Toename van kleinschalige energieopwekking.
3. Ontbossing door aanleg van landbouwgrond en wegen.
4. Klimaatverbetering door industrialisatie.

Economie externe ontwikkelingen 4.4
Lesdoelen:

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

V het economisch belang van de landbouw en mijnbouw in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren;

V de economische ontwikkeling van Zuid-Amerikaanse landen in relatie tot internationale ontwikkelingen beschrijven en verklaren;

- de toename van internationale samenwerkingsverbanden in Zuid-Amerika beschrijven en verklaren;

- de gevolgen van buitenlandse investeringen in Zuid-Amerika analyseren.

Wat kun je van de figuur afleiden over het exportpakket van Brazilië?

Grondstoffen economie

Exportpakket bestaat voor veel landen uit de export van mijnbouwproducten:

- metalen

- fossiele brandstoffen

- landbouwproducten

Resource curse

Winning natuurlijke hulpbronnen gaat ten koste van:

- milieu

- oorspronkelijke bevolking

Opbrengsten naar:

- kleine (vaak al rijke) elite

Land economie groeit niet want:

- rijke elite kopen vooral importproducten

- ongelijkheid zorgt voor onvrede

Handelsbalans Zuid-Amerika

Exportpakket:

Geld wordt verdient door verkoop aan buitenland van:

- ruwe grondstoffen

- landbouwproducten

Prijs is wisselvallig, relatief goedkoop.

Importpakket:

Uit het buitenland worden complexere producten gekocht zoals:

- machines

- chemicaliën

Zijn constant en relatief hoog.

Gevolg: negatieve handelsbalans

Handelsbalans Zuid-Amerika

Exportpakket:

Geld wordt verdient door verkoop aan buitenland van:

- ruwe grondstoffen

- landbouwproducten

Prijs is wisselvallig, relatief goedkoop.

Importpakket:

Uit het buitenland worden complexere producten gekocht zoals:

- machines

- chemicaliën

Zijn constant en relatief hoog.

Gevolg: negatieve handelsbalans

Poging verkleinen afhankelijkheid van het buitenland:

Importsubstitutie

Exportvalorisatie

In tweetal aan elkaar uitleggen:

- wat is het?

- wat zijn de voordelen?

- wat zijn de nadelen?

Hoe werkt importsubstitutie?

Importsubstitutie werkt door het stimuleren van lokale producenten om meer te produceren en door het verminderen van de invoer van buitenlandse producten.

Leg uit hoe importsubstitutie werkt en geef voorbeelden van beleidsmaatregelen die landen kunnen nemen om deze strategie toe te passen.

Wat zijn de voordelen van importsubstitutie?

De voordelen van importsubstitutie zijn onder meer het stimuleren van de economie, het creëren van banen en het verminderen van de afhankelijkheid van buitenlandse producten.

Geef een overzicht van de voordelen van importsubstitutie en laat voorbeelden zien van landen die deze strategie hebben toegepast.

Wat zijn de nadelen van importsubstitutie?

De nadelen van importsubstitutie zijn onder meer hogere productiekosten, lagere kwaliteit van lokale producten en minder keuze voor consumenten.

Geef een overzicht van de nadelen van importsubstitutie en laat voorbeelden zien van landen die deze strategie hebben toegepast.

wat is exportvalorisatie

De industriële bewerking van een ruwe grondstof of een halfproduct voor de uitvoer.

exportvalorisatie nadelen

Kost investering vooraf

Moet kunnen concurreren met anderen die al bestaande industrie hebben

exportvalorisatie voordelen

Meer inkomsten per halffabrikaat/product (dan grondstof)

Meer lokale banen

Specialisatie mogelijk

Stabielere vraag/prijs

Zelfstandig aan de slag met opgaven

4.2: 1, 3, 4, 6 (huiswerk check)

4.3: 1 t/m 4 (vorige week af in 1 les-volgende les hw check)

4.4: 1, 3, 4 en keuze 2abc of 2ade (aan werken deze en komende les)

4.4 Economie externe ontwikkelingen - les 2

Samenwerkingen, interne markt & buitenlandse investeringen

Exportvalorisatie

Geen van beide

Importsubstitutie

Het land vraagt hogere prijzen voor hun producten

De grondstof wordt bewerkt en als halffabrikaat verkocht

Het land exporteert cacao en importeert chocolade repen

Het land exporteert chocolade repen en importeert cacao.

Protectionisme ter stimulans van lokale productie

Zelf maken wat eerst ingekocht moest worden uit het buitenland

Sinds 1990 sterke economische groei

Z-A geprofiteerd van wereldwijde economische groei.

Heeft geleid tot enige diversificatie van de economie.

Sinds 1990 sterke economische groei

Heeft geleid tot enige diversificatie van de economie.

1. hoe zie je die diversificatie in de handelsbalans?

2. welke kant is import en welke export bij deze bron van Brazilë uit 2023?

Waarom samenwerken?

Economisch?

Politiek?
Cultureel?

Mercosur

handelsorganisatie voor economische samenwerking en vrijhandel

Pacifische Alliantie

handelsblok gericht op economische integratie en handel met Azië

UNASUR

organisatie voor politieke en economische samenwerking

Samenwerking binnen Zuid Amerika:

Prosur - soort EU-light

Er wordt vooral samengewerkt op economisch gebied

1. Voor welke landen is handel binnen Mercosur belangrijk?

2. Welke 2 verschillende verklaringen kun je geven voor de afwijking van de andere 2 landen?

Bekijk de grafiek & bespreek met je buur:

Vergelijking Mercosur en EU

Zwakke punten Mercosur:

beperkte interne handel van Mercosur → landen blijven sterk afhankelijk van wereldeconomie

eenzijdig exportpakket: vooral grondstoffen en landbouwproducten

bij economische recessie grijpen veel Mercosurlanden weer terug op meer protectionistisch beleid (bijvoorbeeld Argentinië)

FDI

Buitenlandse investeringen (of ‘foreign direct investments’ = fdi) in allerlei bedrijfstakken en infrastructuur. Buitenlandse investeringen vanwege?

Waarom FDI?

aanwezigheid natuurlijke hulpbronnen

groeiende afzetmarkt

Nederlandse bedrijven/fondsen grote investeerder in Brazilië

Ontvangend land

+Meer infrastructuur / fabrieken / kennisdeling

+Meer werkgelegenheid->eco groei

-> wordt de belasting hier wel betaalt?

-> wie krijgen de best betalende banen?

Percentage van het BNP wat bestaat uit FDI(investeringen in het buitenland).

Wat zouden nadelen kunnen zijn als er veel FDI in je land is?

Afhankelijk van China 

FDI foreign direct investments

Land-grabbing

Land grabbing

• Het enorme gebied voor sojateelt is deels het gevolg van landgrabbing.
• Groot deel door de Golfstaten, Japan, Zuid-Korea, VS en EU

Gevolgen land-grabbing

Teelt van eenzijdige producten -> monocultuur plantages

Ontstaan Sojarepubliek...

Tegenstanders:

- verdwijnen lokale voedselproductie

- uitputting van de grond

- vervuiling etc etc

Gevolgen land grabbing

- de boerengezinnen verliezen het recht er te wonen of voedsel te verbouwen

- ze verliezen ook hun inkomsten en vervallen tot armoede

Zelfstandig aan de slag met opgaven

Nakijken gemaakte werk tot nu toe

4.3: 1 t/m 4 (hw check)

4.4: 1, 3, 4 en keuze 2abc of 2ade (volgende les 4.5)