Introductie De Internethelden Basis - mediawijsheid voor het VSO

ontwikkeld is voor leerlingen in het VSO. Ze zijn ook te gebruiken voor groep 7 en 8 in het regulier onderwijs.

In twintig korte lessen (20 - 30 minuten) komen alle belangrijke aspecten van mediawijsheid op toegankelijke en enthousiasmerende wijze voorbij: privacy, online oplichting, online veiligheid, fijne online communicatie, hulp vragen, gezond mediagebruik en nep en echt.

De lessen zijn verdeeld in zeven thema’s, die elk worden geïntroduceerd door Quinn en Aaron, de bekende tweeling van TikTok en YouTube Shorts. Zij zijn razend populair bij jongeren in het VSO. In een korte video bij elk thema maken zij meteen het nut van de lessen duidelijk voor de leerlingen.

persoonlijke voornemens. Het doel daarvan is dat je in de klas deze voornemens levend kunt maken: de docent kan ernaar verwijzen (‘weet je nog?’), ze regelmatig herhalen en ze weer oppakken als dat relevant is. Zo kunnen de leerlingen deze regels zich eigen maken, internaliseren en leren toepassen in hun dagelijkse leven.

De nadruk op concrete uitspraken die makkelijk te onthouden zijn, maakt het lespakket praktisch en effectief. Immers, vaak blijven reguliere lessen mediawijsheid te veel hangen in het gesprek, terwijl docenten in het speciaal onderwijs voor hun leerlingen vooral behoefte hebben aan concrete en directieve tips, instructies en regels.

De lessen zijn ontworpen volgens een vast stramien Kijken, Denken, Doen. De docent kan dit als samenvatting en herkenning gebruiken voor de lessen. Het deel Kijken betekent altijd dat je samen een video of strip bekijkt en bespreekt. Het deel Denken biedt extra kennis en uitleg. En bij Doen gaan de leerlingen aan de slag met een praktische oefening om het geleerde toe te passen.

Tegelijkertijd leren de leerlingen ook om Kijken, Denken, Doen als mediawijsheidstrategie in te zetten voor hun eigen handelen. Dat je online eerst stilstaat om eerst eens beter te kijken - wat is er nou precies aan de hand –, dan na te denken en dan pas te doen. Daar hoort ook bij dat je eerst naar je gevoel luistert als je online bent, dan nadenkt over wat je weet en wat je geleerd hebt, en dan pas een (bewustere) keuze maakt. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat je niet ingaat op een verleiding, dat je bedenkt wat de gevolgen zijn voor jou of een ander, of dat je eerst een volwassene laat meekijken.

De lessen zijn in eerste instantie ontwikkeld voor leerlingen van het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO). Daarnaast zijn ze ook geschikt voor groep 7 en groep 8 in het reguliere basisonderwijs.

Je hoeft als docent geen expert mediawijsheid te zijn om de lessen te geven. Ze zijn zo ontwikkeld dat de inhoud voor docent en leerlingen tijdens de les duidelijk wordt. Wat wél erg belangrijk is: een open, positieve houding jegens het mediagebruik van de leerlingen. De lessen bestaan voor een groot deel uit gesprekken: kennis delen en ervaringen uitwisselen. Leerlingen die zich gehoord en gezien voelen, zullen veel meer delen over hun mediagedrag en meer open staan voor de inzichten en tips. De docent leidt het gesprek, benadrukt veilig,

bewust en gezond mediagebruik, vat samen en leidt naar de conclusies op de poster (de voornemens of regels voor de leerling).

Enige voorkennis over de online wereld van de leerlingen is natuurlijk wel handig. Ook loop je zelf vooraf even door de les (via de pdf of op LessonUp).

Het handigst is om de lessen meteen vanuit het online lesplatform LessonUp te geven. Alle lessen zijn vrij toegankelijk via het eigen kanaal van De InternetHelden.

Zie https://www.lessonup.com/nl/channel/deinternethelden. U heeft geen account nodig.

Onder elke les staan notities voor de docent. Deze notities zijn ook tijdens het geven van de les toegankelijk. Start de les op het digibord en doorloop samen met de leerlingen de slides. Alle lessen met de notities voor de docent staan ook in de handleiding die in pdf-formaat beschikbaar is.

Doorloop de les en bestudeer de poster-uitspraken (de leerdoelen), de inhoud, de

gespreksvragen en de tips voor de docent. Bekijk de strips en de video’s met het oog op het gesprek met de leerlingen.

De lessen kunnen in een half uur gegeven worden, waardoor ze goed binnen het VSO-onderwijs passen. Door de gesprekken met de leerlingen langer door te laten gaan (laat u verrassen!), kan de les ook drie kwartier duren. U kunt de les, of delen ervan, ook op een ander moment herhalen.

Hoewel het korte lessen zijn, kan het veel zijn voor de leerlingen. Ook de vertaling naar de praktijk kan lastig zijn. Bedenk dan ook dat je eigenlijk pas mediawijs bent als je voortdurend praat over je ervaringen. Mediawijsheid vraagt om een doorlopend gesprek. Pak dus vaker de posters erbij. Maak de regels op de poster levend door ze te verbinden aan wat ze dagelijks meemaken. Dit is de enige manier waarop duurzame mediawijsheid kan worden ontwikkeld. Ook de filmpjes van Quinn en Aaron kun je meer keren laten zien.

De thema’s en inhoud van de lessen vormen samen een complete leerlijn mediawijsheid. Geschikt voor het voortgezet speciaal onderwijs en groep 7 en 8 van het reguliere basisonderwijs. Alle thema’s zijn actueel en relevant voor de leerlingen en sluiten aan bij hun ontwikkeling en behoeften. Mediawijsheid is een belangrijk domein van digitale geletterdheid, dat is aangewezen als een van de vier basisvaardigheden. Binnenkort is elke school verplicht hierin les te geven.