3.1 eigen volk en eigen land.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

leerdoel: waarom zochten de grote mogendheden rond 1900 naar bondgenoten?

• Duitsland bestond uit aantal losse koninkrijken tussen 1815-1871.
• In de 19e eeuw ontstonden er overal in Europa nationale bewegingen die met hun eigen volk een eigen land en regering wilden=> nationalisme, eigen volk is beter dan andere.
• De kanselier van het Duitse koninkrijk Pruissen Otto von Bismarck kon de eenheid van Duitsland alleen bereikt worden door 'Blut und Eisen' (bloed en ijzer)=> met geweld dus.
• Bismark begon een oorlog met Oostenrijk, Denemarken die hij door het enorme, goedgetrainde leger van Pruissen ook won. Duitse rijken sloten zich bij Pruissen aan.

Frans-Duitse oorlog 1870-1871

• Frankrijk was bang voor een militair en politiek machtige staat Duitsland.
• Bismarck wilde een oorlog tegen een vijand om meer nationaal gevoel te veroorzaken.
• Frankrijk laat zich door Bismarck verleiden tot een oorlogsverklaring aan de Duitse staten.
• Frankrijk verliest rampzalig en moet een vernederend vredesverdrag tekenen in Parijs.

Vredesverdrag Frans-Duitse oorlog

• Frankrijk moet het industrie gebied Elzas-Lotharingen afstaan aan Duitsland.
• Frankrijk moet 5 miljard goudfranc betalen aan Duitsland.
• Duitsland riep het Duitse keizerrijk en kroonde de koning van Pruissen tot keizer in de spiegelzaal in Versailles. Het paleis waar de machtige Franse koningen en Napoleon hadden geleefd=> was een extra vernedering voor Frankrijk.
• Frankrijk wilde wraak voor de vernedering van de oorlog naar Duitsland=> revanche/wraak gedachte en is een indirecte oorzaak van de latere Eerste Wereldoorlog.

Duitsland als opkomende grootmacht een gevaar voor het machtsevenwicht in Europa.

• Duitsland investeerde fors in spoorwegen en ijzer-, staalindustrie. Werd zelfs de sterkste economische macht in Europa.
• Duitsland wilde ook koloniën, want dan telde je pas internationaal mee. Ook waren de grondstoffen en afzetmarkten nodig voor de industrie. 
• Duitsland mengde zich in het modern imperialisme=> Europese landen gaan gebieden in Afrika, Azië veroveren en vanuit moederlanden besturen, gebruiken

• Duitsland gebruikte industrie voor een leger op te bouwen=> bedreiging op zee voor Engeland die de sterkste was op zee. 
• Gevolg: wapenwedloop Engeland en Duitsland. 
• Conferentie Berlijn 1884-1885 om 'vreedzaam' Afrika te verdelen onder de Europese landen.

Veelvolkerenstaten en problemen => staten waar verschillende volken samenleven met 1 regering.

• Oostenrijk-Hongarije: veel volken in rijk wilden eigen staat. Veroverde Bosnië op het Osmaanse rijk.
• Osmaanse Rijk: Zwakste rijk, intern al aan  het uiteenvallen door nationale bewegingen die eigen staten oprichten of wilden. Grie.  had zich losgemaakt in 1830.
• Rusland: Enorm rijk met de meeste verschillende volken die eigen taal, godsdienst, geschiedenis en cultuur hadden en aantal wilden weg.

Tegenstellingen grootmachten Europa.

Rusland: 

• Wilde ijsvrije havens aan de Zwarte zee, conflicten met Osmaanse rijk hierover. Rusland wilde Bulgarije hebben. 
• Rusland steunden de Serviërs tegen Oostenrijk-Hongarije, want die waren Christelijk Orthodox net zoals Rusland.
• Ging met Frankrijk bondgenootschap aan tegen Osmaanse rijk en Duitsland.

Frankrijk:

• Frankrijk wilde wraak en was bang voor Duitsland=> bondgenootschap met Rusland.

Engeland: 

• Engeland had last van Duitsland op zee=> wapenwedloop

• Verder richten ze zich alleen op de koloniën=> 'Splendid isolation' 
• Later toch aansluiting bij Frankrijk en Rusland in de Triple Entente/geallieerden.

• Duitsland, Italië en Oostenrijk-Hongarije sloten ook een bondgenootschap met elkaar de Triple Alliantie/Dreibund/Centralen.
• Duitsland was het militair sterkste land. Oostenrijk en Italië lagen elkaar niet omdat Oostenrijk nog delen van Italië in bezit had.
• Duitsland was bang voor een tweefrontenoorlog tegen Frankrijk en Rusland.=> Von Slieffenplan bedacht. Eerst Frankrijk snel verslaan en dan Rusland dat niet snel zou kunnen mobiliseren. 
• Juli 1914: 2 bondgenootschappen tegenover elkaar voor bescherming bedacht, maar werden nu juist een oorzaak voor W.O. 1