12.1 gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

12.1 gaswisseling

Lesinhoud

Voorkennis ophalen

Uitleg gaswisseling, meer diepgang

Voorbereiding op het biologisch onderzoek

Opdrachten maken

inloggen in lessonup met klascode: rheci

Leerdoelen

12.1.1 Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en kenmerken noemen.

12.1.2 Je kunt uitleggen hoe het inwendige milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen.

Welk orgaan doet NIET aan uitscheiding?

1. Longen
2. Darmen
3. Huid
4. Nieren

Uitscheiding

• Verwijderen van stoffen uit het bloed
• Longen verwijderen koolstofdioxide
• Huid verwijdert water en zout met zweet
• Nieren verwijderen water en ureum
• Darmen verwijderen niets uit het bloed. Poep is eten dat je niet hebt kunnen verteren.

Luchtpijp

Bronchie

Longblaasje

Bronchiole

Longvlies

Je ziet hier een
doorsnede van de luchtpijp
en de slokdarm. Wat is wat?

1. 1 is de luchtpijp, 2 is de slokdarm
2. 2 is de luchtpijp, 3 is de slokdarm
3. 3 is de luchtpijp, 2 is de slokdarm
4. 2 is de luchtpijp, 1 is de slokdarm

Wat is nummer 1?

Welke gassen worden uitgewisseld bij gaswisseling? En op welke manier?

1. O2 gaat van de mond naar de longen, CO2 andersom
2. O2 gaat van de longen naar de mond, CO2 gaat andersom
3. O2 gaat van het bloed naar de lucht, CO2 gaat andersom
4. CO2 gaat van het bloed naar de lucht, O2 gaat andersom

Waar in de longen vindt gaswisseling plaats? Je mag meerdere antwoorden kiezen.

1. In de luchtpijp
2. In de de bronchie
3. In de longblaasjes
4. In de bronchiole

Door welk proces vindt gaswisseling plaats?

1. Osmose
2. Actief transport
3. Passief transport
4. Diffusie

Hoe wordt een bronchie opengehouden?

1. Lengtespieren
2. Kringspieren
3. Kraakbeenringetjes

Hoe wordt een bronchiole opengehouden?

1. Lengtespieren
2. Kringspieren
3. Kraakbeenringetjes

Welk deel van het zenuwstelsel zorgt ervoor dat de bronchiolen nog verder open gaan als je sport?

1. animale zenuwstelsel
2. orthosympatische zenuwstelsel
3. parasympatische zenuwstelsel

Als je veel gaswisseling wilt doen, wat zijn dan de beste omstandigheden?

1. Hoge temperatuur, klein oppervlak, grote afstand
2. Lage temperatuur, groot oppervlak, kleine afstand
3. Hoge temperatuur, groot oppervlak, kleine afstand
4. Lage temperatuur, groot oppervlak, grote afstand

Er vindt ook meer diffusie plaats als het concentratieverschil tussen het bloed en de lucht groot is.
Op welke drie manieren houd je in de longen het concentratie verschil van zuurstof lekker groot?

Wanneer is de verzadiging van hemoglobine het laagst? Als het bloed...

1. .. warm en zuur is met een lage zuurstofconcentratie
2. ... warm en zuur is met een hoge zuurstofconcentratie
3. ..koud en basisch met een lage zuurstofconcentratie
4. ..koud en basisch met een hoge zuurstofconcentratie

Gaswisseling in de longblaasjes

1. Veel longblaasjes

2. Dunne wand longblaasjes

3. Veel dunne haarvaten

4. Lucht wordt ververst

5. Bloed wordt verder vervoert

Diffusie blijft doorgaan

pO2

p is de druk 

eenheid van p is Pascal (Pa)

Als de O2 druk (pO2) in een 

weefsel laag is, neemt het

weefsel veel O2 op en 

omgekeerd

O₂ bindt aan hemoglobine

HbO₂ = oxyhemoglobine

CO₂  wordt H⁺ en HCO₃^-

H⁺ bindt aan hemoglobine

HCO₃^- in bloedplasma

Hb laat O₂ los

Transport O₂

Opname Zuurstof

Longblaasje: Diffusie van O2 door longblaasje in bloedvat

Bloedplasma: Dan diffundeert het tot in een rode bloedcel (wordt aan Hb geplakt) Oxyhemoglobine

Bloedplasma: Zuurstof concentratie nog steeds laag 

In haarvaten komen de rode bloedcellen langs weefselvloeistof wat O2 arm is. O2 laat los en diffundeert naar de weefselvloeistof.

Vervolgens actieve opname door cellen.

Afgifte CO2

Actieve afgifte vanuit cellen naar weefselvloeistof

Hoge concentratie CO2 in weefselvloeistof: diffusie naar het bloed

Deel blijft in bloedplasma

Deel wordt opgepakt door rode bloedcellen en aan hemoglobine gebonden

Deel wordt vervoert als HCO3. Deze H komt van H2O

Daarmee is van H2O een H en een O gekoppeld aan de CO2, de andere H blijft over in het bloed.

Een H atoom maakt iets zuur. Dus zuurstofarm bloed uit de spieren is zuur

Hè: verzuring in de spieren?

Verzuring = ophoop van (melk)zuur in de spieren

Zuurstoftekort in de spieren zorgt dat melkzuur ophoopt

Het tekort aan ATP kan zorgen dat de spier zich na 

samentrekking niet meer kan ontspannen = 

kramp en spierpijn.

Hoe komt het dat de zeeën en oceanen verzuren als het broeikaseffect toeneemt?

Opdrachten maken

Thema 12

Opdrachten 1 tot en met 9