§ 3.3 Inkomsten en uitgaven van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§ 3.3 Inkomsten en uitgaven van de overheid

Hoe zitten de overheidsfinanciën in elkaar?

Kernwoorden:

- structurele en incidentele baten

- financieringestekort 

- staatsschuld

Inkomsten en uitgaven

De inkomsten van de overheid bestaat voor het grootste deel uit belastinginkomsten. De uitgaven kunnen worden verdeeld in structurele en incidentele uitgaven.

Structureel: komen elk jaar terug, zoals uitgaven voor onderwijs, zorg, etc.

Incidenteel: zijn eenmalig of in ieder geval niet regelmatig. Voorbeeld is Corona-steun.

 

Financieringstekort en staatsschuld

Als de overheidsinkomsten kleiner zijn dan de overheidsuitgaven, moet de overheid lenen. Dit verschil heet het financieringstekort. 

De staatsschuld neemt hierdoor toe.

Gevolgen (hoge) staatsschuld

• Als de overheid geld leent, moeten toekomstige generaties dit terugbetalen. Het financieringstekort is in feite uitgestelde .............................................................. .

• Als er (te) veel vraag is naar producten van de overheid, kunnen de prijzen stijgen (inflatie).

• Als de overheid geld leent, neemt de vraag naar geld op de kapitaalmarkt toe. Hierdoor zal rente ........................... Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat bedrijven minder ................................................................ .

Gevolgen (hoge) staatsschuld

Als de overheid geld leent, neemt de vraag naar geld op de kapitaalmarkt toe. Hierdoor zal rente stijgen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat bedrijven minder investeren. 

Een stijgende rente kan ook tot hogere kosten van de bedrijven leiden (die al een lening hebben) en dit kan leiden tot hogere prijzen. 

Als de overheid geld leent, moeten toekomstige generaties dit terugbetalen. Het financieringstekort is in feite uitgestelde belasting.

1) Wat is een staatsschuld?

2) Van wie leent de overheid geld?

3) Waarom is de staatsschuld in de afgelopen jaren opgelopen?

4) Waarom is het hebben van een staatsschuld een vorm van “ruilen over de tijd”?

5) Wat is het grootste probleem van een hoge staatsschuld?

6) Hoe kun je als overheid de staatsschuld terugdringen?

7) Waarom zijn de maatregelen genoemd bij 6 niet altijd verstandig?