Basisstof 2 Het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 2 Het oog

Definitie	Begrip
Zintuigcellen die reageren op een bepaalde prikkel zoals licht, temperatuur, druk, pijn.
De prikkel waarvoor de zintuigcel de laagste prikkeldrempel heeft
De aanpassing van de gevoeligheid van een zintuig aan een aanhoudende prikkelsterkte
Prikkels vanuit het inwendige milieu
Prikkels vanuit de omgeving
De waarde die bepaald of een prikkel sterk genoeg is om een impuls te genereren in een zintuigcel.

Begrippen

Prikkeldrempel

Adaptatie

Adequate prikkel

Receptoren

Interne prikkel

Externe prikkel

Wat voor soort
receptor is dit?

1. Mechanische receptor
2. Chemische receptor
3. Pijnreceptor
4. Lichtreceptor

Waar komen we dit
soort receptoren
tegen?

1. In de mond
2. In het oor
3. In de huid
4. Aan het uiteinden van zenuwen

Laag met zintuigcellen (staafjes en kegeltjes)

Waar de oogzenuw het oog verlaat

Verandert de lens van vorm zodat je scherp kunt zien

Zorgt ervoor dat er een scherp beeld op je netvlies valt

Doorzichtig deel van het oog

Geeft structuur en vorm aan het oog

Gat wat licht doorlaat

Brengt impulsen naar de hersenen

Stevige buitenste laag van het oog

Bevat spiertjes die de grootte van de pupil regelen

Hoornvlies

Lens

Pupil

iris

straalvormig lichaam met lensbandjes

oogzenuw

netvlies

harde oogvlies

blinde vlek

glasachtig lichaam

Hieronder staan vijf delen van het oog van de mens. Door welke van de genoemde delen gaan de lichtstralen achtereenvolgens voordat ze impulsen in het oog kunnen veroorzaken?

netvlies

lens

hoornvlies

pupil

glasachtig lichaam

Accommoderen

dichtbij, lens bol

ver weg, lens plat

Scherp zien

Het boller en platter worden van de lens noemen we accommoderen en dit kunnen wij met behulp van de accommodatiespieren.

Dit zijn de kringspieren in het straalvormig lichaam.

Lichtbreking door lenzen

In de afbeelding zie je lichtbreking door verschillende lenzen.

F is het brandpunt, hier komen de lichtstralen samen bij een bolle lens.

f is de afstand van de lens tot het brandpunt.

convergeren, naar elkaar toe

divergeren, spreiden

Als de kringspieren in het straalvormig lichaam zich samentrekken, wordt de lens boller.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het probleem als je bijziend bent?

1. lens wordt niet plat genoeg
2. lens wordt niet bol genoeg
3. brandpunt ligt voor het netvlies
4. je kunt dichtbij niet goed zien

Wat voor lens heb je nodig als je bijziend bent?

1. negatief
2. positief

Als je verziend bent kun je.......?

1. in de verte scherp zien
2. dichtbij scherp zien
3. kleuren niet goed zien
4. in het donker niet goed zien

Pupilreflex

Bij veel licht is de pupil......?

1. Groot
2. Klein
3. Licht heeft geen invloed op pupil

blinde vlek? Gele vlek?

Benoem de verschillende onderdelen van het netvlies.

uitloper zenuwcel

staafje

kegeltje

zenuwcel

blinde vlek

oogzenuw

gele vlek

Lichtreceptoren

Als wij naar een voorwerp kijken en ons beeld fixeren dan valt het beeld op de gele vlek. Dankzij de kegeltjes zien wij dit voorwerp dan in kleur en met details.

Wij hebben 3 soorten kegeltjes:

1. gevoelig voor rood licht
2. gevoelig voor blauw licht
3. gevoelig voor groen licht

Staafjes

Kegeltjes

waarnemen van kleuren

waarnemen licht-donker

vooral in gele vlek

vooral aan randen netvlies

lage drempelwaarde

hoge drempelwaarde

geschikt voor scherp zien

niet zo geschikt voor scherp zien

Lichtreceptoren

Elk kegeltje geeft zijn impulsen door aan één eigen zenuwcel.

In de hersenen, in het gezichtscentrum, worden al deze losse impulsen weer vertaald naar één beeld.

50 tot 100 staafjes geven samen hun impulsen door aan een zenuwcel. Dit zorgt er voor, samen met de plek van de staafjes, dat je geen scherp beeld kunt krijgen van staafjes.

Stereoscopie

optisch chiasma

Diepte zien

Gaat het makkelijkst als de ogen aan de voorzijde zitten.

Nodig voor het inschatten van de afstand van jou tot het voorwerp

De beelden van het linker gedeelte van beide ogen gaan naar het rechtergezichtscentrum. Het linker beeld van het linkeroog verschilt iets van het linker beeld van het rechteroog.