Aandoeningen czs (MS, ALS)

Aandoeningen centraal zenuw stelsel 
        MS
                        ALS
1 / 21
next
Slide 1: Slide
Verpleging en verzorgingMBOStudiejaar 1-3

This lesson contains 21 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Aandoeningen centraal zenuw stelsel 
        MS
                        ALS

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Wat is graag zou willen leren of
bespreken over aandoeningen aan
het centraal zenuwstelsel is.....
timer
1:00

Slide 2 - Open question

This item has no instructions

Stelling 1: MS is een spierziekte.
Stelling 2: ALS is een spierziekte.
A
1 = juist, 2 = juist
B
1 = juist, 2 = onjuist
C
1 = onjuist, 2= juist
D
1 = onjuist, 2 = onjuist

Slide 3 - Quiz

This item has no instructions

Stelling 1: MS tast zowel het centraal als perifeer zenuwstelsel aan.
Stelling 2: ALS tast zowel het centraal als perifeer zenuwstelsel aan.
A
1 = juist, 2 = juist
B
1 = juist, 2 = onjuist
C
1 = onjuist, 2= juist
D
1 = onjuist, 2 = onjuist

Slide 4 - Quiz

This item has no instructions

Stelling 1: MS tast zowel de motorische als sensorische zenuwen aan.
Stelling 2: ALS tast zowel de motorische als sensorische zenuwen aan.
A
1 = juist, 2 = juist
B
1 = juist, 2 = onjuist
C
1 = onjuist, 2= juist
D
1 = onjuist, 2 = onjuist

Slide 5 - Quiz

This item has no instructions

Stelling 1: MS geeft regelmatig ook cognitieve klachten.
Stelling 2: ALS geeft regelmatig ook cognitieve klachten.
A
1 = juist, 2 = juist
B
1 = juist, 2 = onjuist
C
1 = onjuist, 2= juist
D
1 = onjuist, 2 = onjuist

Slide 6 - Quiz

This item has no instructions

Slide 7 - Video

This item has no instructions

Multiple Sclerose
  1. Multiple sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. 
  2. Het is een auto-immuunziekte
  3. Door ontstekingen raakt de laag om de zenuwen (myeline)  beschadigd. Zenuwen komen hierdoor bloot te liggen 
  4. Als het afweersysteem de eigen zenuwcellen aanvalt spreken we van een schub. Hierdoor ontstaan er opeens klachten, wanneer de ontsteking verdwijnt, verdwijnen vaak ook  de klachten. 
  5. De ontstekingen veranderen uiteindelijk in harde plekken in het zenuwstelsel.
  6. Letterlijk betekent multiple sclerose dan ook meervoudige (multiple) littekens (sclerose).
  7. Oorzaak is onbekend

Slide 8 - Slide

n geven minder goed (of helemaal niet) signalen van en naar de hersenen door.
Hierdoor kunnen plotseling verlammings- en uitvalsverschijnselen optreden.
 Daarom wordt MS ook wel een auto-immuunziekte genoemd. Zo’n aanval noem je schub en veroorzaakt een ontsteking. Dit kan binnen een paar dagen tot een paar weken gebeuren
Kenmerken / criteria MS
Man: vrouw   1:2
Meestal diagnose tussen het 20ste en 40ste levensjaar

Diagnose op basis van: 
  • Er zijn typische MS-klachten en -symptomen 
  • De MRI-scan geeft minstens twee afwijkende plekken aan in hersenen of ruggenmerg
  • Er zijn minstens twee aanval- en verbeterperiodes (schubs)
  • Geen aanval- en verbeterperiodes? Dan is er een jaar lang geleidelijke verslechtering
  • Er mogen geen andere ziekten zijn die de klachten beter kunnen verklaren dan MS

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Vormen van MS
- Milde of benigne MS (10%)
             Weinig schubs
- Relapsing remitting MS (40%)
             Schubs met grote mate van herstel
- Primair progressieve MS (10%)
                Vanaf begin geleidelijke achteruitgang
- Progressieve relapsing MS (5%)
                  Combinatie van schubs en geleidelijke achteruitgang

- Secundair progressieve MS
                  Na relapsing remitting; geen (of weinig) herstel.


Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Verschijnselen
  1. Klachten bij bewegen:          krachtverlies, spasticiteit, krampen, stijfheid, spierpijn
  2. Sensibiliteitsstoornissen:   tintelingen, prikkelingen, doofheid, pijn, koude voeten of handen 
  3. Coördinatieklachten:             spraakstoornis, duizeligheid, draaierigheid, tremors
  4. Klachten vanuit de hersenstam:  zenuwpijn, gevoelsstoornis in het gezicht, dubbelzien
  5. Problemen met het gezichtsvermogen:  zenuwontsteking in één of beide ogen
  6. Blaasklachten:                           toegenomen aandrang, achterblijven van urine, incontinentie
  7. Seksuele problemen:             libidoverlies, impotentie, genitale pijn
  8. Darmproblemen:                     obstipatie, incontinentie
  9. Vermoeidheid:                          moeheid in rust, snel vermoeid
  10. Cognitieve problemen:         minder goed concentreren en herinneren
  11. Psychologische klachten:   stress, depressies, angsten

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Slide 12 - Video

This item has no instructions

Behandeling
MS is niet te genezen, het beloop is vaak wel te beïnvloeden.


Een acute aanval (schub) stopzetten
- Corticosteroiden (Prednison)
Het ziekteproces afremmen
- Middelen die immuunsysteem beïnvloeden of onderdrukken (Interferon, biologicals)
De symptomen te behandelen
- Medicatie
                     - Spasmolytica
                        - Pijnstilling (co-analgetica, cannabis)
- Functie-therapie (fysiotherapie, ergotherapie, logopedie)

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Prognose
Start vaak met relapsing-remitting vorm, soms later (binnen enkele tot vele jaren) overgaand in secundair progressief. Soms (+/- 10%) begint direct met progressieve vorm. 

- Tien jaar na de diagnose kan tachtig procent van de mensen met MS nog lopen. Na twintig jaar is dat iets minder dan de helft.
- Ongeveer 1/3 van de mensen heeft gedurende het hele leven maar weinig hinder van MS. Een kleine groep raakt ernstig gehandicapt.
- MS is niet dodelijk, wel kunnen er ernstige complicaties ontstaan door bijvoorbeeld moeilijk ophoesten (longontsteking) of urineretentie/ -incontinentie (urineweginfectie)


Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Amyotrofische laterale sclerose
- Afbraak van de motorische zenuwcellen (centraal en perifeer)
- Oorzaak is meestal onbekend; 5-10% erfelijk
- Symptomen: (zie ook volgende dia’s)
           Aantasting van de centrale motorische zenuwcellen:
                            *Spastische verlamming
                            *Dwanghuilen en dwanglachen
          Aantasting van de perifere motorische zenuwcellen:
                             *Slappe verlamming --> spieratrofie
                              *Spraak / slikstoornissen
Ademhaling ‘↓’, Myocard ‘=‘. Doodsoorzaak is meestal respiratoire insufficientie
Prognose: gem. 3-5 jaar overleving na stellen diagnose

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Slide 16 - Video

This item has no instructions

Slide 17 - Video

This item has no instructions

Amyotrofische laterale sclerose
Typische ALS
Start vanuit ruggenmerg (centrale en perifere motorische neuronen)
Eerst klachten van ledenmaten, later mond/ keel (zie ook volgende dia)
Progressieve bulbaire paralyse
Start vanuit verlengde merg;  begint in mond/ keel (articulatie, slikken), gevolgd door ademhaling-, nek- en gezichtspieren
Ledematen duidelijk minder aangedaan.
Ernstiger beloop dan ‘typische’ vorm.
Progressieve spinale musculaire atrofie (PSMA)
Alleen perifere motorische neuronen, waardoor m.n. hypotonie en atrofie.
Bij langzame variant blijft longfunctie redelijk intact.
Primaire laterale sclerose
Alleen centrale motorische neuronen, waardoor veel spasticiteit en weinig atrofie.
Begint met spasticiteit en stijfheid in de benen (later ook krachtsverlies).  Breidt uit naar armen/ handen, mond/keel en romp
Langzamer beloop dan ALS

Ademhaling ‘↓’, Myocard ‘=‘ (vanwege aansturing vanuit sinusknoop)
Prognose: gem. 3-5 jaar overleving na stellen diagnose
Doodsoorzaak is meestal respiratoire 

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Symptomen (typische ALS)
Vroege symptomen
- krachtsverlies in armen en benen; moeilijkheden bij lopen
- snelle vermoeidheid van arm- en beenspieren
- slapende voeten

Latere symptomen
- problemen bij eten, slikken en spreken
- respiratoire insufficiëntie
- uiteindelijk totale verlamming

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Diagnostiek
Anamnese + neurologisch onderzoek: 
Aard en snelheid ontstaan van klachten
Kracht, coördinatie, reflexen, zintuigfuncties, sensibiliteit, cognitieve functies
Atrofie, fasciculaties
EMG
Functies (perifere) zenuwen, reactie spieren.
Bloedonderzoek
M.n. ter uitsluiting van andere ziekten (infecties, 
intoxicatie, auto-immuunaandoeningen, spierdystrofie)
Spierbiopt
Uitsluiten van spierziekten (spierdystrofie)



Er is geen gouden standaard; diagnose o.b.v. uitgebreide afwijkingen in centraal en perifere motorische neuronen + progressief beloop + uitsluiting andere oorzaken

Slide 20 - Slide

This item has no instructions

Behandeling
Curatie (genezing) is niet mogelijk, slechts beperkte mogelijkheid tot remming van de achteruitgang.
- riluzol (Rilutek®); verlengt leven met gem. 3 mnd

Symptomatisch: ALS-team
- huisarts                                      - verpleegkundige en verzorgende
- ergotherapie                             - diëtist
- fysiotherapie                            - logopedie
- maatschappelijk werk en/of psycholoog

Slide 21 - Slide

This item has no instructions