13.1 Het centrale zenuwstelsel

H13 Zenuwstelsel

1 / 59

Slide 1: Slide

BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 59 slides, with interactive quizzes and text slides.

Lesson duration is: 80 min

Items in this lesson

H13 Zenuwstelsel

Slide 1 - Slide

Inhoud hoofdstuk

13.1 Bouw centraal zenuwstelsel (onderdelen hersenen)

13.2 Cellen in het zenuwstelsel

13.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel)

13.4 Impulsoverdracht tussen neuronen

13.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

Slide 2 - Slide

Deze les

- 13.1 Het centrale zenuwstelsel dl1

- Opdrachten: Maken 13.1 (HW)

Slide 3 - Slide

13.1 Het centrale zenuwstelsel 1

Slide 4 - Slide

Doel 13.1

Je leert de bouw en de functie van delen van het zenuwstelsel

Begrippen:

Centrale zenuwstelsel, Neuronen, Perifere zenuwstelsel, Grijze- en Witte stof, Myeline, Bloed-hersenbarrière, Tight juntions, Astrocyten, Gliacellen, Grote hersenen, Hersenbalk, Hersenschors, Sensorische centra, Primaire- en Secundaire centra, primaire- en secundaire motorische schors, Thalamus, Dopamine, Kleine hersenen, Hersenstam, Middenhersenen, Pons, Verlengde merg, Zwervende zenuw, Grensstrengen, Ruggenmerg, Spinaal ganglion, Sensorische- en motorische neuronen, Aangeleerde en aangeboren reflex, Reflexboog, Motorprogramma's.

Slide 5 - Slide

Waar hoort bij het zenuwstelsel?

Slide 6 - Mind map

Centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen (neuronen) van de

hersenen en ruggenmerg

met ondersteunende cellen.

Slide 7 - Slide

Perifeer zenuwstelsel

(Uitlopers van) zenuwcellen,

gebundeld in zenuwen, die

zintuigen verbinden met het CZS en

het CZS met spieren en klieren.

Zenuw = bundel zenuwceluitlopers

Slide 8 - Slide

Drie typen neuronen

Sensorische neuronen:

Zenuwcellen die impulsen vervoeren van zin-

tuigen naar het CZS, vaak lange uitlopers.

Schakelneuronen:

Zenuwcellen binnen het CZS.

Motorische neuronen:

zenuwcellen die impulsen vervoeren van CZS naar spieren

of klieren, vaak lange uitlopers.

Slide 9 - Slide

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Ruggenmerg

Slide 10 - Slide

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Hersenen

Slide 11 - Slide

Neem de tabel over en vul in

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Bescherming CZS -ruggenmerg

3 vliezen:

Zacht vlies (binnenste)

Spinnenwebvlies

Hard vlies (buitenste)

Slide 14 - Slide

Bescherming CZS-hersenen

3 vliezen:

Zacht vlies (binnenste)

Spinnenwebvlies

Hard vlies (buitenste)

Slide 15 - Slide

Bloed-hersenbarriëre

Tussen spinnenwebvlies en zachte hersen/ ruggenmergvlies zit hersenvocht en daar lopen de bloedvaten.

Er is geen directe verbinding

tussen bloed en hersenvloei-

stof.

Slide 16 - Slide

Bloed-hersenbarriëre

Controle welke stoffen

wel/ niet van bloed naar hersen-

vloeistof gaan door:

* tight junctions in bloedvatwand

* astrocyten om het bloedvat heen

Stoffen moeten dus door 2 cellen heen.

Slide 17 - Slide

Bloed-hersenbarriëre

Diffusie:

Kleine en/ of vet-oplosbare

stoffen: zuurstof, koolstofdioxide,

steroïdhormonen maar ook

alcohol, cocaïne en antidepressiva.

Gefaciliteerd/ actief (transporteiwitten): Grotere moleculen zoals glucose of insuline -> selectief!

Slide 18 - Slide

In het ruggenmerg en in de hersenen kun je een wit en en grijs gedeelte onderscheiden. Geef voor beiden aan wat de oorzaak van deze kleur is.

Slide 19 - Open question

Anatomie hersenen (88C1)

Slide 20 - Slide

Anatomie grote hersenen

Twee helften
Verbonden met de hersenbalk
Schors en merg

Slide 21 - Slide

Anatomie grote hersenen

Primaire sensorische schors: ontvangt signalen van de gevoels-zintuigen/ gewaarwording.

Inkomend.

Slide 22 - Slide

Anatomie grote hersenen

Secundaire sensorische schors: interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Slide 23 - Slide

Anatomie grote hersenen

Primaire auditieve schors: ontvangt signalen van het gehoorzintuig/ gewaarwording. Inkomend.

Slide 24 - Slide

Anatomie grote hersenen

Secundaire auditieve schors: interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Slide 25 - Slide

Anatomie grote hersenen

Idem voor optische schors (gezichtszintuig)

Slide 26 - Slide

Anatomie grote hersenen

Primaire motische schors: stuurt de spieren/ klieren aan.

Uitgaand.

Slide 27 - Slide

Anatomie grote hersenen

Secundaire motorische schors: opgeslagen informatie over gecoördineerd uitvoeren van bewegingen. Motorprogramma's.

Slide 28 - Slide

Anatomie grote hersenen

Spraakcentrum van Wernicke - begrijpen van taal.

Spraakcentrum van Broca - aansturen van het spreken.

Slide 29 - Slide

Anatomie grote hersenen

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

L R

Ontvangt informatie van de linkerkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de linkerkant aan.

Slide 30 - Slide

Grote hersenen (88C3)

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Tijdens het voetballen zie je een bal op je afkomen. Je gaat daar en flinke trap tegenaan geven. Je bent rechts. In welk deel van de hersenen ontstaan impulsen?

In de linkerhelft van de motorische hersenschors

In de rechterhelft van de motorische hersenschors

In de linkerhelft van de sensorische hersenschors

In de rechterhelft van de sensorische hersenschors

Slide 33 - Quiz

Lees 162 t/m 163 en maak Opdr. 1: Overzichttabel

Hersendeel

Functie

Grote hersenen

Hersenbalk

Thalamus

Hypothalamus

Hypofyse

Hersenstam

Kleine hersenen

Ruggenmerg

Slide 34 - Slide

Anatomie hersenen (88C1)

Slide 35 - Slide

Kleine hersenen

Coördinatie

bewegingen.

Werkt dus samen

met de primaire en

secundaire

motorische schors.

Slide 36 - Slide

Hersenstam

Slide 37 - Slide

Hersenstam

Coördineert allerlei

lichamelijke

basisfuncties.

Bestaat uit:

Middenhersenen
Pons
Verlengde merg

Slide 38 - Slide

Hersenstam - middenhersenen

Beloningscentrum
Reflexen mbt zien

en horen

Slide 39 - Slide

Hersenstam - pons

Verbinding grote

en kleine hersenen

Verbinding even-

wichtszintuig en

kleine hersenen

Slide 40 - Slide

Hersenstam - verlengde merg

Verbinding her-

senen en ruggen-

merg

Kruising zenuw-

banen

Slide 41 - Slide

Hypothalamus

Slide 42 - Slide

Hypothalamus

Slide 43 - Slide

Thalamus

Slide 44 - Slide

Thalamus

Informatie van de zintuigen richting de sensorische schors (behalve van geur). Daar wordt gefiltert welke informatie wel en niet wordt doorgegeven.
informatie van de motorische schors naar de spieren (coordinatie)
Aansturen van emoties

Slide 45 - Slide

Ruggenmerg

Slide 46 - Slide

Ruggenmerg (88J)

Loopt van hersenen naar stuitje.

Loopt door de wervels in de wer-

velkolom.

Bij elke wervel ontspringen

zenuwen.

Wervel

Slide 47 - Slide

Ruggenmerg (88J)

Aan de rugzijde (dorsaal) komen de

sensorische neuronen binnen. De cel-

kernen ervan liggen nog buiten

het ruggenmerg in de spinale ganglia.

Slide 48 - Slide

Ruggenmerg (88J)

Aan de buikzijde (ventraal) gaan de

motorische neuronen naar buiten.

De celkernen hiervan liggen ín het

ruggenmerg.

Slide 49 - Slide

Zenuwen

Bundel van uitlopers van

neuronen.

Gemenge zenuw: zowel uitlopers van

sensorische als motorische neuronen.

Gevoelszenuw: alleen uitlopers van sensorische neuronen.

Bewegingszenuw: alleen uitlopers van
motorische neuronen.

Slide 50 - Slide

Zenuwen

Ruggenmerg zenuw: zenuw die ont-

springt in het ruggenmerg.

Slide 51 - Slide

Zenuwen

Grensstrengen verbinden

de horizontale zenuw-

banen ook vertikaal.

Perifeer zenuwstelsel.

Slide 52 - Slide

Zenuwen

Ganglia bevatten

cellichamen van de

zenuwcellen.

Slide 53 - Slide

Hersenzenuwen (88L)

12 zenuwen ontspringen in

de hersenen zelf.

I en II in de grote hersenen

(sensorisch reuk en zicht),

de rest in de hersenstam.

Slide 54 - Slide

Hersenzenuwen (88L)

Nummer X: Nervus vagus/ zwervende zenuw

maakt verbinding met veel organen.

Slide 55 - Slide

biologiepagina.nl

Slide 56 - Link

Doel 13.1

Je leert de bouw en de functie van delen van het zenuwstelsel

Slide 57 - Slide

Begrippen 13.1

centraal zenuwstelsel (CZS), neuronen (zenuwcellen), perifere zenuwstelsel, grijze stof, myeline, bloed-hersenbarriëre, tight junctions, astrocyten, gliacellen, grote hersenen, hersenbalk, hersenschors, sensorische centra, motorische centra, interpreteren

Slide 58 - Slide

Opdrachten

- Maken 13.1 opdr. 4 t/m 11 (huiswerk)

Slide 59 - Slide

13.1 Het centrale zenuwstelsel

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Mind map

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Open question

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Quiz

Slide 34 - Slide

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide

Slide 37 - Slide

Slide 38 - Slide

Slide 39 - Slide

Slide 40 - Slide

Slide 41 - Slide

Slide 42 - Slide

Slide 43 - Slide

Slide 44 - Slide

Slide 45 - Slide

Slide 46 - Slide

Slide 47 - Slide

Slide 48 - Slide

Slide 49 - Slide

Slide 50 - Slide

Slide 51 - Slide

Slide 52 - Slide

Slide 53 - Slide

Slide 54 - Slide

Slide 55 - Slide

Slide 56 - Link

Slide 57 - Slide

Slide 58 - Slide

Slide 59 - Slide

More lessons like this

14.1 Het centrale zenuwstelsel

13.1 dl2 + 13.2 Cellen in het zenuwstelsel

14.3-1 Je zenuwstelsel herh 5H

14.3-1 Je zenuwstelsel 5H

14.2 Cellen in het zenuwstelsel klassikaal

5H Herh. 14.3 en 14.4 Zenuwstelsel dl1

Nectar 14.4 Zenuwstelsel dl2

Les 4: Zenuwstelsel dl2