Aanvulling en herhaling H13 HOMJ

Aanvulling en herhaling H13 HOMJ

Deze les

• transport in/uit cellen
• Vergelijking bloedsomloop
• Gisting
• Symbiose

Leven zonder zuurstof

Darmflora & Rottingsbacteriën

Gisten

Melkzuurbacteriën

Bacteriën

Afbraak-bacteriën (reducenten) produceren in afwezigheid van zuurstof methaan (broeikasgas) en stinkende gassen 

bv: rottingsbacterien , darmflora 

Moerasgas door rottingsbacteriën

1,5 kg bacterien in onze darmen

Melkzuur

• Suikers (glucose) worden zonder zuurstof omgezet in melkzuur.
• Dit levert bruikbare energie (ATP) op voor het organisme.

bv: in spieren (verzuring), productie van yoghurt, kaas, zuurkool door melkzuurbacteriën. 

Alcohole gisting

• Suikers (glucose) worden zonder zuurstof omgezet in alcohol (ethanol) en CO₂ (gas!).
• Dit levert bruikbare energie (ATP) op voor het organisme.

bv: door gisten bij bv: wijn- en bier productie, bakken van brood

Gist is een eencellige schimmel

Leerdoel

Je kunt uitleggen hoe verschillende type organismen stoffen vervoeren:

• Verschil tussen open en gesloten bloedsomloop herkennen

• Verschil tussen enkele en dubbele bloedsomloop herkennen

• Verschil tussen houtvaten en bastvaten bij planten herkennen

• Werking tracheeën bij insecten

open vs gesloten

Een open bloesomloop is trager. Dit is voor transport van voedingsstoffen voldoende, voor zuurstof en CO₂ niet.

insecten lossen dit op met tracheeën 

tracheeën

buisjes met lucht die uitkomen op gaatjes (stigmata) aan de buitenkant van het lijf.

diffusie (van O₂ en CO₂) gaat sneller door lucht dan door water (cellen)

uitademen: samentrekken achterlijf

inademen: ontspannen

dubbele bloedsomloop

voordeel:  twee keer pompen zorgt voor meer bloeddruk = sneller transport van zuurstof

vraag:

Kun je verklaren waarom vooral warmbloedige dieren een dubbele bloedsomloop hebben

hulpvragen:

waarin verschillen warmbloedige dieren van koudbloedige?

Waarvoor wordt zuurstof gebruikt?