les 2 biologie van de honingbij

• Biologie
• Beroepsopleiding

Basiscursus Bijenhouden les 2

Georganiseerd door Imkervereniging Enschede

Leraar: Stephanie Eidhof

Literatuur: “ Honingbij en Bijenvolk”; Marie José Duchateau en Mari van Iersel.

Biologie van de honingbij

• Wat bloeit en groeit er nu?
• Anatomie van de honingbij
  
• Van ei tot bij
  
• Paring
  
• Koninginnenstof
  
• Was
  
• Propolis
  

Anatomie: Kop en borststuk

Bekijk met een loep en zoek op:

• Twee grote facetogen
  
• Drie kleine puntogen
  
• Twee antennen
  
• Tong
  
• Kaken
  
• Twee grote voorvleugels
  
• Twee kleine achtervleugels
  
• Voorpoten met antennenreiniger
  
• Achterpoten met pollenkorfje
  

                 Darmkanaal

Honingmaag met ventiel: transport van nectar

Ventielkleppen: filteren ook de nectar

Vaten van Malpighi: nierbuisjes

Nierfunctie, het verwijderen 

van afvalstoffen

Bloedsomloop en zenuwstelsel

Open circulatie met hemolymfe: transport van voedingsstoffen en afvalstoffen

Touwladdervormige zenuwstreng: doorgeven signalen

Ademhalingsstelsel

Tracheeënstelsel voor transport van zuurstof en koolzuurgas

Eierstokken koningin

• Twee eierstokken (2x150 eistrengen): in hoogseizoen dagelijks tweeduizend eitjes 
• Zaadblaas voor jarenlange opslag van de zaadcellen
  
• Koningin kan zelf bepalen of ei wordt bevrucht of niet: onbevrucht ei ⇨ dar
  bevrucht ei ⇨ werkster 
• Werkster: 2 tot 12 eistrengen

Ontwikkeling van ei tot bij

• Kleine (werkster) cellen (5.3 mm)

 ⇨ bevrucht ei ⇨ werkster, tenzij…

• Grote (darren) cellen (6.9 mm)
  

⇨ onbevrucht ei ⇨ dar

• Koningin meet met haar voorpoten de celgrootte!
  

Ei ⇨ larf 

Ontwikkelingsduur ei: 

3 dagen, liggen in voedersap

Werkster: 3 dagen voedersap, daarna voedersap + stuifmeel + honing

Larf ⇨ voorpop ⇨ pop ⇨ uitkomen

na 21 dagen

Raam gesloten werksterbroed. 

Let op de regelmaat en voer.

Hoeveel bijen komen hier binnenkort uit?

± 400 bijen per dm2. Een raam is 7 dm2. 

Raam met gesloten darrenbroed. Wat valt op in vergelijking met het werksterbroed?

Gesloten broed

na 24 dagen

Larf ⇨ koningin

Bevrucht ei kan zich ontwikkelen tot werkster of tot koningin, afhankelijk van het larvale voedsel.

Toekomstige koninginnen krijgen koninginnengelei gedurende het hele larvale stadium

na 16 dagen

Paring

Koninginnen na ±6 dagen op bruidsvlucht

Koningin paart met ± 20 van de snelste en sterkste darren welke daarna sterven 

.

Terug van bruidsvlucht met bevruchtingsteken

Uitvliegen bij 20 graden C

Koninginnenstof: feromonen

• Voeren en verspreiding van koninginnenstof door hofstaat

• Verhindert opkweek tot nieuwe koninginnen 

• Verhindert eileg door werksters 

• Heeft een positieve invloed op de algehele activiteit van de werksters

Werkster

Zomer

Aantal: 30.000-60.000

Levensduur: 4-6 weken

Winter

Aantal 10.000-20.000

Levensduur: 5-8 maanden

Huisbij eerste 21 dagen: poetsen, larven voeren, wasproductie, wachtbij

Haalbij vanaf 21 dagen: nectar, stuifmeel, propolis, water

Dar

Zomer

Aantal: 2.000

Levensduur: 4-5 weken

Spermaleverancier

 

 Koningin

 

Aantal: 1

Levensduur: 4-5 jaar

Eilegster

Stuifmeel essentieel voor:

• Larvale ontwikkeling
  
• Ontwikkeling van voedersapklieren
  
• Opbouw van eiwit / vetlichaam ⇨ winterbij
• Koninginnengelei
  

Voedersapklieren                                              eiwit / vetlichaam                             voedseluitwisseling

Wasproductie

Ontwikkeling wasklieren na 12 dagen ⇨ ratenbouw (suikers als grondstof)

wasplaatjes

Propolis

Propolis ⇨ hars van bomen en planten 

voor het dichten van gaten en kieren

Wachtbij / soldaat

Elke kolonie heeft een specifieke nestgeur

Bij gevaar produceert de wachtbij een alarm-feromoon en soldaten vallen de indringer aan

alarmferomoon komt vrij

Kijk goed naar bovenstaande foto, welke onderdelen van het bijenvolk zie je hier?

Wat is niet zichtbaar op deze afbeelding

1. Eitjes en larven
2. Stuifmeel en honing
3. Darrenbroed
4. Werksterbroed

Huiswerk