8.2 Een nieuwe samenleving

Wat gaan we doen in deze les?
  • we gaan enkele kenmerkende aspecten bespreken
  • we gaan de werk- en leefomstandigheden van arbeiders in de 19e eeuw behandelen
  • we gaan kennismaken met het liberalisme en 
  • het socialisme, waarbij we dieper ingaan op de denkbeelden van Karl Marx
  • De stof wordt behandeld aan de hand van:
  • - lessonup
  • - deel van een speelfilm (Daens)
  • - cartoons
  • - presentatie van 'Jortgeschiedenis'
  • - opdrachten 2, 3, 4, 5 (blz. 150/151)
1 / 25
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

This lesson contains 25 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Wat gaan we doen in deze les?
  • we gaan enkele kenmerkende aspecten bespreken
  • we gaan de werk- en leefomstandigheden van arbeiders in de 19e eeuw behandelen
  • we gaan kennismaken met het liberalisme en 
  • het socialisme, waarbij we dieper ingaan op de denkbeelden van Karl Marx
  • De stof wordt behandeld aan de hand van:
  • - lessonup
  • - deel van een speelfilm (Daens)
  • - cartoons
  • - presentatie van 'Jortgeschiedenis'
  • - opdrachten 2, 3, 4, 5 (blz. 150/151)

Slide 1 - Slide

Dagindeling arbeider gedurende industriële revolutie
5 uur:                                Opstaan en eten
5.15:                                   Op weg naar de fabriek
5.20:                                  Aankomst in de fabriek
5.30-12.30:                     Werken
12.30:                                Pauze
12.40:                                Einde pauze, terug aan het werk
18.30:                                Einde werkdag
18.35:                                Terug naar huis 
18.40:                                 Eten
19.00:                                 Slapen
  • Mannen na 19.00 veelal naar de kroeg 
  • Vrouwen na 19.00 veelal huishoudelijke taken

Slide 2 - Slide

Kenmerkende aspecten:
32. Discussies over de 'sociale kwestie'
34. De opkomst van emancipatiebewegingen
36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:
liberalisme, nationalisme, confessionalisme, socialisme en feminisme

Slide 3 - Slide

Slechte leefomstandigheden:
  • Door snelle industrialisatie > groei industriesteden. Gevolg:
  • 'Sociale kwestie' = het armoedeprobleem:
  • - slechte woonomstandigheden (vocht, kou, te klein, benauwd, geen sanitair)
  • - slechte werkomstandigheden (lawaai, gevaarlijk, benauwd, geen rechten)
  • - alcoholmisbruik 
  • - kinderarbeid, geen scholing
  • Houding regeringen: niet ingrijpen (liberalisme)
  • 'de overheid moet zich zo weinig mogelijk bemoeien met de economie' :
  • 'dan zal uiteindelijk iedereen ervan profiteren'.
  • Wel: liefdadigheid (kerk en medemenselijkheid)

Slide 4 - Slide



deel van de speelfilm Daens
(4 minuten)

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

sociale kwestie leidde
tot bezorgdheid bij velen:
  • besmettelijke ziekten
  • dronkenschap, geweld, prostitutie
  • verval van (Chr) normen en waarden >
  • 'neergang van de beschaving'
  • reactie rijke burgerij:
  • - publiekscampagnes (> goed gedrag)
  • - opvoedingskampen
  •                 vb: Veenhuizen

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Video

Pogingen om situatie arbeiders te verbeteren:
  • vakbonden
  • politiek-maatschappelijk stroming:
  • socialisme:
  • - emancipatiebeweging
  • - verschilende richtingen oa:
  • - sociaal democraten:
  •    via parlement verbeteringen zoals:
  •   uitkeringen, minumumloon, stemrecht
  • - communisten:
  •    dmv revolutie: Karl Marx

Slide 9 - Slide

Karl Marx (1818 - 1886)
  • afkomstig uit een (Duits) Joods Bourgeoisgezin 
  • protesteerde tegen de sociale kwestie
  • riep op tot revolutie door de arbeiders (proletariaat):
  • 'proletariers aller landen, verenigt U''
  • macht en bezittingen van de bourgeoisie zouden worden afgepakt
  • hierna zou gewerkt worden aan de klassenloze, communistische samenleving (iedereen gelijke rechten/plichten/bezittingen)
  • 'godsdienst is opium voor het volk' >
  • hierdoor vervreemde hij zich van veel (gelovige) arbeiders 

Slide 10 - Slide



Enkele cartoons van:
Albert Hahn


Slide 11 - Slide

Opdracht: leg uit wat Albert Hahn heeft willen zeggen met de volgende cartoon:

Slide 12 - Mind map

Slide 13 - Slide

cartoons
Albert Hahn

Slide 14 - Slide

Waarom bleef de uitzichtloze toestand generatie op generatie bestaan?
A
Slechte lonen
B
Gebrek aan gezondheidszorg
C
Gebrek aan onderwijs
D
Slechte leefomstandigheden

Slide 15 - Quiz

Waarom deed de overheid weinig om de situatie te veranderen?
A
Ze vonden het geen overheidstaak
B
Ze vonden dat ze zo de economie verstoorden
C
Ze hadden te weinig belastinginkomsten
D
Nederland zat in een economische crisis

Slide 16 - Quiz

Wie probeerden wel om arbeiders te helpen?
A
Ziekenhuizen
B
Fabrikanten
C
Gemeentes
D
Individuele burgers

Slide 17 - Quiz

Waarom werden vakbonden opgericht?
A
Om samen sterk te staan tegen de regering
B
Om samen sterk te staan tegen de fabrikanten
C
Om samen sterk te staan tegen de politie
D
Om samen sterk te staan tegen ziektes

Slide 18 - Quiz

Waarom werden vakbonden verboden?
A
Ze riepen op tot geweld
B
Ze riepen op tot een revolutie
C
Ze belemmerden de vrije economie
D
Ze belemmerden het productieproces

Slide 19 - Quiz

Ten koste van wie zou de bourgeoisie steeds rijker worden?
A
Geestelijken
B
Rijken
C
Fabrikanten
D
Arbeiders

Slide 20 - Quiz

Hoe heet het boek van Marx en Engels?
A
Socialistisch Manifest
B
Communistisch Manifest
C
Liberaal Manifest
D
Confessioneel Manifest

Slide 21 - Quiz

Hoe heet de politieke stroming die opkwam voor arbeiders?
A
Socialisten
B
Confessionelen
C
Liberalen
D
Nationalisten

Slide 22 - Quiz

Wat was volgens Marx en Engels de oplossing voor de klassenstrijd?
A
Verkiezingen
B
Demonstraties
C
Nieuwe wetten
D
Revolutie

Slide 23 - Quiz

Hoe zouden volgens de sociaal- democraten de verschillen tussen rijk en arm verdwijnen?
A
Door een revolutie
B
Door belastingen
C
Door wetten
D
De verschillen verdwijnen niet

Slide 24 - Quiz

Via welk middel wilden de sociaal- democraten hun doel bereiken?
A
Algemeen kiesrecht
B
Gelijkheid
C
Socialisme
D
Revolutie

Slide 25 - Quiz