Instructie 5: Veranderingen en concurrentie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoeveel invloed moet de overheid volgens de liberalen hebben?

1. Volledige controle over de economie.
2. Regels voor persoonlijke keuzes.
3. Maximale invloed op het leven.
4. Minimale invloed op het leven.

Hoe zagen liberalen de sociale kwestie?

1. Als een kwestie van persoonlijke verantwoordelijkheid.
2. Als onbelangrijk voor de economie.
3. Als een kwestie van collectieve zorg.
4. Als een probleem dat de overheid moest oplossen.

Wat was een reactie op de sociale kwestie?

1. Oprichting van vakbonden
2. Afschaffing van de monarchie
3. Verhoging van de voedselprijzen
4. Instelling van gratis onderwijs

Instructie 5: Veranderingen en concurrentie

Door de industrialisatie verandert de Britse samenleving snel. Er wordt gezocht naar een oplossing voor de sociale kwestie. Andere landen industrialiseren, wat zorgt voor concurrentie

Hoort bij: les 2 & les 4

Leerdoelen instructie 5

72: Je kunt uitleggen welke gevolgen de snelle industrialisatie had voor de gelaagdheid van de bevolking.

73: Je kunt uitleggen hoe de overheid reageerde op de sociale kwestie.

74: Je kunt de betekenis van de Factory Acts voor Britse arbeiders beschrijven.

75: Je kunt uitleggen op welke manier Robert Owen de positie van de arbeiders wilde verbeteren.

76: Je kunt de veranderende positie van het Britse Rijk in de wereldeconomie aan het einde van de negentiende eeuw beschrijven en verklaren.

Waarom zijn de veranderingen in Groot-Brittannië (door de industriële revolutie) en de toegenomen concurrentie van andere landen nog steeds relevant voor de wereld van vandaag?

Leven van arbeiders

• Zwaar leven arbeiders; overbevolkte verpauperde wijken, lage lonen, gevaarlijke omstandigheden met alcoholisme, criminaliteit en ziektes
  
• Groot verschil arm-rijk
• Geen kiesrecht, niet vertegenwoordigt, opkomst socialisme

LD: 72

Sociale kwestie

• Politiek: Fabriekseigenaren verantwoordelijk voor goede omstandigheden, 'geen taak van de overheid'
  
• Onder druk 'Factory Acts'
• Regels tegen kinderarbeid, inzet van vrouwen en ouderen, leerplicht
• Niet alle gezinnen blij mee

LD: 73/74

Robert Owen

• Fabriekseigenaar, beseft dat slechte leef- en werk-omstandigheden slecht zijn voor welzijn van mensen
  
• Zorgt in eigen weverij voor betere omstandigheden; kortere diensten, leerplicht kinderen, schone en ruime woningen, delen winst met arbeiders. Uitzonderlijk!

LD: 75

Rijke Britten

• Ondernemers die rijk werden in Engeland, investeerden geld in de koloniën
  
• Londen groeit uit tot financieel centrum van de wereld
• Wereldtentoonstelling 1851: Britten technologisch en cultureel 'superieur' 

LD: 76

Concurrentie

• Toenemende concurrentie: o.a.  VS en Duitsland
  
• Wet v.d. remmende voorsprong


• Andere Europese landen willen ook koloniën voor grondstoffen, afzetmarkten en macht
• Reactie Britten: rijk vergroten!
• Toenemende rivaliteit en spanningen tussen landen

LD: 76

Kies een kenmerkend aspect uit tijdvak 8. Leg uit hoe dit kenmerkend aspect terug komt bij dit onderwerp.

Robert Owen was met zijn visie een uitzondering. Bedenk een reden waarom niet meer ondernemers kozen om de visie van Robert Owen te volgen.

Bedenk een reden waarom rijke burgers uit Engeland steeds meer geld in de koloniën gaan investeren (en steeds minder in het thuisland).

Bedenk een reden waarom het logisch is dat de VS en Duitsland de Britten op economisch / industrieel vlak op den duur inhalen, ondanks de voorsprong van de Britten.

Hoe heet de eerste sociale wetgeving in Engeland?

1. Welfare Reforms
2. Labour Laws
3. Social Security Act
4. Factory Acts

Welk land werd een belangrijke concurrent in de industrialisatie?

1. Spanje
2. Duitsland
3. Nederland
4. Frankrijk