Urinewegstelsel

• Biologie
• Basisschool
• Groep 5-8

M1W1

2

Urinewegstelsel

Dag en nacht is het lichaam bezig stoffen uit het lichaam te krijgen, dit gebeurt door...

• nieren (afval uit bloed)
• longen (water en CO₂)
• lever (gal)
• huid (zweet)

1.1

uitscheidingsorganen

het urinewegstelsel kan je verdelen in...

• nieren
• urinewegen (urineleiders, blaas en urinebuis)

1.1

uitscheidingsorganen

1.2

de nieren

de nieren (renes) liggen hoog en achterin de buikholte...

• aan de holle kant zit de nierpoort (bloed gaat hier in en uit, urine gaat hier uit)

1.2

de nieren

• de nieren krijgen het zuurstofrijke en vieze bloed van de aorta)
• de nieren geven het zuurstofarme en schone bloed aan de holle ader

1.2

de nieren

Het niermerg, de middelste rand van de nier...

• hier wordt urine gemaakt

1.2.1

bouw van de nieren (grof)

niermerg

nierpiramide

de nierschors is de buitenste rand van de nier...

• hier wordt het bloed gefilterd

1.2.1

bouw van de nieren (grof)

nierschors

de urine wordt verzameld in de binnenste rand, nierbekken...

1.2.1

bouw van de nieren (grof)

nierkelk

K

nierbekken

B

 Groep filter installaties...

• een deel ligt in de nierschors
• een deel ligt in het niermerg

1.2.2

bouw van de nieren (fijn)

filter installaties

elke filter installatie bestaat uit...

• een nierlichaampje (L) in de nierschors
  
• een nierkanaaltje (K) in het niermerg

1.2.2

bouw van de nieren (fijn)

nierlichaampje

L

nierkanaaltje

K

een nierlichaampje bestaat uit twee onderdelen...

• een kluwen (bloedvat)
• een kapsel of omhulsel

1.2.2

nierlichaampje

een nierkanaaltje is een lange kronkelbuis met in het midden een lus

1.2.2

nierkanaaltje

het vaatkluwen heeft een filterfunctie...

• alle kleine stoffen gaan door de filters
• grote stoffen niet

1.2.3

taken en werking van de nieren

de filter installaties zuiveren het bloed...

• het haalt afvalstoffen uit het bloed
• het maakt er urine van

1.2.3

taken en werking van de nieren

belangrijke kleine stoffen zijn...

• water
• zouten (mineralen)
• glucose (voedingsstoffen)
• aminozuren en vitaminen 
• afvalstoffen

• deze belanden in de urineweg

1.2.3

taken en werking van de nieren

belangrijke grote stoffen zijn...

• eiwitten
• bloedcellen

• deze blijven in de bloedbaan

1.2.3

taken en werking van de nieren

de afvalstoffen blijven in het nierkanaaltje...

• samen met wat water en zouten gaan deze stoffen naar een verzamelbuis

1.2.3

taken en werking van de nieren

• hormonen in de verzamelbuis bepalen hoeveel water en zouten nog worden vastgehouden
• hierna verandert de samenstelling niet meer: definitieve urine

1.2.3

taken en werking van de nieren

hormonale invloed

H

definitieve urine

U

• het nierbekken vangt de definitieve urine op
• de urine verlaat de nier via de urineleider

1.2.3

taken en werking van de nieren

de nieren regelen...

1. de water- en zoutbalans
2. de bloeddruk
   
3. de aanmaak van rode bloedcellen
4. de stofwisseling van vitamine D

1.2.3

overige taken

1

2

3

4

de urinewegen starten in het nierbekken (pyelum)...

• dit is de grootste opvangruimte voor urine

1.3

urinewegen

de urineleider (ureter) is een gespierd buisje dat urine leidt van het bekken naar de blaas...

• via peristaltiek 
• de wand bestaat uit slijmvlies, glad spierweefsel en een vlies

1.3.1

urineleiders

slijmvlies

gladde spieren

vlies

de urineblaas is een opslagplaats voor urine...

• het ligt in het kleine bekken

1.3.2

urineblaas

de blaas heeft op de bodem (blaasdriehoek) druk gevoelige cellen...

• hoe meer druk (urine),  hoe sterker deze cellen prikkels geven om de blaas te legen
  

1.3.2

urineblaas