Persoonlijkheidsstoornissen

• GGZ
• MBO
• Studiejaar 2

Persoonlijkheidsstoornissen

Vandaag

Doel:
‘Na deze les kan je vertellen welke persoonlijkheidsstoornissen er zijn en wat hiervan de symptomen zijn.’

Big Five

Persoonlijkheid?

1. Is aangeleerd (nurture)
2. Is aangeboren (nature)
3. Is zowel aangeleerd en aangeboren
4. weet ik niet

Wanner is het een persoonlijkheidsstoornis?

- Afwijkend van eigen cultuur

- Duurzaam en star patroon van niet functionerend denken, voelen, beleven, relaties, impulsbeheersing.

- Veroorzaakt lijden voor zorgvrager en/of omgeving

- Niet door lichamelijke aandoening (NAH/dementie)

10 persoonlijkheidsstoornissen

Onderverdeeld in 3 clusters
A:  Wantrouwen/excentriek/vreemd

B:  Dramatisch/emotioneel/labiel

C:  Angstig/nerveus

Oorzaken persoonlijkheidsstoornis

Temperament

Opvoeding

Sociale factoren

Levenservaring

De samenhang tussen deze oorzaken is belangrijker dan de individuele oorzaken.

Cluster A

1. Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
   
2. Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
3. Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Kenmerken:

• Weinig contact
• Beperking sociale relaties
• Leven geïsoleerd
• Soms excentriek
• Hulp vermijdend.

Cluster B

1. Borderline persoonlijkheidsstoornis
2. Antisociale persoonlijkheidsstoornis
3. Narcistische persoonlijkheidsstoornis
4. Theatrale persoonlijkheidsstoornis

Kenmerken

• Weinig beheersing impulsen en emoties.
• Snelle behoeftebevrediging
• Slecht in het onderhouden van (stabiele) relaties.
• Verstorend effect op omgeving

Borderline

• Impulsief gedrag: financieel, relationeel
• Stemmingsschommlingen
• Onzeker
• Voelen zich eenzaam
• Verwachtingen leiden tot teleurstellingen
• Zelfbeschadiging

Automutilatie (zelfbeschadiging)

• Symptoom van ondraaglijke innerlijke pijn, radeloosheid en wanhoop
• Lichamelijke pijn verzacht de innerlijke pijn
• Ontladen van spanning
• Onmacht gevoel van controle

Cluster C

1. Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
2. Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
3. Dwangmatige (obsessief-compulsieve) persoonlijkheidsst.
   

Kenmerken
Sociale vermijding
Dwangmatig handelen
Onzelfstandigheid.
Beter aanpassen maatschappij dan cluster A en B

Houding pedagogisch medewerker

Houding verpleegkundige

• Zelfverzekerd  / Niet autoritair / Neutrale houding
• Structurerend / Eenduidigheid / Afspraken nakomen
• Nabijheid met afstand
• Zo min mogelijke beperkingen / Autonomie behouden / Zelfregie / Keuzevrijheid.

Professionele zorg

• Stel grenzen
• Tolereer geen grensoverschrijdend gedrag
• Wees duidelijk
• Niet laten manipuleren 

Vragen Persoonlijkheidsstoornissen

Lesson Up

Paranoïde PS

1. Veel vrienden
2. Impulsief
3. Achterdochtig

Welke persoonlijkheidsstoornis valt onder cluster B

1. Borderline persoonlijkheidsstoornis
2. Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
3. Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
4. Narcistische persoonlijkheidsstoornis

'Hou me vast, maar raak me niet aan'
Dit is kenmerkend voor welke persoonlijkheidsstoornis?

1. Borderline
2. Narcistische
3. Obsessief-compulsieve
4. Ontwijkende