Pathologie introductie

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Behandelingen

 Medische behandelingen:

• chirurgische therapie
• farmacotherapie
• radiotherapie
• chemotherapie
• hormonale therapie
• psychotherapie
• revalidatie

Paramedische behandelingen (fysio-, ergo-, logo-, dieet) 

Alternatieve behandelingen (acupunctuur, kruiden, chiropraxie, massage...)

Pathologie introductie

Pathos - ervaring/lijden

logia - studie

"Het bestuderen van de oorzaak en effecten van ziekten"

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat gezondheid is en hoe deze beïnvloed wordt door lichamelijke, geestelijke en maatschappelijke factoren.
• Je kunt beschrijven welke factoren invloed hebben op draagkracht en draaglast.
  
• Je kunt uitleggen hoe veranderingen in draagkracht en/of draaglast de homeostase in het lichaam kunnen verstoren en kunnen leiden tot decompensatie en ziekte.
  
• Je kunt uitleggen hoe je met preventieve maatregelen gezondheidsbevorderende factoren kunt stimuleren en gezondheidsbedreigende factoren kunt verminderen.

Wat betekent gezondheid?

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert gezondheid als een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden. Gezondheid betekent dus meer dan alleen het afwezig zijn van een lichamelijke ziekte. 

Casus

Karin

• Auto ongeluk
• Lang revalideren
• Nu nog steeds pijn
• Sporten niet meer mogelijk
• Somber en huilbuien
• Wel weer aan het werk na een jaar

Gezondheid

WHO:

 
Een toestand van geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk welbevinden. 

Draagkracht spelen meer factoren een rol. In het algemeen bestaat je draagkracht uit een combinatie van aanleg, conditie en geestelijke en maatschappelijke toestand.

Deze factoren samen bepalen of je voldoende kracht hebt om de lasten van het dagelijks leven te dragen.

Wat bepaalt je draagkracht?

• Aanleg
• Conditie
• Geestelijke factoren
• Maatschappelijke factoren
  (Gemeenschap / economie)

Aanleg

• Erfelijke aandoeningen
• Aangeboren aandoeningen

Denk aan COPD, asthma, diabetes

Conditie

• Sporten/bewegen
• Hoge werkdruk

Burnout, blessure, moeheid

Geestelijke factoren

Veiligheid en vertrouwen

Denk aan:

• Faalangst
• Agressie
• Depressie

Maatschappelijke factoren

• Werk
• Sociaal contact
• Inkomen/financiën
• Relaties

Levensfase!

Casus

Draaglast

Een te grote draaglast maakt je ziek op den duur.

- Exogene factoren

- Endogene factoren

Voorbeelden van belangrijke aanpassingsmechanismen zijn:

de water- en zouthuishouding;

de regeling van de lichaamstemperatuur;

de hormonale functies;

de bloedsomloop;

de ademhaling;

de uitscheiding van afvalstoffen.

Homeostase

Zelfregulatie of huishouding
Bijv.:
- water

- temperatuur

- bloeddruk

- glucose

- ademhaling en hartslag

Decompensatie

Noem 2 gezondheid bevorderende factoren?

Gezondheidsbevorderende factoren, ook wel gezondheidsdeterminanten genoemd, zijn de elementen in iemands leven die invloed hebben op hun gezondheidstoestand. Ze kunnen afkomstig zijn uit de leefstijl (zoals voeding, beweging en alcoholgebruik), de omgeving (zoals luchtkwaliteit en toegang tot natuur), en persoonsgebonden factoren (zoals genetica en biologische kenmerken). De organisatie van de gezondheidszorg en arbeidsomstandigheden spelen ook een rol in de gezondheid. 

Gezondheidsbevorderende factoren

• Voeding
• Beweging
• Kleding
• Belasting (lichamelijk en geestelijk)
• Rust
• Schadelijke invloeden van buitenaf voorkomen
• Infecties voorkomen

Preventie

• Primair
• Secundair
• Tertiair 

Iemand gaat naar de GGD om een vaccin te halen voor Corona

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

SIRI maakt reclame spotjes op TV tegen roken en vuurwerk

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

Op de markt staat een bus waar vrouwen getest kunnen worden voor baarmoederhalskanker

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

Iemands broer is overleden aan prostaatkanker. Zelf gaat hij naar de dokter voor een prostaat controle, voor de zekerheid.

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

Oma heeft diabetes, daarom zorgt ze dat ze gezonder gaat leven omdat ze niet blind wil worden over een paar jaar.

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

Wat zijn gezondheidsbedreigende factoren?

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert gezondheid als een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden. Gezondheid betekent dus meer dan alleen het afwezig zijn van een lichamelijke ziekte. 

Therapieontrouw

- Motivatie ("ik ben toch weer gezond?")

- Vergeetachtigheid

- Schaamte 

Ziekteverloop

• Je kunt beschrijven wat de overeenkomsten en verschillen zijn in het beloop van een acute en een chronische ziekte.
  
• Je kunt toelichten hoe het beloop van een ziekte kan veranderen door complicaties, restverschijnselen, exacerbaties, remissies en recidieven.
  
• Je kunt uitleggen waarom het einde van een ziekte niet hoeft te betekenen dat de zorgvrager (volledig) hersteld is.

Ook introductie: Exacerbatie

Foudroyant ziekteverloop

Extreem snel
Extreem levensbedreigend

(bijv. infectie bij heel jonge kinderen)

Wanneer spreken we over een acute ziekte?

Een exacerbatie is een opflakkering of plotselinge verergering van de symptomen van een chronische ziekte, zoals astma of COPD. Na een periode van weinig of geen ziekteactiviteit worden de klachten tijdens een exacerbatie ineens heftiger, wat vaak leidt tot meer kortademigheid, hoesten en slijm. Een exacerbatie is een tijdelijke verslechtering, niet hetzelfde als een terugkerende ziekte (recidief), en vereist vaak medische aandacht of aanpassing van de behandeling. 

Ziekteverloop

• Volledig herstel
• Chronische ziekte
• Palliatieve fase
• Kwaliteit van leven houden of verbeteren

Symptomen

• Objectief
• Subjectief

Onstaan van ziekten tijdens ontwikkeling

- Genetisch

- Prenataal

- Perinataal

Onstaan van ziekten

- Endogeen (overerving / biochemische stoornissen)

- Exogeen (mechanisch/fysisch/chemisch/voeding)

- Predispositie

Biologische oorzaken van ziekten

• Macro-organismen
• Micro-organismen zoals:

Bacteriën, virussen, schimmels, parasieten

Dan spreken we van een: Infectie(ziekte)

Andere oorzaken van aandoeningen:

• Neoplasie
• Allergiën
•  Sociaal / psycisch
• Onbekend...

1. Besmetting
2. Incubatietijd
3. Infectie
4. Prodromata
5. Complicatie
6. Restverschijnsel
7. Exacerbatie - Rechutes/Recidief
8. Remissie
9. Genezing / reconvalecentieperiode
10. Terminaal stadium

1. Besmetting
2. Incubatietijd
3. Infectie
4. Prodromata
5. Complicatie
6. Restverschijnsel
7. Exacerbatie - Rechutes / Recidief
8. Remissie
9. Genezing / reconvalecentieperiode
10. Terminaal stadium

1. In contact komen met een ziekteverwekker
2. Tijd tussen besmetting en eerst zichtbare symptomen
3. Reactie van het lichaam op een besmetting
4. Vroege tekenen of symptomen die het begin van een aandoening kunnen aanwijzen
5. Ongewenst nadelige uitkomst 
6. Blijvende gevolgen en klachten nadat een ziekte, aandoening of letsel
7. Plotselinge verergering van een chronische ziekte / terugkeer van een aandoening die lang afwezig was 
8. Periode waarin de symptomen en tekenen van een aandoening afnemen of verdwijnen
9. Herstel van de gezondheid door het verdwijnen van de symptomen van een ziekte / periode van herstel na een ziekte of aandoening
10. De laatste, definitieve levensfase van een persoon met een ongeneeslijke ziekte, waarbij medische behandeling niet meer mogelijk of zinvol is en het overlijden op korte termijn verwacht wordt

Behandeling

• Medicijnen
• Operatie
• Adviezen m.b.t. leefstijl
• Preventieve maatregelen 

Behandeling

• Operatief: Chirurg
• Conservatief: Niet operatief
• Causaal: Oorzaak direct aanpakken
• Symptomatisch: Het behandelen van de symptomen

operatief causaal: verwijderen tumor

operatief symptomatisch:  verwijderen blinde darm

conservatief causaal: toedienen antibioticum

conservatief symptomatisch: gebroken clavicula behandelen met mitella en pijnmedicatie

Therapie

Curatief: door een behandeling een ziekte genezen

Palliatief: geen genezing mogelijk, gericht op verzachten van lijden

Substitutietherapie: behandelen door ontbrekende stoffen aan te vullen en ze van buitenaf toe te dienen

curatief: tumor verwijderen

palliatief: ondersteunen bij een ongeneeslijke ziekte / pijnmedicatie

substitutie: bijv. toedienen van hormonen, insuline, vitamine D

Zijn de lesdoelen vandaag behaald?

Tips en tops?