9.4 duurzaamheid en de mens

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

9.4 Duurzame ontwikkeling

Reflectie:

1. Noem twee verschillen tussen een pionierstadium en een climaxstadium

2. Waarom zijn nanoplastics juist gevaarlijk voor organismen hoger in de voedselketens?

3. Welk begrip beschrijft slecht / niet biologisch afbreekbare stoffen?

Voorkennis:

1. Wat betekent het begrip duurzaam?

Verstoringen

Balans tussen vraag en aanbod ecosysteemdiensten afgelopen eeuwen scheef.

Ver-thema's = verzamelnaam voor verstoringen door teveel vragen van de natuur. Bijvoorbeeld:

• vermesting, klimaatverandering, verdroging, verzuring, versnippering, vervuiling/verontreiniging, verspilling, verstoring en verwijdering.

Duurzaamheid

= het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten. Voor nu, maar ook voor de komende generaties.

Duurzame ontwikkeling = vooruitgang gaat niet ten koste van mensen en natuur.

bijv. Circulaire economie vs. Lineaire economie

De overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame bronnen noemen we de energietransitie. Een transitie is een overgang, dus overgang naar andere energiebronnen.

Hernieuwbare energiebronnen

Hernieuwbare energiebronnen raken niet op.

Voorbeelden van hernieuwbare energiebronnen

• Windmolens
• Waterturbines
• Zonnepanelen
• Warmtepompen

Biobrandstoffen (biodiesel of bioalcohol) worden gemaakt van biomassa. Biomassa is de massa van organische stoffen of organismen.

Om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen wordt er onder andere gebruik gemaakt van biobrandstoffen.

Er zijn drie groepen biobrandstoffen:

1e generatie, 2e generatie en 3e generatie biobrandstoffen, die elk op een verschillende manier geproduceerd worden.

Biobrandstoffen  - 1e generatie

Eerste generatie: brandstof gemaakt 

uit koolzaad/ suikerbieten.

Nadelen: 

• kost veel landbouwgrond,
• kost veel energie,
• hoog gebruik pesticiden

S10 Ep 9

Biobrandstoffen  - 2e generatie

Tweede generatie: biomassa (afval) -> biodiesel of bio-ethanol

E-10 benzine

• 90% bezine
• 10% bioethanol

In NL wordt 7% van de brandstof uit biobrandstoffen gehaald door frituurvet te importeren en hier biodiesel van te maken.

Biobrandstoffen

Biobrandstoffen

• Eerste generatie: Voedsel (koolzaad, suikerbieten) wordt gebruikt voor biobrandstof
• Tweede generatie: Afvalstoffen worden gebruikt voor biobrandstof
• Derde generatie: Algen of zeewier worden speciaal verbouwd voor biobrandstof 

3e generatie biobrandstof

Algen / zeewier produceren in watertanks

Voordelen: 

- Algen groeien erg snel (hoge productie)

- Geen landbouwgrond nodig

Nadeel:

- Op moment erg duur

- Nog veel technologische uitdagingen

Olifantsgras

• Olifantsgras is zeer geschikt als biobrandstof
• Olifantsgras wordt niet gegeten
• Welke generatie biobrandstof?

Energiebesparing

Technologische ontwikkelingen:

• Elektrische auto’s
• Energie zuinige apparaten
• Isoleren van huizen
• Elektrisch koken
• Gebruik restwarmte industrie

Gedragsveranderingen

• Minder vlees eten
• Meer met de fiets i.p.v. auto
• Minder vliegvakanties

Duurzame voedselproductie

• Minder vlees
• Biologische landbouw
• Kringlooplandbouw
• Stadslandbouw

Overbevissing

Grotere visvangst dan herstelvermogen vispopulatie aankan.

Gevolgen:

• Ecologische ramp
• Economische ramp 
• Sociale ramp

Maatregel:

• Qouta's instellen voor vissers

Afvalprobleem

• Hergebruik producten meer stimuleren
  
• Producten recyclebaar maken
  
• Afval scheiden

Huiswerk

Maken de opdrachten

• 9.4: 48, 49, 52, 56, 58, 65, 66
  
  

Biodiesel wordt geproduceerd uit oliehoudend afval of frituurvet.
Biodiesel hoort dus bij de:

1. 1e generatie
2. 2e generatie
3. 3e generatie

Je kan olifantsgras niet direct in de gasleiding stoppen. Het moet eerst anaeroob omgezet worden in:

1. CO
2. CO2
3. CH4
4. een mengsel van koolwaterstoffen