Biologie - energie - workshop 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leerjaar 3 – Thema 1​

Energie​

Energie in de biologie – workshop 1​

Lesindeling

• Workshop (30 min)
• Zelfstandig werken (55 min)
• Afsluiting (5 min)

Inhoud

• Werkwijze leerjaar 3 – thema 1 (recap)​
  
• Terugblik leerjaar 2
• Energie
• Celniveau​
  
• Metabolisme, anabolisme en katabolisme​
• Hoe maak je dan voedingsstoffen?
• Voedingsmiddelen en voedingsstoffen​
  

​

​

​

Werkwijze leerjaar 3 – thema 1​

​

• Wel/niet afrondende toets​
• Je werkt aan een dossier – Elke les! ​
• Opdrachten in het dossier ​
• Tussentijdse quizvragen​
• Workshops​
• Leerdoelen ingevuld bij biologie (je hebt mazzel, is niet gebruikelijk)

Terugblik leerjaar 2

• Functioneren leven​
  
• Bron = zon​
  
• Duurzaam = balans​
  
• Bruggetje leerjaar 2

Energie​

• Welke soorten energie ken je?​
  
• Link met biologie?​
• MC-opdracht (2 minuten)

Energie

​

Een aantal belangrijke voorbeelden van energie voor levende cellen:​

• Chemische energie ​
  
• Kinetische energie ​
  
• Thermische energie ​
  
• Straling ​
  
• Elektrische energie ​
  
• *Vrije energie ​
  

​

Hoe doet ons lichaam dat?​

• Stofwisseling​
  

​

​

Celstofwisseling

Anabolisme:​

Het proces waarbij de cel voedingsstoffen opneemt en opbouwt tot cel onderdelen, dit kost energie.​

Bijvoorbeeld: fotosynthese​

​

Lijkt op assimilatie (meestal endotherm)

Katabolisme:​

Het proces waarbij chemische verbindingen worden afgebroken en energie vrijkomt.​

Bijvoorbeeld: celademhaling / verbranding​​

​

Lijkt op dissimilatie (meestal exotherm)

Anabole processen

Fotosynthese

Anabole processen

Voortgezette fotosynthese (vb. van biosynthese)
Glucose  --> wordt sacharose (transportstof)

​

70 % sacharose --> wordt cellulose (celwanden)​

25% sacharose --> wordt zetmeel (wortel)​

<% sacharose --> wordt eiwitten​ (zaden/vruchten)

<% sacharose --> wordt vetten​ (zaden/vruchten)

​

Vetten, eiwitten, zetmeel...
vormen voedingsstoffen voor al het leven .
Maar... hoe maak je dit dan?

Hoe maak je dan voedingsstoffen?

1 stukje glucose--> sacharose (2 stukjes glucose) 

Koppelen tot lange ketting: zetmeel

Er zijn verschillende duo's (afhankelijk vd atomen in het molecuul)

• sacharose
• sucrose
• lactose

Hoe maak je dan voedingsstoffen?

Sacharose wordt omgezet in:

• 1 stukje glycerol
• 3 vetzuren

Samen --> vetmolecuul

• Je hoeft er geen scheikundige

vergelijking van te kunnen maken

• Weet dat je van glucose (C6H12O6)

Vetmoleculen kan maken

Hoe maak je dan voedingsstoffen?

EIWITPRODUCTIE

1. Sacharose + mineralen --> aminozuur
   
2. Aminozuur worden gekoppeld tot...
3. Polypeptideketen wordt opgevouwen tot...
4. Eiwit

Het bouwen en koppelen van aminozuren is
een vorm van biosynthese

Korte dubbel check

Na de fotosynthese wordt glucose eerst

1. Sucrose
2. Lactose
3. Maltose
4. Sacharose

Fotosynthese is..

1. Metabool
2. Katabool
3. Anabool
4. Hyperbool

Door sacharose te koppelen aan mineralen, krijg je uiteindelijk...

1. aminozuren
2. lactose
3. vetzuren
4. eiwit

De stof links wordt opgeslagen in

1. Zaden
2. Wortel
3. Vruchten
4. Stengel

Wat is dan katabool?

Katabolisme

Voedingsmiddel of voedingsstof?

Voedingsmiddel: mix voor glutenvrij brood

Voedingsstoffen:
Vetten
Koolhydraten
Eiwitten
Mineralen
Vitamines
Water

Vooruitblik

• Vetten – brandstof, bouwstof, reservestof en beschermende stof​
  
• Koolhydraten – brandstof, bouwstof, reservestof​
  
• Eiwit – bouwstof, brandstof​
  

​

• Mineralen - bouwstof, beschermende stof​
  
• Vitamines - beschermende stof, bouwstof​
  
• Water - bouwstof​
  

​

*Dikgedrukt is de voornaamste functie

3 energierijke voedingsstoffen?

• Vetten, koolhydraten en eiwitten. Veel verbindingen, grote moleculen, veel energie!
• Passen niet door celmembraan V_V
• Moet je eerst kleiner maken - dat noemen we, v.......

Vragenronde: Ik zou graag meer willen weten over... (of extra uitleg willen over...)

Bronnen

Wat heeft je plant nodig?