Biologie - energie - workshop 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leerjaar 3 – Thema 1​

Energie​

Energie in de biologie – workshop 1​

Inhoud

• Even voorstellen
• Werkwijze leerjaar 3 – thema 1 
• Jaarplanning
• Terugblik leerjaar 2
• Energie
• Energie naar celstofwisseling
• Metabolisme, anabolisme en katabolisme​
• Hoe maak je dan voedingsstoffen?
• Voedingsmiddelen en voedingsstoffen​
  

​

​

​

Lesindeling

• Intro (5 min)
• Workshop (30 min)
• Zelfstandig werken (50 min)
• Afsluiting (5 min)

Werkwijze leerjaar 3 – thema 1​

​

• Periode 1: 3 weken biologie, 3 weken scheikunde en we maken een start met natuurkunde
• Per vak 1 dossieropdracht en 1 meting
• Dossieropdracht: Jij toont aan dat je de leerdoelen beheerst (maak dus een index)
• Je werkt of oefent voor deze dossieropdracht met werkbladen – Elke les (tip, ook bij zw)! ​
  
• Workshops en werkbladen helpen bij basiskennis
• Quiz/meting per vak​ 

Dossieropdracht of formatieve toets O? --> Herkansingstoets week 44 (biologie en/of scheikunde)
Je krijgt een totaalbeoordeling per vak in periode 1

Jaarplanning

Periode 1 - Thema 1: Energie
Periode 2 - Thema 2: Verduurzaming
Periode 3 - Thema 3: Kracht en beweging
Periode 4 - Thema 4: Open onderzoek

• 13 november voorlopige profielkeuze 
• 5 februari definitieve profielkeuze
• 11 december en 4 maart geschreven advies door docenten

Energie​

• Welke soorten energie ken je?​
  
• Link met biologie?​ (filmpje)
• MC-opdracht (2 minuten)

Terugblik leerjaar 2

• Overleven
• Voedselketen​
  
• Energiebron = zon​
  
• Energieverlies
• Groei = kost energie
• Stoffen opbouwen
  kost dus energie

Energie

​

Een aantal belangrijke voorbeelden van energie voor levende cellen:​

• Chemische energie ​
  
• Kinetische energie ​
  
• Thermische energie ​
  
• Stralingsenergie
• Elektrische energie ​

​

Hoe doet ons lichaam dat?​

• Stofwisseling (filmpje - klassikaal)

​

​

Celstofwisseling (metabolisme)

Celstofwisseling  (filmpje) betekent dat er in de lichaamscellen stappen plaatsvinden waarbij de ene stof wordt omgezet in een andere stof. Stoffen gaan de cel in en andere stoffen verlaten de cel.

Assimilatie:​

Het proces waarbij de cel voedingsstoffen opneemt en opbouwt tot cel onderdelen, dit kost energie.​

Bijvoorbeeld: fotosynthese​

​

Dissimilatie:​

Het proces waarbij chemische verbindingen worden afgebroken en energie vrijkomt.​

Bijvoorbeeld: verbranding​​

​

Anabole processen 

Fotosynthese

Anabole processen

Voortgezette fotosynthese (vb. van biosynthese)
Glucose  --> wordt sucrose (transportstof)

​

70 % sucrose --> wordt cellulose (celwanden)​

25% sucrose --> wordt zetmeel (wortel)​

<% sucrose --> wordt eiwitten​ (zaden/vruchten)

<% sucrose --> wordt vetten​ (zaden/vruchten)

​

Vetten, eiwitten, zetmeel...
vormen voedingsstoffen voor al het leven .
Maar... hoe maak je dit dan?

Hoe verplaats je glucose?

• 2 stukje glucose worden om gezet naar --> sucrose (1 fructose + 1 glucose)

Hoe maak je dan bijv. koolhydraten?

Dit proces gaat in meerdere tussenstappen: glucose --> maltose --> zetmeel

Hoe maak je dan bijv. eiwitten?

EIWITPRODUCTIE

1. sucrose/glucose + mineralen en stikstof
   --> aminozuur
   
2. Aminozuur worden gekoppeld tot...
3. Polypeptideketen wordt opgevouwen tot...
4. Eiwit

Het bouwen en koppelen van aminozuren is
een voorbeeld van biosynthese

Hoe maak je dan bijv. vetten?

Sacharose wordt omgezet in:

• 1 stukje glycerol
• 3 vetzuren
• Dankzij enzymen

Samen --> vetmolecuul

• Je hoeft er geen scheikundige

vergelijking van te kunnen maken

• Weet dat je ook van glucose (C6H12O6)

Vetmoleculen kan maken

Korte dubbel check

Anabolisme

Na de fotosynthese wordt glucose eerst meestal omgezet in ... voor het transport.

1. Sucrose
2. Lactose
3. Maltose
4. Sacharose

Fotosynthese is..

1. Metabool
2. Katabool
3. Anabool
4. Hyperbool

Door sacharose te koppelen aan mineralen, krijg je uiteindelijk...

1. aminozuren
2. lactose
3. vetzuren
4. eiwit

De stof links wordt opgeslagen in

1. Zaden
2. Wortel
3. Vruchten
4. Stengel

Wat is dan precies katabolisme?

Katabolisme

Dus: Katabolisme...

1. Levert uiteindelijk energie op
2. Kost uiteindelijk energie

Een passend voorbeeld van katabolisme is:....

Vooruitblik

• Vetten – brandstof, bouwstof, reservestof en beschermende stof​
  
• Koolhydraten – brandstof, bouwstof, reservestof​
  
• Eiwit – bouwstof, brandstof​
  

​

• Mineralen - bouwstof, beschermende stof​
  
• Vitamines - beschermende stof, bouwstof​
  
• Water - bouwstof​
  

​

*Dikgedrukt is de voornaamste functie

Voedingsmiddel of voedingsstof?

Voedingsmiddel: mix voor glutenvrij brood

Voedingsstoffen:
Vetten
Koolhydraten
Eiwitten
Mineralen
Vitamines
Water

3 energierijke voedingsstoffen?

• Vetten, koolhydraten en eiwitten. Veel verbindingen, grote moleculen, veel energie!
• Passen niet door celmembraan 
• Moet je eerst kleiner maken - dat noemen we, v.......

Vragenronde: Ik zou graag meer willen weten over... (of extra uitleg willen over...)

Aan de slag

• Of aan de slag met werkblad 1
• Of blijf even zitten voor de dubbelcheck anabolisme/katabolisme, of iets anders

Bronnen

Wat heeft je plant nodig?