3 mavo Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Thema 8

Gedrag

8.1 Wat is gedrag?

 Doel:

Aan het einde van de les kan ik beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen.

Wat is gedrag?

• Gedrag is alles wat een mens of dier doet.

Bijv.  de egel maakt zich rond.

Bijv.  de vogel slaat met de vleugels tegen elkaar.

Bijv.  de aap rolt met zijn rug in het zand.  

 

Gedrag

• Gedrag bestaat uit handelingen 
• Die handelingen hebben meestal een doel

Doel: mannetjes kikker wil een vrouwtje versieren.

Handelingen: 

- kikker blaast wangzakken op.

- Kikker maakt een hard kwakend geluid.

Gedragsketen

Vaste volgorde van bepaalde handelingen

Ethologie

De studie naar het gedrag van mens en dier.

Biologen bestuderen het gedrag om zo meer over soorten te weten te komen.

Observatie

Bij een observatie van een dier kijk je objectief naar wat er gebeurd. Zonder zelf in te vullen waarom het dier dit gedrag vertoont, zonder te interpreteren.

De hond kwispelt (feit, objectief)

De hond is blij (interpretatie)

Ethologie

• Ethogram: Een objectieve beschrijving van de handelingen van een diersoort
• Protocol: Een lijst van opeenvolgende waargenomen handelingen van een diersoort (binnen een bepaalde tijd). 

Ethogram

Een objectieve beschrijving van de handelingen die een soort zou kunnen doen. 

Handeling, afkorting en omschrijving 

Protocol

Lijst van opeenvolgende waargenomen handelingen van een dier.

Tijdens

Kort samengevat

Als je een dier gaat observeren maak je eerst een ethogram.

Hierin omschrijf je alle handelingen die het dier zou kunnen doen en verzin je er afkortingen bij.

Tijdens het observeren zelf gebruik je een protocol. Hierin zet je per minuut/seconde wat een dier op dat moment doet. Je kiest dan uit 1 van de handelingen die je in de ethogram hebt staan.

Wat is een ethogram?

1. Een bioloog die gedrag onderzoekt
2. Een lijst met handelingen die een dier kan vertonen
3. Een tabel met handelingen uitgezet tegen de tijd
4. Het gewicht van een prikkel

Wat is een handeling?

Hoe noem je een bioloog die gedrag onderzoekt wel?

Wat is een interpretatie?

1. De kat heeft zijn staart omhoog met het puntje gebogen
2. De kat kijkt me bang aan
3. De kat is zwart
4. Katten zijn jagers

Water drinken is gedrag.

1. Juist
2. Onjuist

Jouw hond ligt in de mand. Jij komt thuis en de hond komt enthousiast naar je toe.
Maak een gedragsketen bestaande uit 4 handelingen die de hond uitvoert.