Verzuiling-ontzuiling-feminisme-schoolstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

Het oprichten van een protestantse universiteit, een protestantse krant en een protestantse politieke partij passen bij een maatschappelijk verschijnsel.

Welk maatschappelijk verschijnsel wordt bedoeld?

1. pacificatie
2. poldermodel
3. secularisatie
4. verzuiling

Leerdoel

-Welke zuilen waren er in Nederland?

-Oorzaken van de ontzuiling?

-Hoe is Nederland na de ontzuiling veranderd?

-Wat is emancipatie? 

-wat zijn jongerenculturen? 

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Wat is verzuiling?

1. De samenleving wordt ingedeeld op basis van levensbeschouwing
2. De samenleving wordt ingedeeld op basis van godsdiensten
3. De samenleving wordt ingedeeld op basis van leeftijd
4. De samenleving wordt ingedeeld op basis van geslacht

De verzuiling leidde tot:

1. De indeling van de jeugd in meisjes- en jongensgroepen
2. De opdeling van de bevolking in gelovigen en niet-gelovigen
3. Veel onenigheid in het Nederland van na WO II
4. Een samenleving waarin het leven zich vooral binnen een groep afspeelde

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten.
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkeren helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

Noem de drie politieke stromingen.

1. liberalen, socialisten, feministen.
2. liberalen, socialisten, confessionelen.
3. liberalen, democraten, confessionelen.
4. conservatieven,socialisten, confessionelen.

SDAP --> arbeiderspartij, overheid zwakkeren beschermen, algemeen kiesrecht man/vrouw

ARP (Anti-Revolutionaire Partij)--> confessionelen, uitbreiding kiesrecht Kleine Luyden. 

RKSP (Rooms-Katholieke Staatspartij) 

--> nadruk op belang van gezin= basis van de maatschappij. niet scheiden.

Vrijheidsbond

-->liberalen. minimale overheids bemoeienis. 

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Johan Rudolf Thorbecke (Liberalen)

Thorbecke is:

1. Confessioneel
2. Liberaal
3. Socialist

Welke zuilen waren er in Nederland?

• Liberalen (vrijheid)
• Socialisten (gelijkheid)
• Protestanten (geloof / Bijbel)
• (Rooms-)katholieken (geloof / Paus/gezin)

Drie grote onderwerpen

 

beheersten de Nederlandse politiek rond 1900:

De schoolstrijd. 

De kiesrechtstrijd.

De sociale kwestie.

Schoolstrijd > onderwijs

De overheid betaalde alleen voor openbaar onderwijs. Liberalen wilden het volk geen godsdienst opleggen -> Daarom wilden zij bijzonder onderwijs geen geld geven.
Schoolstrijd = ruzie over de vraag wie het bijzonder onderwijs moest betalen

Katholieken en protestanten werkten samen tijdens schoolstrijd.

De confessionelen en liberalen waren verwikkeld in de schoolstrijd. Deze ruzie ging over:

1. Het aantal uren godsdienstles in de week.
2. De vraag of er wel of geen les in liberale ideeën gegeven mocht worden op school.
3. De vraag of het christelijk onderwijs ook door de regering gefinancierd moest worden.
4. De wens van de liberalen om de christelijke scholen te sluiten.

Wat is de Sociale Kwestie?

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

ontzuiling

Wat waren de oorzaken van de ontzuiling?

• Bezetting WO II (verzuilde instanties verboden door de Duitsers)
• Stijgen van de welvaart vanaf
  jaren '50
• Opkomst van jeugdculturen

Kenmerkend voor de jaren '50 in Nederland was...

1. Genieten van het leven na de Tweede Wereldoorlog, consumptiemaatschappij
2. Groei van de welvaart, veel mensen hebben een auto
3. Hard werken, sparen, zuinig zijn, emigratie
4. Ontzuiling en Secularisatie

ontzuiling

Hoe is Nederland na de ontzuiling veranderd?

• Verzuilde organisaties verdwenen / gingen samenwerken
• Kranten schrijven niet meer uitsluitend voor hun eigen zuil
• Normaal om bv. op een christelijke school te gaan als je ongelovig bent of bv. bij een R.K. voetbalclub te gaan spelen.

In de jaren zestig begint in Nederland de ontzuiling. 

Wat was een gevolg van de ontzuiling?

1. de komst van gastarbeiders
2. globalisering
3. individualisering
4. welvaartsstijging

Vrouwenbeweging die streed voor gelijke rechten en kansen voor vrouwen.

1. Feministen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Liberalen

1900: opkomst Feminisme

• Geen politieke partij maar verenigingen.
• Doel = vrouwenkiesrecht + onderwijs voor vrouwen
  
• Hoe: Vereniging voor Vrouwenkiesrecht + Vrije Vrouwenbeweging
• Leiders: Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker
• Gelukt? => JA -> In 1919 kregen vrouwen algemeen kiesrecht. Ook mochten vrouwen doorleren.

Het feminisme rond 1900 heet:

Eerste Feministische Golf

Aletta Jacobs: eerste meisje dat naar de universiteit ging en eerste vrouwelijke arts.

Wilhelmina Drucker: zij wilde complete gelijkheid tussen man en vrouw. Rond 1900 werkten vrouwen maar als ze getrouwd waren werden ze ontslagen of namen zelf ontslag. Wilhelmina wilde dat dit veranderde.

De ontzuiling in de jaren '60 werd mede beïnvloedt door de ....

1. Kerken
2. Televisie
3. Paus
4. Tweede Feministische Golf

Aletta Jacobs

• Vader was huisarts, wil zelf ook huisarts worden
• Brief --> Thorbecke
• Eerste meisje dat aan een universiteit afstudeerde en eerste vrouwelijke huisarts
• Verbeteren gezondheid vrouwen
• Vrouwenkiesrecht/onderwijs
• Voorzitster VVVK
  

Feminisme

Wilhelmina Drucker 

•  Opgegroeid zonder vader  
•  Oprichtster Vrije Vrouwenvereniging (VVV) en vereniging voor vrouwenkiesrecht (VvVK)

De vrouw als individu

• In de jaren '50 waren de rollen in het gezin traditioneel: de vrouw is moeder en echtgenote, de man is de kostwinner
• Mannen en vrouwen waren tot 1956 niet gelijk voor de wet!
• Vrouwen waren 'handelingsonbekwaam' bij wet: ze mochten geen belangrijke documenten ondertekenen.

Vrouwenbeweging (1900-nu)

Begrippen uit deze les

• verzuiling
• socialisme 
• sociaal-democratie
• confessionelen
• 'de kleine luyden'
• algemeen kiesrecht
• bijzonder onderwijs
• sociale kwestie
• schoolstrijd
• emancipatie

Personen uit deze les

• Johan Rudolf Thorbecke
• Pieter Jelles Troelstra
• Ferdinand Domela Nieuwenhuis
• Abraham Kuyper
• Herman Schaepman
• Aletta Jacobs
• Wilhelmins Drucker